ابراز عواطف بدنی داشته باشید

فرزندان به ابراز محبت جسمانی والدین به مقدار زیاد نیاز دارند؛ نه تنها وقتی نوزاد هستند بلكه تا زمانی كه دوران كودكی و نوجوانی را می گذرانند هم این نیاز در آنها هست. ما انسان ها موجوداتی وابسته به حس بساوایی هستیم و لمس فیزیكی دیگران نیاز طبیعی ما است.
به نظر می رسد گاهی اوقات پدر و مادرها آنقدر به پرورش ذهنی كودكانشان بها می دهند كه از نیازهای مهمتر آنها مانند نیاز به لمس شدن غافل می مانند. آن قدر وقتمان به نگرانی در این باره می گذرد كه چه كار كنیم فرزندانمان باهوش تر بشوند كه اغلب فراموش می كنیم اساس رابطه خوب والدین و كودك عاطفی و جسمی است نه ذهنی.
خرید اسباب بازی های آموزشی كه متعهد می شوند یادگیری فرزندتان را متحول كنند ممكن است باعث شوند احساس كنید پدر یا مادر خوبی هستید اما در بلندمدت در رشد فرزند شما تاثیر ناچیزی خواهند داشت. كودك نوپای شما از غلت زدن روی زمین با همراهی شما بهره بیشتری نصیبش می شود تا اینكه بالای تختش آویز زیبایی آویزان كنید یا اینكه به او یك دسته كارت بدهید كه زبان خارجی یا جدول ضرب یاد بگیرد.
مزایای لمس فیزیكی فرزند چیزی بیش از منفعت روانشناختی است. به این سادگی ها هم نیست كه بغل كردن بچه فقط حس خوبی دارد. نوزادان بسیاری گونه ها- نه فقط انسان بلكه سایر پستانداران هم - وقتی والدینشان آنها را با مهربانی و عطوفت لمس می كنند رشد سالم تری دارند. لمس شدن رشد فیزیكی را تحریك می كند، اضطراب را كاهش می دهد و به عملكرد بهتر سیستم ایمنی كمك می كند. ضمناً اگر از آن پدر و مادرهایی هستید كه همیشه در این فكرید كه چه كار كنید تا فرزندتان باهوش تر شود دلگرم كننده خواهد بود كه بفهمید پژوهش های جدید نشان می دهند تماس فیزیكی والدین با بچه ها باعث رشد مغز كودك می شود. كشتی گرفتن با بچه كوچكتان برنده شدن او را در مسابقات تضمین نمی كند اما احتمالاً به پرورش ذهنی او كمك می كند و هیچ هزینه ای هم در بر ندارد.
مزایای ابراز محبت جسمانی به كودك فقط به خود او محدود نمی شود. دلبستگی عاطفی خود شما هم به فرزندتان با لمس فیزیكی منظم شدیدتر می شود. به عبارت دیگر وقت گذاشتن برای تكان دادن فرزند تا اینكه خوابش ببرد همانقدر كه برای او خوب است برای خودتان هم مفید است.
به خصوص پدرها باید این نكته را به خاطر بسپارند زیرا آنها كمتر از مادران تماس فیزیكی را بخشی از فعالیت های لازم برای نگهداری از كودك مانند غذا دادن، لباس پوشاندن و حمام كردن می دانند. البته این موضوع برای پدر و مادرهایی كه ساعات طولانی بیرون از خانه كار می كنند و نگهداری از بچه را به دیگران می سپارند هم اهمیت بسیاری دارد. باید هر چند وقت یك بار به خود یادآوری كنید كه تماس فیزیكی با فرزند برای سلامت روابطتان ضروری است.
برای بسیاری پدر و مادرها ابراز محبت جسمانی به كودك خردسال آسان است چرا كه این موضوع بخشی از نگهداری لحظه به لحظه از نوزاد است. نوازش سر و صورت او هنگام پرستاری یا وقتی كه شیشه شیر را به دهانش می گذارید، بوسیدن او وقتی او را در صندلی مخصوصش در ماشین می گذارید، مالیدن پشتش وقتی با هم كتاب تصویری نگاه می كنید، بازی با انگشتان پایش وقتی حمامش می كنید یا قلقلك دادن او وقتی لباس به تنش می كنید، هیچ كدام سخت نیستند. حتی وقتی به راه می افتد هم فرصت های بسیاری پیش می آید كه او را بغل كنید و ببوسید.
