محمدرضا کلهر

جنسیت: مرد
نام پدر: محمد رحیم
تولد و وفات: (۱۲۴۵ -۱۳۱۰) قمری
محل تولد: ایران - کرمانشاه - کرمانشاه - کلهر کرمانشاه
شهرت علمی و فرهنگی: خطاط
اصلاً از ایل کرد کلهر کرمانشاه بود و در همان‌جا به دنیا آمد. در دوره جوانی به تهران آمد و نزد میرزا محمد خوانساری تعلیم خط گرفت. پس از آن به مشق از روی خطوط میرعماد سیفی قزوینی پرداخت ، چنان‌که گویند سفری هم به اصفهان رفت تا از روی کتیبه معروف میرعماد ، در تکیهٔ فندرسکی مشق کند و نیز سفری به قزوین کرد تا از روی کتیبه‌‌ای که بر سر در حمامی ، به خط میراست ، تعلیم بگیرد. وی از آن دو کتیبه چربه برداشت و پیوسته از روی آن مشق می‌کرد. پس از آن در خط نستعلیق شهرت یافت ، ناصرالدین‌شاه او را به دربار احضار کرد و حتی گاهی نزد وی تعلیم خط می‌گرفت و می خواست که او را در وزارت انطباعات به کار کتابت بگمارد ، ولی وی نپذیرفت. میرزای کلهر خط نستعلیق را بسیار ماهرانه نوشت ، تا آنجا که بعضی وی را هم‌‌طراز میرعماد دانسته‌اند. او را در خط شکسته نیز از استادان می‌دانند. از خطوط کلهر آثار زیادی یافت نشده و اگر چاپ‌نویسی‌های او نبود ، شاید شیوهٔ خاصی که داشت ، تا به حال از بین رفته بود. میرزا محمد حسین‌خان عماد‌الکتاب یکی از کسانی بود که باعث انتشار این شیوه شدو با اینکه نزد میرزای کلهر شاگردی نکرده بود ، به وسیلهٔ همین کتب چاپی شیوهٔ او را اخذ کرده و به کمال رساند. این استاد گرانمایه هنگام بازگشت از خراسان به مرض وبا دچار شد و در تهران درگذشت. از شاگردان وی: میرزا زین‌العابدین شریفی قزوینی معروف به ملک‌الخطاطین ، آقا مرتضی نجم‌آبادی ، میرزا عبدالله‌خان مستوفی و سید محمود صدرالکتاب از همه معروفترند. مهم‌ترین اثر خطی وی ، کتاب "فیض‌الدموع" میرزا محمد ابراهیم وقایع‌نگار نواب تهرانی است که به چاپ سنگی رسیده و در مقدمهٔ آن چنین برآمده:"...در عهد دولت...ناصرالدین‌شاه...کتاب مستطاب فیض‌الدموع...از املاء طبع و انشاء خاطر...میرزا محمد ابراهیم نواب طهرانی...در سال یکهزار و دویست و هشتاد و شش هجری ، در دارالخلافهٔ تهران...بخط احقر عباد محمد رضای کلهر مرقوم و به زینت طبع درآمد...". از دیگر آثار خطی به چاپ رسیده وی: قسمتی از روزنامهٔ "شرف"؛ دوازده شماره روزنامهٔ "اردوی همایون"؛ "سفرنامهٔ دوم ناصرالدین‌شاه به خراسان"؛ کتاب "مخزن‌الانشاء" ، که در ۱۲۸۵ق به چاپ رسیده است؛ کتاب "منتخب السلطان" ، که از اشعاری از حافظ و سعدی است؛ رساله‌"غدیریه" قسمتی از سفرنامهٔ کربلای ناصرالدین‌شاه"؛ "نصایح‌الملوک"؛ "مناجات‌نامه" خواجه عبدالله انصاری؛ قسمتی از "کلیات" قاآنی.

منبع : مطالب ارسالی