تنظیم فرآیند توسعه و برنامه‌ریزی

فرآيند توسعه و برنامه‌ريزى به انبوهى از داده‌ها و مقدار زيادى تجزيه و تحليل‌ها نياز دارد در حالى‌که مى‌توان اين فرآيند را به شيوه‌هاى گوناگون تنظيم کرد، با وجود اين، معمولاً به‌هنگام برنامه‌ريزى گام‌هاى اصلى زير برداشته مى‌شود:

۱. تعيين هدف‌هاى کوتاه‌مدت و بلندمدت توسعه ـ اين گام اول از آن جهت اهميت دارد که تصميماتى که در اين مقطع گرفته مى‌شود، مسير بقيه فرآيند برنامه‌ريزى را تعيين خواهد کرد. شيوهٔ متداول برنامه‌ريزى اين است که در اين مرحله طيفى بسيار گسترده از ديدگاه‌ها و نظرهاى افراد و گروه‌هاى ذى‌نفع گنجانده شود. براى اينکه فرآيند برنامه‌‌ريزى ادامه يابد. بايد پرسش‌هاى زير را مطرح کرد و به آنها پاسخ داد:

ـ چرا مى‌خواهيم صنعت جهانگردى را توسعه دهيم؟

ـ از جهانگردى چه نوع مزايائى را انتظار داريم؟

ـ ما در پى جذب کدام گروه از جهانگردان و مسافران هستيم؟

ـ آيا مى‌خواهيم رشد جهانگردى را محدود کنيم؟

ـ براى اين توسعه از کدام چارچوب زمانى استفاده خواهيم کرد؟

۲. جمع‌آورى داده‌هاى ذى‌ربط ـ در اين مرحله براى يافتن حقيقت از پژوهش، تحقيق پيمايشى و ساير روش‌ها استفاده مى‌شود تا در موارد يادشده در بالا، داده‌هاى ذى‌ربط جمع‌آورى شود.

۳. تجزيه و تحليل داده‌ها ـ سپس داده‌ها تنظيم و تجزيه و تحليل مى‌گردد و آنگاه پارامترها و توصيه‌هاى اصولى تعيين و ارائه مى‌شود. براى مثال، امکان دارد که پژوهشگر پس از جمع‌آورى داده‌ها و تجزيه‌ و تحليل آنها گوشزد کند که براى دسترسى پيدا کردن به منطقهٔ ساحلى احتمالاً با مقاومت‌هائى از جانب ساکنان محلى روبه‌رو مى‌شوند. در اين‌صورت، بايد اين گوشزد را مورد توجه قرار داد و محل برنامه‌ريزى براى توسعه را بدان‌گونه تعيين کرد که چنين وضعى پيش نيايد.

۴. تهيهٔ برنامهٔ اوليه، بررسى و تجديدنظر ـ با توجه به داده‌ها و تجزيه و تحليل‌هاى انجام‌شده، طرح اوليه تهيه مى‌شود. در اين برنامه محل اجراء طرح، جدول زمانبندى توسعه، نقشه‌هاى ساختمانى و طرح‌هاى مربوط به تأمين مالى مشخص مى‌شود. سپس برنامهٔ اوليه مورد بررسى و تجديدنظر قرار مى‌گيرد. اغلب فرصت‌هائى به‌دست مى‌دهد که مى‌توان با توجه به ديدگاه‌هاى مردم و گروه‌هاى ذى‌نفع، در بخش‌هائى از برنامه‌ تجديدنظر کرد.

۵. نهائى کردن برنامه، اجراء و نظارت ـ پس از انجام تجديدنظرها، برنامهٔ نهائى تهيه مى‌شود و به‌صورت سندى قابل اجراء درمى‌آيد که مسير آينده را تعيين مى‌کند. برنامهٔ نهائى شامل شرح تفصيلى و همهٔ جزئياتى مى‌شود که در مراحل مختلف اجرائى مورد نياز است.