اما هنگامی كه كودك به سال های مهدكودك می رسد باید هوشیارانه و سنجیده عواطف خود را توامان به صورت جسمی و كلامی نشان بدهید. وقتی او سه یا چهارساله می شود فرصت های طبیعی كمتری برای در آغوش گرفتن و بوسیدن او پیش می آید چون او حالا خودش می تواند لباس بپوشد، غذا بخورد و در خانه این طرف و آن طرف برود. اما اینكه فرزندتان از لحاظ بدنی تواناتر و گویایی او روان تر است به این معنی نیست كه به ابراز محبت بدنی كمتری از طرف شما نیاز دارد. باید خودتان موقعیت هایی را به وجود بیاورید.
به این واقعیت توجه كنید اگر طوری با او رفتار كنید انگار كه هنوز یك بچه كوچك است ممكن است بعضی از رفتارهای محبت آمیز جسمی شما با مقاومت او روبه رو شود.
در چهار یا پنج سالگی بچه ها از نوازش و بوسه فرمایشی خوششان نمی آید و از اینكه به او بگویید كه بچه كوچولوی عزیز آنها هستید لذت نمی برند. ممكن است شما آرزو كنید بچه مهدكودكی شما هنوز نوزاد بود اما او اصلاً این طور فكر نمی كند.
به همین علت است كه فرزندتان وقتی كارتون تماشا می كند و حواسش نیست دستتان را می گیرد اما وقتی بیرون از خانه به او بگویید این كار را بكند مقاومت نشان می دهد. كار او به این معنی نیست كه دوست ندارد او را لمس كنید - البته كه دوست دارد. فقط نمی خواهد به روشی لمس شود كه احساس بزرگ شدنش را زیر سئوال ببرد. (باز هم به این معنی نیست كه وقتی ملاحظات ایمنی حكم می كند او را مجبور نكنید كه دستتان را بگیرد مثلاً وقتی از خیابان رد می شوید یا به یك فروشگاه شلوغ می روید. در این شرایط موضوع اصلاً ابراز عواطف نیست.)
همه پدر و مادرها این نكته را درك نكرده اند كه فرزندانشان حتی وقتی آنقدر بزرگ شده اند كه محبت آنها را پس می زنند به ابراز عواطف جسمی نیاز دارند. گاهی اوقات باید در زمان و چگونگی ابراز عواطف ظرافت به خرج دهید. دلیلی ندارد كه در این مورد كوشش خاصی بكنید، در واقع ابراز عواطف به كودك به صورت بدنی احتمالاً برای او هم، وقتی كه بخش همیشگی و طبیعی رابطه تان باشد، راضی كننده تر است. به عبارت دیگر یاد بگیرید كه به فرزندتان ابراز محبت جسمانی داشته باشید بدون اینكه از قبل اعلام كنید می خواهید این كار را انجام بدهید یا آن را به نمایشی مهم تبدیل كنید- یك بوسه كوچك پیش از اینكه به قصد مدرسه از خانه بیرون برود، در آغوش گرفتن او وقتی ظهر به خانه بازمی گردد، نوازش شانه اش وقتی روی میز آشپزخانه مشغول انجام تكالیفش است یا گذاشتن نوشته ای برای او وقتی شب تنهایش می گذارید. تمام این تماس های فیزیكی هر قدر هم كه ظریف و ناچیز به نظر بیایند، رابطه عاطفی بین شما را استحكام می بخشد و تقویت می كند. این كار برای بسیاری پدر و مادرها سخت است اما مهم است كه تمرین كنید؛ با گذشت زمان آسان تر می شود.
