ضرورت اجتهاد در انقلاب اسلامی

فهم اصول ثابت انقلاب اسلامی به رغم آنکه خیلی ها با آن برخورد ساده و سطحی می کنند، چندان هم آسان نیست.
روشنفکران، عالمان و فرهیختگان ما باید تفکر انقلاب اسلامی را بسط دهند; یعنی به لحاظ فلسفی محض، فلسفی عملی و دلالت های سیاسی و اجتماعی باید آن را گسترش دهند.
چون اگر این را رها کرده و بسط ندهیم، ممکن است دچار کج سلیقگی ها و روزمرگی ها شویم و یک باره نگاه کنیم که خدای ناکرده انقلاب اسلامی با فاجعه روبه رو شده است.
از همین جهت است که به یک معنا اجتهاد در اندیشه امام(ره) و حتی در انقلاب اسلامی را باید در دستور کار خود قرار دهیم چرا که به عقیده من اجتهاد در پدیده انقلاب اسلامی، باعث نجات جمهوری اسلامی و بازتولید آن می شود.
همچنین نباید انقلاب اسلامی را به عنوان یک حادثه سیاسی صرف که در دهه فجر اتفاق افتاد، محدود به شرایط جغرافیایی ایران تعریف کرد و شاید یک معنا از اجتهاد در انقلاب اسلامی، فهم این لایه های نظری و فلسفی عمیق انقلاب اسلامی باشد.
وجه دیگر انقلاب اسلامی، حاکم شدن نظام مبتنی بر مردم سالاری دینی است.
مردم سالاری دینی هم توجه به اسلامیت و هم به جمهوریت است و همین باعث اشتراک بسیاری از گروه هاست، به شرطی که در عمل وقتی گروه ها قدرت را به دست می آورند دچار منفعت گرایی ها و مصلحت گرایی های کاذب نشوند و به حذف رقیب اهتمام نکنند، چون این حذف، نهایتا به حذف خود آنها هم خواهد انجامید و انقلاب اسلامی را با چالش جدی روبه رو خواهد کرد.
از سوی دیگر باید معیارها و اصول انقلاب اسلامی را تعریف و تلاش کرد که به طور جامع تحقق یابد و بعد سنجید که چه گروه و حزبی به آن نزدیک تر و چه گروهی از آن دورتر است، چرا که انقلاب اسلامی و اصول آن به حد کافی از ظرفیتی برخوردار است که گروه های مختلف با وجود اختلاف سلیقه در داخل این ظرفیت، چالش و مقابله کنند و البته مراقب باشند که این رقابت به آن اصول، آسیبی وارد نکند.
تاکید دیگری که نباید مغفول بماند این است که به هیچ وجه نباید اصول را فدای فروع کرد، لذا باید حتی در برخی مواقع که مجبوریم از اصول خود چشم پوشی کنیم، آن زمان و مکان باید به طور قاعده مند و روشمند تعریف شود، از آن جهت که برای ما مصلحت اصل نیست; یعنی حتی آن زمانی که مجبور هستیم بنا به مصالحی یک تصمیم موقت بگیریم باید دقت کنیم که این تصمیم موقت است و همواره باید چاره اندیشی کنیم که از این تصمیم قطعی و موقت خارج شویم.
در اینجا این هشدار را هم باید طرح کرد که مبادا مصلحت در پی مصلحت مطرح شود و نهایتا این تصمیمات ثانیا و بالعرض تبدیل به تصمیمات اولا و بالذات شود و در پایان نگاه کنیم و ببینیم که هیچ چیز از آن تصمیمات حقیقی باقی نمانده است.
همواره باید مراقب بود که مصلحت افراد، اشخاص، گروه ها و جناح ها به جای مصلحت نظام به خورد ملت داده نشود، چراکه مصلحت کلان نظام، جایگاه، تعریف، قاعده، روش و محدودیت زمانی و مکانی خود را دارد.
از این روست که امروز یکی از نگرانی ها، غفلت از ارکان رکین و اصول انقلاب اسلامی و تن دادن به مصلحت گرایی های کاذبی است که هیچ نسبتی با حقایق نظام ندارد و باید نسبت به آنها هوشیار بود.

نویسنده : دکتر عماد افروغ
منبع : فردا

منبع : روزنامه مردم سالاری