بررسی سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران

● ایران در سال ۱۴۰۴ :
ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی علمی وفناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل.
یکی از عمده مشکلاتی که از دیر باز مانع پیشرفت ما ایرانیان می شد ، نبود یک برنامه و اهداف دراز مدت و با ثبات بود ، همواره در طول سالیان دراز از این مشکل رنج می بردیم ، چراکه هدفی استراتژیک و بلند مدت و تعیین شده نداشتیم تا همواره برای رسیدن بدان تلاش کنیم و مقدار نزدیکی ما به آن هدف میزانی بر عملکرد مان باشد، کلا حداقل در طول تاریخ نزدیک به ما ، برنامه ریزی و انجام کارها طبق اصولی خاص وجود نداشته است، در رژیم گذشته هرچند شاهد طراحی برنامه های ۵ساله بودیم ، اما واقعیت این است که آن برنامه ریزیهای ۵ساله فقط سرپوشی بود بر خودسریها و خودکامگی های محمد رضا پهلوی و عملا نقشی در نظام اقتصادی و سیاسی ایران ایفا نمی کرد چراکه در هر حال محمد رضا پهلوی قانون این مملکت بود و حرف اول و آخر ازان خود او بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت آیت الله العظمی خمینی (ره) این امیدها جان تازه ای به خود گرفت ، چراکه اولا انقلاب به ذات خود دارای ایدوئلوژی ، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت بود و در ضمن اداره امور مملکتی از دست یکسری اوباش و تملق گو خارج گشته بود. بهرحال پس از انقلاب اسلامی با وجود تحمیل ۸سال جنگ و خسارات ناشی از ترورهای کور و تحریم های وسیع بین المللی و ارزانی قیمت نفت و نبود زیربناهای اقتصادی ، برنامه ریزیهای ۵ ساله ای صورت می گرفت ودر خاتمه آن ، عملکردها مورد بررسی و ارزشیابی قرار می گرفت و اگر منصفانه هم بنگریم نتیجه های بسیار خوبی برای ما حاصل آوردند.
اما همواره وجود یک سند رسمی طولانی مدت ، جزو دغدغه های رهبر انقلاب و عقلای کشورمان بود ، چراکه اکنون پس از ۳۰ سال از انقلاب اسلامی دیگر زمان آن فرا رسیده بود تا ما هم برنامه ای دقیق و حساب شده داشته باشیم و بر اساس آن عمل کنیم. برای نمونه می توان کشورهای پیشرفته ای را مثال زد ، مثلا کشور ایالات متحده آمریکا حداقل برای ۱۰۰سال آینده اهداف و استراتژی های تعیین شده و مشخصی دارد و از هم اکنون می داند که ۱۰۰سال آینده در چه جایگاهی قرار خواهد داشت ، هر رئیس جمهوری از هر حزبی که وارد کاخ سفید شود ملزم به رعایت آن برنامه خواهد بود و عملا تفاوتها و انتقادها در بین سیاستمداران در نحوه رسیدن به آن اهداف خواهد بود و نه در ذات آن اهداف. کشور انگلستان نیز بعنوان کشوری پیشرفته و صنعتی چنین برنامه ای برای خود طراحی کرده و مو به مو در حال انجام آن است ، کشورهایی نظیر چین ، هندوستان ، ژاپن نیز طبق همین برنامه های طولانی مدت توانستند به جایگاه رفیع اکنونی خود برسند.
علی ای حال در کشور ما نیز در سال ۱۳۸۴ سند چشم انداز بیست ساله که حاصل چندین صد ساعت کارشناسی ها و بررسی ها بود توسط مقام معظم رهبری ابلاغ گردید.
سندی که طبق آن برای ۲۰ سال آینده کشورمان دقیقا برنامه ریزی شده بود و افقهایی روشن برای ما ایرانیان تدوین و محاسبه شده بود.
جامعه‌ی ایرانی در افق این چشم انداز چنین ویژگیهایی خواهد داشت:
▪ توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود، متکی بر اصول اخلاقی و ارزشهای اسلامی، ملی و انقلابی، با تاکید بر: مردم سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادیهای مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسان ها و بهره مندی از امنیت اجتماعی و قضایی.
▪ برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی.
▪ امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه جانبه و پیوستگی مردم و حکومت.
▪ برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تامین اجتماعی، فرصتهای برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، تبعیض و بهره مند از محیط زیست مطلوب.
▪ فعال، مسئولیت پذیر، ایثارگر، مومن ، رضایت مند، برخوردار از وجدان کاری، انضباط، روحیه ی تعاون و سازگاری اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن.
▪ دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه ی آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاء نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.
