با پوست و موی خود مهربان باشید

پوست و موی سالم علاوه بر اینكه بخشی از سلامت جسمی انسان را تضمین می كند در حفظ شادابی و آرامش روان نیز بسیار تأثیرگزار است.
همین موضوع سبب شده تا نه تنها مؤسسات تجاری در این زمینه سرمایه گذاریهای كلان داشته باشند بلكه افراد سودجو نیز با توزیع محصولات فاقد كیفیت و گاه بدون مجوز بهداشتی و استاندارد در بازار، سلامت افراد جامعه بخصوص خانمها را كه مصرف كننده اصلی این محصولات هستند به خطر بیندازند.
به همین منظور با دكتر كاظم مستوفی، متخصص پوست و مو و استاد دانشگاه علوم پزشكی پرسشهایی را مطرح كردیم.
● آقای دكتر، این روزها اكثر جوانها با ریزش مو مواجه هستند، علت این مسأله چیست؟
▪ علل ریزش مو در زنان و مردان متفاوت است. گاهی ریزش مو جنبه ارثی دارد و گاهی در ارتباط با شرایط خاص مثلاً بارداری پیش می آید.
بعضی وقتها نیز به دنبال رژیمهای غذایی مرتبط با كاهش وزن و یا بیماریهای مزمن و حتی بدخیم كه نیاز به شیمی درمانی دارند، موها ریزش پیدا می كنند.
برخی مواقع هم سوء تغذیه و به خصوص فقر آهن می تواند سبب ریزش مو باشد ضمن آنكه رعایت نكردن بهداشت و استفاده از شوینده های غیراستاندارد هم در این امر مؤثر است.
خوشبختانه به جز جنبه ارثی كه بعد از ریزش جبران نمی شود در سایر موارد، چنانچه علت اصلی مشخص شود و از بین برود، ریزش مو متوقف شده و رویش مجدد پیدا می كند.
● چرا موها دچار شوره می شوند؟
▪ شوره سر می تواند در ادامه بیماریهایی نظیر بیماری صدف یا «پسوریازیس» ایجاد شود یا به علت قارچ یا درماتیت های سیورئیك و یا PH پوست در پی مصرف شوینده های مختلف باشد. ضمن اینكه تغییر PH یا وجود بعضی از املاح در آن، می تواند در سر ایجاد شوره نماید. این مسأله در مسافرت ها و با تغییر آب و هوا یا آب به آب شدن هم به وجود می آید.
● در بین مواد آرایشی جدیدی كه به بازار آمده و در آرایشگاههای زنانه زیاد استفاده می شود محصولاتی به نام حجیم كننده مو مصرف زیادی دارد آیا برای سلامت مو ضرر ندارد؟
▪ در مورد حجیم كننده ها بد نیست بدانید كه موادی به شامپو اضافه می كنند كه اختلاف بار الكتریكی بین موها ایجاد می كند و موها از هم جدا شده و حالت حجیم پیدا می كند و بعد از مدتی هم به حالت عادی برمی گردد و اخیراً به شكل شامپوهای حجیم كننده در دسترس همه قرار می گیرد. این محصول ضرری ندارد و كسانی كه موهای كم پشت و نرمی دارند می توانند با استفاده از آن حالت موهای خود را تغییر دهند و اگر از داشتن موهای كم پشت ناراحتند این مشكل را برطرف سازند. منتهی در خصوص هر نوع شوینده و شامپو و صابونی باید نوع مرغوب و مطمئن آن را انتخاب كرد.
● در مورد جوشهایی كه روی پوست سر می زند و گاه با خارش زیاد توأم است نیز توضیح بدهید.
▪ جوشهایی كه روی پوست سر ایجاد می شود به علت وجود قارچهای به ظاهر هم زیست یا به سبب اگزماهای سبورئیك و یا وجود پارازیت، مخصوصاً در دختران كم سن و سال در ناحیه پشت گردن به وجود می آید. این جوشها پس از خاراندن معمولاً منجر به زخم و عفونت می شود و در ناحیه پس سر گسترده می شود. البته عرق كردن پوست سر هم جزو عوامل بروز این مسأله است و با هر محركی این وضعیت می تواند تشدید شود.
● آقای دكتر، برای رفع مشكل چه باید كرد؟
▪ درمان اصلی این مشكل یا بیماری، پرهیز از محركها و عوامل ایجادكننده آن است و در كنار آن شناخت علت و نوع بیماری توسط پزشك متخصص.
● آیا فر كردن موها ضرر دارد؟
▪ فر كردن، موها را شكننده و كم قوام می كند ضمن آنكه می تواند یكی از علل ریزش مو محسوب شود. چون مو یك ماده چربی دارد كه با فر كردن و یا خشك كردن با حرارت زیاد توسط سشوار و... چربی آن از بین می رود. بنابراین، كسانی كه موهای خود را فر می كنند باید به نكات مربوط به نگهداری و مراقبت از مو پس از فر كردن توجه كنند.
● آیا ویتامینه كردن و استفاده از محصولاتی مثل «ویتامین هاركور» و نظیر آن در حفظ سلامت مو مفید است؟ اصولاً آیا نیازی به استفاده از آنها هست؟
