خرداد، یاد اندیشه‌های امام(ره) و جامعه مدنی

در چهل‌وچهارمین سالگرد ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ روز قیام خونین مردم ایران و هجدهمین سالگرد رحلت جانگداز معمار كبیر انقلا‌ب اسلا‌می هستیم، امامی كه به هیچ‌وجه در طول عمر پربركت خود نپذیرفت در جامعه اسلا‌می حكومت طاغوتی و دست‌نشانده وجود داشته باشد و نتوانست تحمل كند افرادی با استفاده از پوسته ظاهری اسلا‌م محتوای دین را نادیده بگیرند.
آن بزرگمرد تاریخ اسلا‌م با قیام ۱۵ خرداد می‌خواست محتوا و حقیقت اسلا‌م را به جامعه معرفی كرده و آن پوسته ظاهری كه واقعیت اسلا‌م را احاطه كرده است، بشكند. ایشان موفق شد با فریاد رسای خود روحانیون آزاده و آگاه و اندیشمندان دیندار را متوجه پیام خود نموده و مبارزات علنی با رژیم طاغوت و فعالیت اعتقادی و فرهنگی خود را با تفكر ارتجاع و غرب‌زدگی شروع نماید و برای این حركت بزرگ نیاز به یك الگوی نظام دینی داشت كه با بهره‌گیری از آیه شریفه <اطیعوا ا... و اطیعوا الرسول و اولی الامر منكم> بحث ولا‌یت فقیه را مطرح و با شفاف نمودن محتوای دین، اندیشه آن فقیه توانمند مورد استقبال روحانیون مبارز و اندیشمندان دین‌باور قرار گرفت. با توجه به اینكه حركت ایشان با مخالفت‌هایی از درون و بیرون روبه‌رو شد اما این اندیشه آن‌قدر پایگاه علمی قوی و منطقی داشت كه توانست از افكار متحجر و واپسگرا و روشنفكران غرب‌زده عبور كرده و مورد پذیرش آحاد جامعه اسلا‌می به‌خصوص مردم فهیم ایران قرار گیرد.
در این مبارزه بزرگ فكری و اعتقادی، تمام نیروهای انقلا‌بی پیرو خط امام كه در حال حاضر در اردوگاه اصولگرایان و اصلا‌ح‌طلب‌ها قرار گرفته‌اند توانستند دست به دست هم داده و این مبارزه سنگین و دشوار را شروع كرده و در كنار امام عزیز توانستند، ضمن تحمل سختی‌ها رژیم طاغوت را سرنگون كرده و پوسته‌های ظاهری ایجاد شده (تفكر ارتجاع و غرب‌زدگی) را شكسته و اسلا‌م ناب محمدی را در جامعه بشری به تصویر بكشند. حال كه ۴۴ سال از قیام امام و ۱۸ سال از رحلت آن بزرگمرد می‌گذرد باید دقت داشته باشیم كه چقدر از معیارهای تفكر و اندیشه بلند ایشان استفاده می‌شود. در ۱۵ سال مبارزه قبل از انقلا‌ب و ۱۰ سال بعد از پیروزی انقلا‌ب، امام راحل به صورت شفاف دیدگاه‌های خود را مطرح نمود و چكیده اندیشه امام، جمهوری اسلا‌می، قانون اساسی، اسلا‌م فقاهتی، ارزش‌های دینی، روش‌های مردم‌داری، مبارزه با تحجر و غرب‌زدگی و اراده مصمم می‌باشد. لذا سرلوحه فعالیت‌های امام در بعد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اجرایی از ۱۵ خرداد ۴۲ تا ۱۴ خرداد سال ۶۷ به مدت ۲۵ سال تلا‌ش برای ایجاد یك نظام دینی بر مبنای ولا‌یت فقیه و ماهیت جمهوری اسلا‌می و حفظ ارزش‌های دینی و حضور مردم در صحنه با ریشه‌های مردم‌سالا‌ری دینی بوده است.
حال لا‌زم است دقت بیشتری داشته باشیم؛ آیا اندیشه‌های امام برای یك مقطع بوده یا الگوی بهتری از اندیشه‌های امام وجود دارد؟ یا برگشت به تحجر و واپسگرایی و غرب‌زدگی منافع مردم و محتوای دین را تامین می‌كند؟ یقینا پاسخ این است كه همه آن اندیشه‌های امتحان‌شده برای جامعه اسلا‌می جواب نداده است. در ۳ دهه گذشته جمهوری اسلا‌می با قرائت صحیح تفكر و اندیشه‌های امام توانست از نظر سیاست داخلی و خارجی، استفاده از ظرفیت‌های قانون اساسی، پیشرفت علمی، تكنولوژی و فناوری، روابط اقتصادی داخلی و خارجی، حقوق شهروندی، آزادی اندیشه و مطبوعات، انتخابات و حضور مردم در صحنه، كرامت انسانی و عدالت اجتماعی در داخل و خارج سربلند و پرافتخار بیرون بیاید و حرفی برای گفتن داشته باشد.
با توجه به رها شدن جامعه اسلا‌می از طاغوت، تحجر، واپسگرایی، غرب‌زدگی و حركت‌های مقطعی و عاطفی و رویكرد به اندیشه‌های دین‌باوری، قانون‌مندی، خودباوری، اخلا‌ق سیاسی و اجتماعی و مردم‌سالا‌ری دینی ضرورت دارد از نظام جمهوری اسلا‌می و قانون اساسی كیاست و پاسداری نماییم و قوای ۳ گانه در جایگاه خود و شوراها و نهادها و نیروهای نظامی و انتظامی و امنیتی و فرهنگی در چارچوب قانون و دیدگاه‌های امام راحل و منویات مقام معظم رهبری با اقتدار و صلا‌حیت حركت كرده و فضای ایجاد نهادهای مدنی را تقویت نمایند تا با ایجاد احزاب مستقل و قدرتمند توسط نیروهای مسلمان و عاشق اندیشه امام و جمهوری اسلا‌می استعدادهای توانمند و دلسوز در صحنه‌های مخلتف حضور داشته و اندیشه‌های امام در بین آحاد مردم نهادینه شود. چون نظام جمهوری اسلا‌می نیاز به یك جامعه مدنی و آزاد و با كرامت انسانی دارد تا بتواند با حضور در صحنه و به تصویر كشیدن مردم‌سالا‌ری دینی پایداری نظام جمهوری اسلا‌می را تثبیت نماید تحقیقا فرار از تحزب و جامعه مدنی، رفتن به طرف انحصار و استبداد است و انحصار و استبداد زمینه ارتجاع را فراهم كرده و زمینه دیكتاتوری و تكیه به دشمن را به وجود خواهد آورد كه با اندیشه‌های امام مغایرت داشته و آینده نظام دینی را به مخاطره خواهد انداخت.برای بهره‌گیری از همه استعدادها و توانمندی‌ها جهت رسیدن به یك جامعه پیشرفته، احزاب می‌توانند نقش مفید و موثر داشته باشند، همان‌طور كه امام راحل طی مبارزات و بعد از پیروزی انقلا‌ب اصرار به حضور آگاهانه مردم در صحنه داشته و در این راستا هزینه زیادی را متحمل شده است. یقینا پایداری این تفكر و اندیشه، تلا‌ش مضاعف و سازمان‌یافته مردمی می‌خواهد تا بتواند در قالب احزاب و جامعه مدنی نهادینه شده و به نسل‌های آینده منتقل گردد.

محمدحسین علی‌اصغری

منبع : روزنامه اعتماد ملی