چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا
سندیکای کارگری
نخستین اتحادیه های کارگری به اروپا بر می گردد که بصورت سازمانهای خودجوش تعاون و همکاری متقابل میان کارگران در قرن هجدهم پیدا شدند ؛ در آغاز این اتحادیه ها بر اساس حرفه و شغل تشکیل می شدند ، لیکن بعدها با تحول در ساخت جامعه و اقتصاد تمایل به تمرکز در آنها گسترش یافت . با تمرکز فزاینده در سرمایه صنعتی و مالی ، تمرکز در سازمان اتحادیه های کارگری نیز ضرورت یافت ، به علاوه پیدایش سازمانها متمرکز کارفرمایان ، ضرورت اتحاد میان سازمانها ی حرفه ای کارگران در مشاغل گوناگون را پیش می آورد . طبقه کارگر صنعتی بدون وحدت سازمانی نمی توانست در مقابل قدرت سازمان یافته کارفرمایان ویا قدرت دولت بایستد(۱) . بنابراین ضرورت تشکیل سندیکاهها را دو چندان می کرد
.سندیکاsyndicate) (بر هر اتحادی که خواه به طور موقت و خواه به طور دائم برای تنظیم روابط کارگر و کارفرما یا بین کارگران تشکیل شده اند ، اطلاق می شود (۲) . اهداف داخلی اتحادیه کارگری بهبود وضع اقتصادی اعضاء ، تامین معاش ، افزایش دستمزدها ، پیشگیری از بیکاری و مساعدت در زمان نیاز و اضطرار بود . تامین آزادیهای سیاسی و شرکت در فعالیت های حزبی از اهداف عمده اتحادیه ها بوده است . مهمترین وسیله و ابزار قدرت اتحادیه ها ، اعتصاب) strike ( است که خود اشکال گوناگون دارد و به معنی دست کشیدن کارگران و کارمندان و مزد بگیران از کار ، برای بدست آوردن خواسته هایشان می باشد و می تواند جزئی یا کلی و به مدت معین باشد ، که برای دفاع اقتصادی و بهبود بخشیدن به وضع زندگی اعضای اتحادیه بکار می رود .
نخستین اتحادیه کارگری در ایران به سال ۱۲۸۹ و همزمان باانتشار روزنامه ای با عنوان اتفاق کارگران مربوط به کارگران چاپخانه تهران برمی گردد ، اما در آن زمان بیشتر اتحادیه کارگری تحت اندیشه های سوسیالیستی قرارگرفته بود ، برای نمونه از تشکیل کمیته عدالت در سال ۱۲۹۵ بدست ایرانیان باکو و تاسیس حزب کمونیست در ایران سال۱۲۹۹ بدست همان گروه موسس کمیته عدالت ، می توان اشاره کرد ، اما فعالیت اتحادیه های کارگری در دهه ۱۳۲۰ با هدایت حزب توده به اوج خود رسید ، طبقه کارگر صنعتی ایران در آن دوران بیشتر در صنایع نفت ، نساجی و افزارمندی اشتغال داشتند . در همان سالها حکومت به منظور جلب حمایت طبقه کارگر ، کوششهای محدودی در زمینه سهیم کردن کارگران در ۲۰درصد از سود کارگاهها ، تعیین حداقل دستمزدها و فروش سهام کارخانه به کارگران انجام داد ، هرسال گنگره ای ملی کار به ریاست شاه به منظور تعیین سیاستهاس کارگران تشکیل می شد .
بانک دولتی رفاه کارگران نیز نیز به منظور جلب حمایت طبقات کارگری تشکیل شد ، بر طبق اصلاحیه قانون کار در مورخ ۱۳۴۲ تنها تشکیل سندیکاهای جداگانه مجاز بود ، سندیکا ها اجازه تشکیل فدراسیون نداشتند . کارگران بر طبق قانون ، حق مذاکره دسته جمعی داشتند لیکن در عمل حکومت این کار را به جای آنها انجام می داد . با وقوع برخی اعتصابات پراکنده در اوایل دهه ۱۳۵۰ دولت به منظور افزایش دستمزدها بر کارفرمایان فشار وارد کرده کرد . دولت شاه در واکنش به بحرانهای داخلی خود در همان سالها از طریق تاسیس حزب رستاخیز دست به بسیج کارگری زد و به موجب قانون توسعه مالکیت صنعتی به فروش برخی سهام کارخانه ای خصوصی و دولتی به کارگران پرداخت . در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ کارگران ، تحت نفوذ تاثیر جو سیاسی متحول به اعتصابات و فعالیتهای سیاسی دست زدند . کمیته های اعتصاب کارگران در طی انقلاب ، به شوراهای کارگری تبدیل شدند ، و در صدد به دست گرفتن مدیریت کارخانه ها بر آمده اند. تقاضاهای شوراهای کارگری شامل تقلیل ساعت کار ، افزایش دستمزدها ، به رسمیت شناختن شوراها و قانونی شدن اعتصاب بود.