▪ ویتامینه كردن هیچ ضرورتی ندارد. چون از طریق پوست سر هیچ ماده ای قابل جذب نیست. لذا بكارگیری این مواد صرفاً ممكن است به موها حالت بدهد نه اینكه وارد پوست شده و آن را تقویت كند، اما چون ظاهر زیبای موها از نظر روحی باعث تقویت روحیه فرد می شود ایرادی ندارد. منتهی «ویتامین هاركور» و امثال آن فرقی نمی كند و اثر تقویتی ندارد.
● در مورد مصرف كرمهای ضد چروك پوست و یا دور چشم چه نظری دارید؟
▪ تمام كرمهای محتوی AHA دارای ماده ای می باشند كه در بعضی میوه ها وجود دارد و از آن استخراج می شود. این كرمها در به تأخیر انداختن چین و چروك پوست مؤثر است، چه به طور طبیعی از خود میوه استفاده شود و چه به صورت ساختنی. كاربرد این مواد هم بستگی به خشكی یا چربی پوست دارد. بخصوص دور چشم، یعنی اگر پوست خشك باشد یك نوع كرم و اگر چرب باشد نوع دیگر توصیه می شود.
بعضی از این كرمها نیز حاوی مواد افزودنی است كه برای چشم های پف دار و چشمهایی كه دور آن تیره است كاربرد دارد، منتهی همان طور كه اشاره شد در ساخت این كرمها از مواد موجود در میوه ها كه برای پوست مفید می باشد استفاده شده است. اگر خاطرتان باشد در قدیم هر میوه ای كه می خوردند قطعه ای از آن را هم روی پوستشان می گذاشتند، حالا با پیشرفتهایی كه شده همان مواد بصورت كرم در اختیار مصرف كنندگان قرار می گیرد.
تأكید می كنم به طور كلی استفاده از كرمهای مرطوب كننده روز و شب، دور چشم، ویتامینه و... در مرطوب نگه داشتن پوست و جلوگیری از چین و چروك زودرس مؤثر است، منتهی باید كرمها را از فروشگاههای معتبر و با ماركهای مطمئن انتخاب كرد و از مصرف كرمهای دست ساز كه در آرایشگاههای زنانه و یا توسط افراد غیرمسؤول و غیرعلمی عرضه می شود جداً پرهیز گردد چون عوارض پوستی گاهی اوقات غیرقابل جبران و برگشت هستند.
● در مورد رنگ موهای تقلبی كه مورد استفاده قرار می گیرد و اغلب مصرف كنندگان با عوارض بدی مواجه می شوند، نظرتان چیست؟
▪ اصولاً رنگ موها تقلبی نیست ولی ممكن است استاندارد و خالص نباشد و از كیفیت پایین و ناخالصی زیاد برخوردار باشد. البته بعضی افراد خودشان به رنگ مو حساسیت دارند و ممكن است بدون آنكه بدانند در استفاده از رنگ مو دچار حساسیت شدید و عوارض غیرقابل جبران شوند. این افراد در صورتی كه از رنگ موی غیراستاندارد و نامطمئن استفاده كنند، شدت عوارض بیشتر و حساسیت شدیدتر خواهد بود. چون ناخالص بودن این مواد می تواند در تشدید ضایعه دخالت كند.
● عوارض حساسیت به رنگ مو چیست و با چه علایمی بروز می كند؟
▪ عوارض حساسیت به رنگ مو در افراد مختلف، متفاوت است و شدت و ضعف دارد. وجود ضایعات زخمی با كبره بستن روی پوست سر در مناطق مودار و حتی دور گردن و پس سر از علایمی است كه بعد از استفاده از رنگ مو دیده می شود. اگر تكرار شود یعنی فرد نسبت به این ماده رنگی حساس است و دیگر نباید آن را استفاده كند. منتهی به این افراد توصیه می شود از رنگهای گیاهی كه دارای چنین عوارضی نیستند استفاده كنند.
● به طور كلی چه توصیه هایی برای داشتن پوست و موی سالم دارید؟
▪ در وهله اول رعایت بهداشت هم برای پوست و هم برای مو، یعنی نظافت و تمیز نگه داشتن هر دوی آنها به روشهای معقول و طبیعی
- مصرف مواد شوینده سالم و مناسب با پوست و موی سر از نظر خشكی، چربی و...
- تمیز كردن مرتب پوست و مو با توجه به چربی و خشكی آن
ـ استفاده از كرمهای ضد آفتاب برای حفاظت از پوست در برابر نور خورشید و اشعه مضر آن
- خشك كردن طبیعی موی سر پس از شستشو (عدم استفاده از سشوار و وسایل حرارتی) در صورتی كه از سشوار استفاده شود باید با حرارت بسیار كم و در مدت زمان كوتاه باشد.
- استراحت كافی و پرهیز از استرس و بی خوابی
- مصرف مایعات فراوان به خصوص آب
- مصرف میوه و سبزی
- عدم استفاده از شانه های پلاستیكی و نایلونی
- دقت در انتخاب نوع شامپو و صابون و عدم استفاده از صابونها و شامپوهای عطری و رنگی نامطمئن.
- حذف یا كاهش مصرف سوسیس، كالباس، غذاهای مانده، كنسروها، مواد سرخ كردنی، چربی زیاد، شیرینی زیاد و آجیل و تنقلات برای حفظ سلامت و لطافت پوست.
- پاك كردن پوست قبل از خواب به خصوص اگر از مواد آرایشی استفاده شده باشد.

دكتر كاظم مستوفی
استاد دانشگاه علوم پزشكی

منبع : روزنامه قدس