از سودای عشق تا غوغای عقل

بشر در دوره های مختلف زندگی خود با تحولات گوناگونی در حوزه مذهب وفرهنگ مواجه بود و دوره های فراز و فرود و تحولات اساسی را پشت سر گذراند.
ظهور پیامبران الهی در میان اقوام مختلف موجب پایه ریزی تمدنهای بزرگ در بین ملل گوناگون شد که ریشه واساس زندگی فرهنگی آن ملتها را در دوره های بعدی طراحی نمود.
آنچه پس از پایه ریزی بنای فرهنگ ملتها مهم است، حفظ و تداوم دستاوردهای آن است.
شریعت مقدس اسلام نیز ازاین مهم مبرا نیست، بلکه به عنوان کاملترین و خاتم ادیان بیش از همه به حفظ وتداوم دستاوردهای پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) نیازمند است.
یکی از وقایع مهمی که پس ازرحلت پیامبر درجامعه اسلامی رخ داد و جامعه منحرف اسلامی را متحول ساخت، واقعه جانسوز عاشورای سال ۶۱ هجری است.این حادثه که بی شک یکی از غم انگیزترین وقایع تاریخ اسلام است علاوه بر آنچه گاهی در میان عامه مردم از آن یاد می شود، نیاز به واکاوی و تحلیل فلسفی متن آن واقعه دارد.
نهضت خونین حسینی بیش از آن که یک واقعه نظامی باشد یک حرکت سیاسی - فرهنگی در راستای اصلاح امت اسلامی بود. با این رویکرد ائمه شیعه و پس از ایشان علمای شیعی هماره بر حفظ دستاوردهای مکتب حسینی اهتمام داشتند. برپایی عزای حسینی علاوه بر سفارشات متقن و پیاپی ائمه(ع) در متون حدیثی وتاریخی به پاسداشت حماسه ایثارگرانه امام حسین(ع) ویارانش موجب استحکام بنای همیشه جاوید نهضت خونین کربلاست.
از این رو شیعیان در ایام محرم و صفر نسبت به برپایی عزای حسینی توجهی خاص داشته و نسبت به برپا شدن آن همت می گمارند.
بی شک در هر مذهب و مرامی اگر دقت نظر در تحلیل علمی دستاوردها و بیان آن مطابق نیاز مردم صورت نگیرد آفتهایی به طور محسوس و نامحسوس آن را تهدید خواهد نمود.
در چند سال اخیر که سیل جوانان مشتاق و عاشق سید الشهدا(ع) بیش از همیشه در صحنه حضور یافته اند موجی خطرناک در فضای اعتقادات مردم و به خصوص نسل جوان وارد شد و در قالب مداحی و نوحه خوانی به سبک جدید به رواج هجوگرایی در متن اشعار این مداحیها پرداختند.
استفاده از شیوه های جذاب و تحریک عواطف جوانان دستاویز این عده شد تا خواسته و یا ناخواسته برخی انحرافات تاریخی و اعتقادی را در فضای عزاداری امام حسین(ع) که ریشه و مبنای بسیاری از حرکتهای سرنوشت ساز شیعه در طول تاریخ پس از واقعه عاشوراست وارد نمایند.
متفکر شیعه آیةا... مطهری(ره) در این باره چنین می گوید: «گریستن برامام حسین (ع) کار خوبی است و باید گریست. به چه وسیله بگریانیم؛ به هر وسیله که شد؟ هدف که مقدس است، وسیله هر چه شد، شد. اگر تعزیه در آوردیم، یک تعزیه اهانت آور. همین قدر که اشک جاری شد، اشکال ندارد! شیپور بزنیم. طبل بزنیم. معصیت کاری بکنیم. به بدن مرد لباس زن بپوشانیم.
عروسی قاسم درست کنیم. جعل کنیم. تحریف کنیم!... در نتیجه افرادی دست به جعل و تحریف زدند که انسان تعجب می کند». (حماسه حسینی، ج ۱، ص۴۹)
اما تذکرات پیاپی رهبرمعظم انقلاب و سایر علما در چند سال اخیر باعث شد تا این سیر رو به کندی نهاد.
اما اینکه چرا و چگونه این هجمه فرهنگی فضای عزاداریهای سیدالشهدا(ع) را فراگرفت باید با تیزبینی و هوشیاری بیشتری بدان نگریسته شود و نسبت به بازتابهای منفی آن علیه جامعه شیعی در محافل غربی هشدار لازم به مردم داده شود و ابعاد قضیه برای همگان روشن و به درستی تفسیرگردد.
از پیامدهای خطرناک بی توجهی به این مهم این است که مردم تنها به گریستن بر مصایب اهل بیت(ع) متوقف می شوند واز معرفت به عمل سالار شهیدان باز می مانند حال آنکه توصیه به گریستن بر مصایب امام حسین(ع) خاموش نشدن چراغی است که ایشان برای تقویت قوای معرفتی شیعه روشن نمودند.