كودكان طی سال های پیش از دبستان و سال های اولیه دبستان سعی می كنند حس استقلال خود را نشان دهند بنابراین معمولاً نشان دادن عواطف فیزیكی را در میان مردم پس می زنند. بچه پنج ساله ای كه در آستانه شش سالگی است دوست ندارد كسی بداند كه هنوز پسر كوچولوی كسی است. پس به تفاوت بین محبت بدنی زمانی كه با فرزندتان تنها هستید (یا كسی به جز خانواده درجه اول آن دور و بر نیست) با زمانی كه دیگران می بینند توجه كنید و اگر فرزندتان از ابراز عواطف شما در انظار لذت نمی برد موضوع را شخصی نكنید. مثلاً اگر برای فرزندتان غذا می كشید خوب است كه او را نوازش كنید و ببوسید اما احتمالاً اگر همین رفتار را جلوی دوستی كه كنارش نشسته انجام بدهید برای او مزاحمت و خجالت آور به شمار می آید. این احساس به این معنی نیست كه فرزندتان دیگر نمی خواهد او را بغل كنید یا ببوسید فقط می خواهد این كار را وقتی دوستش می بیند انجام ندهید. (البته حتی وقتی دوستی كنار او نشسته باز هم می توانید او را به لبخند اختصاصی و مخفیانه ای مهمان كنید.)
معمولاً آزردگی از ابراز عواطف مادرانه و پدرانه در انظار دیگران در دوران نوجوانی و جوانی به اوج می رسد اما این آزردگی نباید نشانه فاصله عاطفی از طرف فرزند تلقی شود. بسیاری والدین متوجه می شوند كه فرزند نوجوان آنها اجازه نمی دهد زمانی كه كس دیگری می بیند آنها را در آغوش بگیرند حتی اگر فرد شاهد همكلاسی یا دوست او نباشد. این هم هیچ ارتباطی به احساسات او نسبت به شما چه والدین او باشید چه كس دیگر، ندارد. ذهن نوجوان شما مشغول این است كه به دنیا بفهماند بزرگ شده (حداقل آرزو می كند هر جور خود را نشان می دهد دنیا او را این طور ببیند و می خواهد این واقعیت را كه حتی پدر و مادری دارد برای خود به صورت راز نگه دارد.)
هنگامی كه دنبال دختر یا پسرتان می روید كه از مدرسه بیاوریدش ممكن است تنها اجازه یك بوسه كوچك داشته باشید - البته شاید همین اجازه را هم نداشته باشید. اما ممكن است همان نوجوان نسبت به ابراز محبت های بزرگ تر وقتی در خانه تنها هستید اعتراضی نداشته باشد. نوجوانان و جوانان بسیاری را می شناسم كه از تماس فیزیكی با والدین در انظار پرهیز می كنند اما در خانه از این كار لذت می برند و دلیلی ندارد كه به خواسته او احترام نگذارید و این بخش از روابط تان را خصوصی نگه ندارید؛ حداقل تا وقتی كه او در این مرحله از رشد قرار دارد. این موضوع را خیلی بزرگ نكنید تقریباً بیشتر بچه ها وقتی سال های میانی جوانی را رد می كنند این حالت از بین می رود، هنگامی كه آنها مطمئن می شوند دنیا به چشم بزرگسالان جوان به آنها می نگرد معمولاً آرامش می یابند و اجازه می دهند والدین ابراز محبت بدنی خود را در جمع هم نشان بدهند.بعضی از والدین هنگامی كه فرزندشان به سنین نوجوانی رسید ابراز محبت بدنی را قطع می كنند چون با رشد جنسیتی او احساس راحتی ندارند. این مسئله به خصوص درباره پدران با دختران و مادران با پسران اتفاق می افتد. البته این دلیل موجه نیست. شما تفاوت محبت بدنی كه جنسی باشد یا نه را تشخیص می دهید و فرزند شما هم همین طور. در آغوش گرفتن و بوسیدن فرزند نوجوانتان روش غیرجنسی است كه هم خوب است و هم برای رشد او لازم است. در طول زمانی كه بدن او دچار تغییرات بنیادی و پیش بینی ناپذیر می شود آغوش كسی كه حسش آشناست اطمینان بخش و آرامش زا است. فرزند نوجوانتان چنین حرفی نمی زند اما این نكته تا حد بسیاری درست است.از طرفی نباید نسبت به فرزندتان زیادی محبت نشان بدهید. فقط نسبت به روشی كه او دوست دارد عواطفتان را بروز دهید. دقیق و فهیم باشید.

دكتر لورنس استینبرگ
ترجمه: نوشین دیانتی

منبع : روزنامه شرق