▪ الهام بخش، فعال و موثر در جهان اسلام با تحکیم الگوی مردم سالاری دینی، توسعه کارآمد، جامعه اخلاقی، نواندیشی و پویایی فکری و اجتماعی، تاثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقه ای بر اساس تعالیم اسلامی و اندیشه های امام خمینی (ره(
▪ دارای تعامل سازنده و موثر با جهان بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت.
همانطوری که می بینیم این سند ، در حقیقت سند پیشرفت جامعه ایرانی و سند گذر جامعه ایرانی از درحال توسعه به کشور توسعه یافته می باشد، این سند حاصل هوشیاری رهبری مملکت و عقلای کشورمان است که با درک جامعه بین المللی و اوضاع سایر کشورها بخصوص کشورهای منطقه دست به تدوین چنین سندی زده اند که الحق سندیست برازنده ایرانیان.
باید همواره توجه داشت که بند بند این سند حاصل تلاش بسیاری از کارشناسان و متخصصان خبره ایرانی است که با توجه به شرایط و امکانات ایران دست به تدوین آن زده اند ، علی ای حال دست نیافتی بودن بندهای آن حرفی است غیر منطقی و پوششی بر کم کاریهای خودمان.
اکنون که چند سال از ارائه این سند می گذرد و باید اکنون مشخص کنیم که ما در کجای این سند قرار گرفته ایم و آیا اگر با چنین سرعتی حرکت کنیم در سال ۱۴۰۴ به خواسته های این سند مبارک خواهیم رسید یا خیر؟
این سند ، در حقیقت گذری است از حکم فرمایی احساسات بر حکم فرمایی قانون و عقل در کشورمان، اگر دولتی واقعا بخواهد فقر را در مملکت ریشه کن نماید ، سطح ثروت و درآمد ملی و عمومی را بالا ترین وجه ممکن برساند ، مالیاتها را به سهولت دریافت کرده و عدالت را برقرار سازد ،بعد از صلح و ثبات داخلی همین سند چشم انداز بیست ساله تنها راه این کارهاست، عدم توجه به این سند در هر دولتی مصادف با سر بریدن مرغ تخم طلاست.
آرزوی پیشرفت در ایران طی سالهای دور به پارچه ای چهل تکه ای می ماند، که اگر طی سالیان دراز هم تغییر رنگ می داد باز به رنگی واحد در نمی آمد ، اما این سند گران قدر این آرزو را محقق و برآورده ساخته است.
طبق این سند باید به عوامل مادی و معنوی داراز مدت توجه کنیم و از تمایلات زود گذر و یا تحولات سیاسی کوتاه مدت و مبتی بر احساسات بشدت دوری کنیم ، چراکه ما دیگر زمانی برای از دست دادن نداریم ، اکنون زمان وحدت است ، زمان در گیری های سیاسی نیست ، زمان رشد و شکوفایی اقتصاد است ، زمان رسیدن میوه های انقلاب است ، زمان جامه عمل پوشیدن وعده های امام راحل (ره) است.
اکنون بر همه ماست ، که این سند بیست ساله را هدف مشخص خود بدانیم و تک تک مان برای رسیدن به آن و حتی جلو زدن آن تلاش کنیم ، باید به جهانیان نشان دهیم که ما می توانیم به وعده های خود عمل کنیم هرچند مقداری از آن عقب مانده باشیم و این مهم را هرگز نباید فقط بر عهده دولت بگذاریم و بلکه خودمان بعنوان یک شهروند ایرانی نیز به وظایف تعیین شده مان عمل کنیم ، از اصراف بپرهیزیم و انتقاد را جایگزین سیاه نمایی کنیم، هرگز کاری نکنیم که لطمه ای به این هدف بلد مدت ما وارد آید و باید با تمام وجود سعی و تلاش کنیم.
● هرگز نباید از این سند بعنوان ماموریت غیر ممکن یاد کنیم
رسیدن به اهداف این سند بدون همکاری جزء به جزء این مملکت ممکن نیست ، باید بررسی کنیم که آیا در استان خودمان چقدر برای رسیدن به این هدف تلاش کرده ایم و مسولان را مورد بازخواست و نقد قرار دهیم و مسولان استانی نیز باید مردم را از لیست کارهای انجام شده شان مطلع سازند تا کسی امید خویش را از دست ندهد ، واقعا جای تاسف است که در کشور ما پودر شوینده ، برنج ، قند تبدیل به مسئله ای بزرگ و حاد در سطح وسیع کشوری شوند چراکه واقعا دیگر وقتی برای ما نمانده است واگر با تکرار اشتباهات، خود را همچنان سرگرم کنیم هرگز به اهداف تعیین شده آن سند نخواهیم رسید و آن تیر خلاصی خواهد بود بر همه آرزوهای دور و دراز ما. بهرحال امیدواریم که هرگز از بند بند این سند دور نشویم و کماکان رسیدن به آن راسرلوحه کارهای خویش قرار دهیم.

از : مهندس محمد شهرتی فر