مظاهر فراوانی در انحرافات عزای واقعی حسینی به وجود آمده است که مداحیهای کم ارزش واستفاده از اشعار بی محتوا تنها بخشی از آن است و در کنار این اتفاق ناخوشایند، گرایش برخی از عزاداران به اعمال خشونت باری چون «قمه زنی» علاوه بر آنچه تحت عنوان آسیبهای عزاداری عنوان شد موجب بازتابهای منفی علیه شیعیان در رسانه های غربی شده است، به گونه ای که همه ساله پس از ایام عزای امام حسین(ع) آنچه بیش از همه مد نظر رسانه های غرب قرار می گیرد، تصاویر آغشته به خون عزاداران حسینی است.
این مسایل که برخی از آنها از یادگاران اختلاط مسلمانان با مسیحیان و کپی برداری از عزاداریهای آنان است، در حالی از جانب برخی هیأتها و تکایا ترویج می شود که مراجع عظام تقلید و رهبر انقلاب به صراحت بر دوری آنها از مبانی شرعی نظر داده اند.
«کار غلطی است که عده ای قمه به دست بگیرند و به سر خودشان بزنند و خون بریزند. این کار را می کنند که چه بشود؟! کجای این حرکت عزاداری است؟ البته دست بر سر زدن به نوعی نشانه عزاداری است. شما بارها دیده اید کسانی که مصیبتی برایشان پیش می آید برسر و سینه خود می کوبند. این نشانه عزاداری معمولی است، اما شما تا به حال کجا دیده اید که فردی به خاطر رویکرد مصیبت عزیزترین عزیزانش با شمشیر برمغز خود بکوبد و از سر خود خون جاری کند!
کجای این کار عزاداری است ! قمه زدن سنتی جعلی است. از اموری است که مربوط به دین نیست و بلاشک خدا هم از انجام آن راضی نیست. علمای سلف دستشان بسته بود و نمی توانستند بگویند «این کار غلط و خلاف است». امروز روز حاکمیت اسلام و روز جلوه اسلام است. نباید کاری کنیم که آحاد جامعه اسلامی برتر یعنی جامعه محب اهل بیت علیهم السلام که به نام مقدس ولی عصر ارواحنافداه به نام حسین بن علی علیه السلام و به نام امیرالمؤمنین علیه الصلاة والسلام مفتخرند در نظر مسلمانان و غیرمسلمانان عالم به عنوان یک گروه آدمهای خرافی بی منطق معرفی شوند.» (فرازی از بیانات رهبر معظم انقلاب در مذمت قمه زنی).
علامه سید محسن امین عاملی می گوید: «قمه زنی و اعمالی دیگر از این قبیل در مراسم عزاداری حسینی به حکم عقل و شرع حرام است و زخمی ساختن سر که نه سود دنیوی دارد و نه اجر اخروی ایذای نفس است که خود در شرع حرام است و در جهت این عمل شیعیان اهل بیت(ع) مورد تمسخر قرار می گیرند و وحشی قلمداد می شوند. شکی نیست که این اعمال ناشی از وسواس شیاطین بوده و موجب رضایت خدا و پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نیست و البته تغییر نام این اعمال در ماهیت و حکم شرعی آن که حرمت است، تغییری نخواهد داد. از منابع فقه چه لبیه و چه لفظیه بالخصوص یا بالا طلاق یا بالعموم جواز و اباحه قمه زنی - فضلا از رجحان آن - در مراسم عزاداری سالار شهیدان امام حسین(ع) مستفاد نمی گردد، بلکه مقتضای ادله و عناوین ثانویه حرمت و عدم جواز است لذا اجتناب از آن واجب و لازم است.»
سؤالی که در این بین مطرح می شود این است که آیا انجام عملی که موجب وهن تشیع ومکتب حق علی است به هر دلیل احساسی و غیرعقلانی، صحیح است؟
به هر حال در شرایطی که دشمنان اسلام سعی در منزوی کردن مسلمانان و خرافی جلوه دادن اسلام دارند انجام این گونه اعمال که در متن دین وجود ندارد و موجب وهن شیعه و عزاداری می شود و خلاف عقل است صحیح نبوده و باید به جای آن سراغ مراسمی رفت که عظمت اهداف عاشورای حسینی را بیش از پیش آشکار می سازد.

طیبه مروت

منبع : روزنامه قدس