مهارت ، در قرن اضطراب

قرن بیستم را به خاطرفزونی جنگ، تورم، انفجارجمعیت، افزایش بیکاری، مهاجرت، از هم گسیختگی خانواده‌ها، قرن اضطراب نامیدند و انسان دنیای امروز هنوز مسائل قرن بیست را حل نکرده بود که به قرن بیست و یک، عصر فروپاشی مرزهای ارتباطی و اطلاعاتی رسید.
عصری که رشد ماهواره و اینترنت و رویارویی با حجم وسیع اطلاعات درست و نادرست، موقعیت‌ها و بحران‌های بیشماری را برای انسان امروز به ارمغان آورده است، به طوری که علی رغم تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه‌های زندگی، بسیاری از افراد در رویارویی با مسایل روزمره از توانایی‌های لازم و اساسی، خود را بی‌بهره می‌پندارند و همین امر آنان را در مواجهه با مسایل و مشکلات زندگی روزمره آسیب‌‌‌پذیر کرده است. آموزش مهارت‌های زندگی برای مقابله و سازگاری صحیح با مسائل و مشکلات روزمره و بهبود زندگی فردی و اجتماعی انسان امروز، بخش مهمی از برنامه‌ی درسی اکثر نظام‌های آموزشی دنیا می‌باشد که خوشبختانه در چند سال اخیر در کشور ما نیز آغاز گردیده است.
● اهداف مهارت‌های زندگی
بخشی از اهداف مهارت‌های زندگی عبارت‌است از:
- تقویت اعتماد به نفس
- تقویت روحیه‌ی مشارکت و همکاری
- رشد و تقویت عواطف انسانی
- ایجاد روحیه‌ی مقاومت در برابر تبلیغات مسموم
- کمک به شناسایی و بیان احساسات
- تأمین سلامت جسمی و بهداشت روانی
- تقویت مهارت‌های ارتباطی
- ساختن یک شهروند متعادل و مقبول اجتماع
- تقویت روحیه‌ی همزیستی مسالمت‌آمیز
- ارتقاء سازگاری فرد با خودش، با دیگران و محیط اطرافش
انواع مهارت‌های زندگی
سازمان بهداشت جهانی مهارت‌های زندگی را با عناوین ده گانه ی زیر مشخص نموده است. رمز برخورداری از این مهارت‌ها، دانستن، تمرین و به کارگیری هر چه بیشتر در زندگی روزمره است.
▪ مهارت خودآگاهی : توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت خود وخواسته‌ها، نیازها، رغبت‌ها و تصویر واقع بینانه از خود است تا حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیت‌های خود را بهتر بشناسیم.
با کسب این مهارت‌ به سوال اساسی من کیستم؟ پاسخ می‌گوییم.
▪ مهارت همدلی : این که فرد بتواند مسایل دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد درک کند و به آن‌ها احترام بگذارد.
این مهارت موجب می‌شود تا به دیگران توجه کرده و آن‌ها را دوست داشته باشیم و خود نیز مورد توجه و دوست داشتن دیگران قرار بگیریم و با ایجاد روابط اجتماعی بهتر به هم نزدیک تر شویم.
▪ مهارت‌ روابط بین فردی : مهارتی است که موجب می‌شود ضمن تقویت روحیه‌ی مشارکت، اعتماد واقع بینانه و همکاری با دیگران بتوانیم مرزهای روابط بین خود و کسانی که دوستشان داریم را تشخیص داده و هر چه زودتر به دوستی‌های نامناسب و ناسالم خود خاتمه دهیم .
▪ مهارت ارتباط موثر : کسب این مهارت‌ به ما می‌آموزد برای درک موقعیت دیگران چگونه به سخنان آنان فعالانه گوش دهیم و چگونه دیگران را از احساس و نیازهای خودآگاه نماییم تا ضمن به دست آوردن خواسته‌های خود ، طرف مقابل نیز احساس رضایت نماید.
▪ مهارت مقابله با استرس : فراگیری این مهارت به ما کمک می‌کند تا استرس‌های مختلف و اثرات آن را شناخته و راه‌های کاهش یا مدیریت بر آن‌ها را کسب نماییم.
▪ مهارت‌ مدیریت بر هیجان‌ها : اگر بتوانیم مدیریت مطلوبی بر هیجان‌های خود مانند شادی، غم، خشم، ترس، یاس، اضطراب و ... داشته باشیم، بسیارمطلوب است. کسب این مهارت به ما کمک می‌کند تا ضمن شناسایی هیجان‌های خود و دیگران و تأثیر آن‌ها بر تفکرات و رفتارهایمان بتوانیم در مقابل آن‌ها واکنش مناسب را از خود بروز دهیم.
▪ مهارت‌ حل مسئله : ما هر روزه با مسایل فراوانی روبه رو هستیم که برخی ساده و برخی پیچیده‌اند. مهارت‌ حل مسئله این توانایی را به ما می‌دهد که با توجه به تجارب عملی و توانمندی‌های ذهنی خود بتوانیم در جهت «حل مسئله» یا مشکل قدم برداشته و به نتیجه‌ی مطلوب دست یابیم.
▪ مهارت تصمیم‌گیری : مهارت تصمیم‌گیری به ما کمک می‌کند تا به کمک اطلاعات و آگاهی کافی با توجه به اهداف واقع‌بینانه ی خود، از بین راه‌حل‌های مختلف بهترین راه حل را انتخاب کرده و به کار بگیریم و پذیرای پیامدهای آن نیز باشیم.
▪ مهارت تفکر خلاق :فکر کردن مهارتی است که از کودکی می‌آموزیم.
مهارت تفکر خلاق، قدرت کشف و تولید اندیشه‌ی جدید را برای ما فراهم می‌آورد.
مهارت تفکر خلاق به ما کمک می‌کند در مواجهه با حوادث ناگوار چگونه احساسات منفی خود را به احساسات مثبت تبدیل کنیم.
▪ مهارت تفکر نقادانه : کسب این مهارت به ما می‌آموزد تا هر چیزی را به سادگی و دربست قبول یا رد نکنیم، ابتدا در مورد آن موضوع سوال و استدلال کنیم، سپس بپذیریم یا رد کنیم. کسانی که از تفکر نقادانه برخوردارند، فریب دیگران را نمی‌خورند و به راحتی جذب گروه‌ها و افراد و مواد مخدر نمی‌شوند، چرا که همواره با سوال کردن به عاقبت کار می‌اندیشند.

منبع : ایران سهراب