هزینه «دموکراسی دستوری»

ناامنی در عراق همچنان قربانی می‌گیرد. با گذشت ۴سال و‌اندی از حضور نظامی آمریكا در عراق به بهانه ایجاد دموكراسی، هنوز مساله امنیت یك چالش اساسی است.
به همین دلیل روزانه ده‌ها عراقی به هر طریقی ازجمله بمبگذاری، عملیات انتحاری و نبرد نیروهای اشغالگر با شبه‌نظامیان و القاعده كشته می‌شوند. فقط در یك مورد عملیات انتحاری در كركوك حدود ۵۰۰ عراقی كشته و زخمی شدند.
به‌راستی گذار از حكومت‌های دیكتاتوری به حكومت‌های دموكراتیك بیانگر مدل عراق است؟ چه فرقی بین مردم عرب عراق با دیگر مردم عرب كشورهای عربستان، مصر، اردن و غیره است كه زیستن مردم این كشورها زیر لوای حكومت‌های نیمه‌دیكتاتوری حامی آمریكا مورد تایید طراحان جنگ عراق است!! اگر فرض بر این باشد كه جنگ عراق براساس طرح خاورمیانه بزرگ صورت گرفته و مدل عراق الگوی دموكراسی‌سازی در خاورمیانه است، باید منتظر این باشیم كه دیگر كشورهای عربی با وجود وابستگی سیاسی به آمریكا، الگوی عراق را تجربه كنند، یا اینكه مردم عراق قربانی ایستادگی صدام حسین در برابر سیاست‌های تجاوزكارانه آمریكا شدند برای اینكه دیكتاتور بعث عراق جزو معدود سران عربی بود كه در طول صدارتش چالشی برای منافع آمریكا، بخصوص اسرائیل در خاورمیانه بود.
شاید اگر صدام حسین، دیكتاتور منفور عراق چرخشی در سیاست خارجی خود در قبال آمریكا می‌داد و مثل دیگر كشورهای عربی به تمكین‌كننده بی‌چون و چرای سیاست‌های بوش تبدیل می‌شد، امروز اینچنین مردم عراق به بهانه داشتن سلاح‌های كشتارجمعی صدام، مبارزه با تروریسم و در نهایت تجربه دموكراسی‌خواهی هزینه نمی‌دادند.
با این وجود تایید صددرصد دوران حكومت صدام و خط‌مشی وی درست نیست، از طرف دیگر وضعیت كنونی عراق نباید مهر تاییدی بر گذار از حكومت دیكتاتوری به حكومت دموكراتیك باشد.آنچه از تحولات اخیر خاورمیانه از فلسطین و لبنان گرفته تا عراق برمی‌آید، این است كه بهترین مكانیسم برای حل بحران‌های منطقه‌ای و مرحله گذار، همكاری و همگرابودن دولت‌های عربی و منطقه است. تا زمانی كه كشورهای عربی و غیرعربی خاورمیانه به یك اتحاد و انسجام سیاسی و اسلامی دست پیدا نكنند، مدل عراق اولین و آخرین الگو از سوی آمریكا در خاورمیانه بهانه دموكراسی‌سازی نخواهد بود و كاخ سفید با استفاده از شكاف بین كشورهای منطقه آن سیاستی را پی می‌گیرد كه اسرائیل ۶۰سال است در سرزمین‌های اشغالی اجرا می‌كند!!از طرف دیگر نگاه قدرت‌های خارجی به خاورمیانه به‌خاطر منابع سرشار انرژی، پروژه‌ای و كوتاه‌مدت نیست كه وابستگی صرف كشورهای عربی با آمریكا بتواند نویددهنده پیشرفت و ترقی برای جامعه آنها باشد. هر حركت رفرم و اصلاح شده در جهت دموكراسی‌خواهی باید سنگ بنای آن به دست خود حاكمان و مردمان عرب گذاشته شود تا آزادی و استقلال در كشورهای عربی معنای واقعی پیدا كند. در غیر این صورت پروژه دموكراسی‌سازی آمریكا در خاورمیانه علاوه بر هزینه‌های جانی و مالی، مثل مدل عراق، یك نوع وابستگی سیاسی مادام‌العمر هم به همراه خواهد داشت كه می‌توان از آن به عنوان «دموكراسی دستوری» نام برد. اگر این مدل دموكراسی در خاورمیانه نتیجه دهد باید سالیان سال شاهد بحران‌هایی از جنس عراق در كنار حضور نظامی آمریكا در خاورمیانه باشیم. این نوع دموكراسی به همراه اهرم نظامی در خاورمیانه تنها نتیجه‌ای كه به ارمغان می‌آورد مدل عراق است. مردم عراق از سال ۲۰۰۳ تاكنون به امید تجربه حكومت دموكراتیك به‌جای دیكتاتوری صدام از سوی بوش تنها چیزی كه برای آنها مسجل شده «كشته شدن» است. دموكراسی‌‌سازی آمریكایی در خاورمیانه تعریف جدید از تئوری امپریالیستی نوینی است كه هنوز قدرت‌های برتر با ادبیات جدید به دنبال سیطره خود بر بخش‌های مختلف جهان هستند به‌خصوص خاورمیانه.

منبع : روزنامه تهران امروز