سه شنبه, ۲۹ خرداد, ۱۴۰۳ / 18 June, 2024
مجله ویستا
اختر چرخ ادب؛پروین
![اختر چرخ ادب؛پروین](/mag/i/2/wdnhf.jpg)
هومن نجفیانكارگردان با دو تمهید نمایش به تصویر پروین اعتصامی میپردازد:
الف ـ بیان خصوصیات شاعرانگی شخصیت پروین اعتصامی:
ابعاد شاعرانگی در زندگی «پروین اعتصامی» باعث شده است كه او به زندگی خاصی دست یابد، به عواطف انسانی پایبند باشد و به ارتباط با دنیای متافیزیك بپردازد به گونهای كه وقتی پروین بر اثر بیماری دچار هذیان میشود برادر او «فتحعلی» میپندارد پروین در دنیای شاعرانهای گام مینهد و از او میخواهد كه دریافتهای درونی خود را به رشتهٔ تحریر درآورد.
ب ـ بیان تأثیر اجتماعی اشعار پروین اعتصامی:
تأثیر اشعار پروین در جامعهای كه زندگی میكند بسیار زیاد است كارگردان برای بیان تأثیرات اشعار او به دو كاراكتر «بیبیسرو» ـ پیرزن بیسواد خدمتكار ـ و تیمسار ـ همسر نظامی پروین ـ اشاره میكند. بیبیسرو گاهی اوقات با زمزمه كردن ابیاتی از اشعار پروین، پروین را شگفتزده میكند اما یكی از صحنههای شعرخوانی بیبیسرو از دیدگاه شخصیتپردازی دچار نارسایی است. در این صحنه «بیبیسرو» به بیان ارتباط متقابل اشعار پروین اعتصامی و زندگی مادر موسی(ع) میپردازد و به كنایه به پروین میگوید باید اشعار خود را نادیده بگیرد و همانند مادر موسی كه فرزندش را برای نجات دادن از دست فرعون در رود نیل انداخت اشعار خود را برای رسیدن به زندگی بهتر فراموش كند ـ تمثیل مادر موسی(ع) كوچكترین ارتباط معنایی با سرودههای پروین اعتصامی ندارد و این نكته تا حدی واضح است كه نیازی به واشكافی ندارد. گذشته از این ممكن است افراد بیسواد قدرت تمثیلسازی بسیاری داشته باشند و خلاقیت ذهنی آنها حتی از افراد روشنفكر هم، بیشتر باشد اما شخصیت سادهٔ «بیبیسرو» با گفتههای تمثیلی كوچكترین هماهنگی ندارد. زیرا كاركرد زبان نمادین زمانی است كه انسان نمیتواند اندیشههای خود را به گونهٔ مستقیم بیان كند اما «بیبیسرو» به روشنی به انتقاد از نحوهٔ زندگی پروین میپردازد و انگیزهای برای بیان نمادین اندیشههای خود ندارد.
چند اشارهای كوتاه پیرامون نارساییهای متن و اجرا:
۱ـ در ابتدای نمایش، پروین از كوچهٔ باریكی در حال عبور است جوانی راه او را سد میكند اما پروین او را نمیشناسد. جوان، پروین را تعقیب میكند و پروین از او میگریزد و با ترس تا نزدیكیهای خانهاش میرود و در را به صدا درمیآورد و بیبی سرو در را باز میكند و پروین وارد خانه میشود.
[تذكر: به میزانسهای یادآوری شده توجه كنید] اما در میانههای نمایش پروین و بیبی سرو در حال گفتوگو هستند ناگهان دیوانهای وارد صحنه میشود و آن دو بدون كوچكترین تعجبی با او گفتوگو میكنند.
[یادآوری بر طبق قراردادهای نمایش ورود و خروج بازیگران از در اصلی كه پیش روی تماشاگران قرار گرفته است میباشد[ اما در اینجا كارگردان كوچكترین توجهی به این مسئله نمیكند.
۲ـ در تمام لحظههای نمایش، پروین به پیرمردی اشاره میكند كه همواره در كابوسهای او حضور دارد پیرمرد روی پلی در حال حركت است و در صحنهٔ پایان نمایش پروین به بیبیسرو اشاره میكند كه پیرمرد از روی پل میافتد و باید برای نجات او قدمی برداشت. اما بیبی سرو به او میگوید من فقط میتوانم به خودم كمك كنم. در اینجا تداوم صحنهای نمایش رعایت نشده است زیرا بیبی سرو كوچكترین اطلاعی از كابوسهای پروین ندارد اما ناگهان در این لحظه نمایش در كابوسهای پروین حضور مییابد، از این رو كارگردان در پایان بندی دچار اشتباه میشود. كارگردان نمایشنامه، «بروجردی» در كارگردانی نمایش دچار كاستیهایی میباشد و این خلاء از متن نمایشنامه پدیدار میشود و این بهعلت حضور كاراكترهایی است كه در نمایشنامه كاركردی ندارد مانند مادر، مست، دكتر، دیوانه و فتحعلی كه نبودن آن، كوچكترین تأثیری در شكلگیری نمایشنامه ندارد. بسیاری از جابهجاییهای صحنهای نمایش، به دلیل آنكه نقشی در پی ندارند نمیتوانند نام میزانسن به خود بگیرند. نمایش چند میزانسن قابل تأمل دارد كه به یكی از آنها به عنوان نمونه اشاره میكنیم، در صحنهای از نمایش پروین در حال بو كردن گلهای خوشبو است و «بیبی سرو» در كنار دوك نخریسی نشسته و شعر میخواند، پروین تصور میكند «ننه سرو» میخواهد به او كنایه بزند زیرا «بیبی سرو» شاعر نیست وعلاقهای به زندگی شاعرانهٔ پروین ندارد. شعر برای «بیبی سرو» یك كاركرد اجتماعی دارد بنابراین زمانی كه «بیبی سرو» این شعر را میخواند پروین میپندارد شعرخوانی بیان ذوق فردی نیست و در آن عبارتی مستتر نهفته است. میزانسن درك كارگردان برای تأكید این اندیشه بسیار مناسب است.
منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان مناظره انتخاباتی سعید جلیلی ایران علیرضا زاکانی قالیباف حمید نوری محمدباقر قالیباف
هواشناسی افغانستان ریزش معدن تهران معدن پلیس راهور جاده چالوس شهرداری تهران شازند سیاست سیل وزارت بهداشت
تورم مسکن ترکیه حقوق بازنشستگان خودرو قیمت خودرو قیمت طلا قیمت دلار دولت سیزدهم ایران خودرو همستر کامبت سهام عدالت
تلویزیون حج رسانه ملی سینمای ایران کربلا سریال موسیقی سینما دفاع مقدس
وزارت علوم دانشگاه آزاد اسلامی ایکس
رژیم صهیونیستی روسیه فلسطین غزه جنگ غزه چین اوکراین عربستان نوار غزه حزب الله لبنان یمن جنگ اوکراین
یورو 2024 فوتبال پرسپولیس استقلال کریستیانو رونالدو سپاهان جام ملت های اروپا باشگاه پرسپولیس مس رفسنجان جام حذفی بازی لیگ برتر
اینترنت همستر گوگل اپل فیبرنوری سامسونگ تلگرام ناسا ایلان ماسک
کاهش وزن قهوه ویتامین مغز مراکز درمانی سنگ کلیه