در چند سال گذشته بیشتر گروهها برای احقاق حقوق خود دست به تجمع می زدند که نسبت به اعتصاب از شدت کمتری برخوردار می باشد ، ولی امروزه بار دیگر بعد از سالها ، شاهد کارگرانی هستیم که بخاطر منافع گروهی در دور هم جمع شده و از سازمانهای زیربط خواستار توجه هر چه بیشتر ، به گروه صنفی خود می باشند، خانه کارگر اولین نهادی است که مسئول رسیدگی به نیازها و خواسته های کارگران می باشد ، ولی این نهاد چون دولتی بوده بخاطر همین اهداف و برنامه های خود را در راستای برنامه دولت تهیه و تدوین می کند لذا نمی تواند پاسخگوی نیازهای تمامی کارگران باشد ؛ سندیکای ثبت نشده شرکت واحد یک نهاد غیر دولتی بوده که در چند سال گذشته از طریق نمایندگان خود برای دریافت خواسته های خود بوجود آمده اند و اولین حرکت آنها مربوط به ۲۷ اسفند ماه سال ۸۳ می باشد که رانندگان دور میدان آزادی را گرفته و اتوبوسها را متوقف کرده بودند و خواستار رسیدگی به وضعیت خود بودند ، از آن زمان تاکنون فعالیت نمایندگان این اتحادیه به نحو قابل توجهی گسترش یافته ، که نمونه بارز آن انتشار فراخوان و توزیع گسترده آن برای رانندگان برای اعتصاب دسته جمعی برای رسیدن به حقوق خود می باشد.
از سوی دیگر این اعتصاب این قشر تنها به ایران برنمی گررد و ما در چند روز گذشته شاهد اعتصاب رانندگان مترو لندن و نیویورک نیز بوده ایم ، که در صورت موفق شدن آنها می تواند بعنوان الگو و گروه مرجعی برای سایر گروهها شناخته شود. اما هر کدام از این اعتصاب کنندگان با شیوها و برخوردهای مختلفی از طرف دولت مواجه شدند. برخی از اندیشمندان معتقدند هستند که وجود اعتصابات نشان دهنده وجود آزادی در یک جامعه هست ، چرا که گروههای صنفی در یک کشور مستبد جرات اجرای همچین برنامه هایی را ندارند و نمی توانند از حقوق خود دفاع کنند . برخی هم معتقدند که عدم دست یابی کارگران به خواسته های خود ، آنها را ناخواسته به طرف سندیکاها می کشاند .
اولین کسی که بحث اعتصابات و سندیکاههای کارگران بیشتر از همه مورد توجه قرارداده است ، کارل مارکس می باشد. به نظر مارکس طبقه درخود (class-in-itself ( طبقه ای است که خود آگاهی و شعور طبقاتی نداشته و خام است و طبقه ای برای خود ( (class-for-it self از وضعیت خود آگاهی داشته و خام نیست .
مارکس معتقد است برای اینکه طبقه در خود به طبقه برای خود برسد ، چهار شرط لازم است ، او معتقد است طبقه در خود در ابتدا دچار نابسامانیهایی بسیاری از قبیل فقر ، بیکاری می باشد از این رو به طبقه ناراضی تبدیل می شود . ولی آیا پی به علت ناراضایتی خود می برد ؟ پاسخ منفی است چراکه اصلاً نمی داند مشکلش چیست ، اما زمانی که قشر روشنفکر پیشرو کارگر ، شروع به آگاهی رسانی می کند ، این طبقه با کسب آگاهی ، علل و عوارض نارضایتی خویش را در می یابد ، و متوجه می شوند که حق واقعی خود را در یافت نمی کنند . مرحله دوم وقتی است که "طبقه در خود" راهی را برای رهایی از استثمار می یابد و مرحله سوم در سندیکاهای کارگری و احزاب خلاصه می شود ، که سعس می کنند در قالب سندیکا به حقوق خود برسند ، شرط چهارم شکل گرفتن انقلاب است (۳) .
اما رابرت مرتون (( Robert k. merton جامعه شناس کارکردگرا معتقد است ، افراد برای تشکیل گروه باید ، نیازها و راهها ، اهداف مشترکی داشته و باهمدیگر در ارتباط باشند . وی در مدل تبیین ارزشی خود همنواگرایان را کسانی می داند که در مسیر رسیدن به اهداف مقبول جامعه از مسیرها ی مجاز جامعه می گذرند ، اما مرتون در مقابل همین گروه از گروه نابهجاری به نام عصیانگران و یا شورشیان نام می برد ، یعنی افرادی که که راهها و اهدافی که جامعه برای آنها تعیین کرده مطلوب نمی دانند و از ابزارها و شیوهای مطلوب خود برای رسیدن به اهداف خود که مورد تایید جامعه نمی باشد ، استفاده می نمایند (۴) با این اوصاف اعتصاب کنندگان گروهی هستند که اهداف خاصی را برای خود تعریف کرده اندکه جامعه در شرایط کنونی آن را نفی می کند و اعتصاب گنندگان نیز مجبور هستند برای دستیابی به اهداف از شیوه های غیر مجاز جامعه استفاده کنند .
اما لازم به ذکر است اعتصاب کنندگان شرکت واحد نه شورشی هستند نه عصاینگر و نه انقلابی ، چراکه همین رانندگان اهداف جامعه را قبول دارند و به آرمان کشورشان احترام می گذرند ، اما خواسته ها و انتظارات آنها بیش از ان چیزی است که تعریف شده است . برای رخداد هر پدیدهای عوامل زیادی وجود دارد که دست به دست هم داده تا پدیده ای را بوجود آورند ، در پدیده اعتصاب نیز چندین عوامل از جمله ، عوامل اقتصادی ، اجتماعی ، و سیاسی دخیل هستند ، ولی عوامل باید نسبت به درجه اهمیت و میزان تاثیر گذاری باید مورد توجه قرار گیرند. نیل اسملسر(Smelser) ¹ بیان میکند که هر کجا عوامل مختلفی در جامعه جمع میشوند و بر یک مسئله عظیم و بحرانی تأثیر میگذارند. مسئله به بحرانیترین شکل خود میرسد و بی هنجاریهای عظیم را منجر میگردد۵) ).
از نظر هال Hall) ( شرایط اقتصادی هر فردی که در جامعه قرار دارد و در آن جامعه فعالیت میکند متغیر اساسی و شاید متغیری است که به فرد تاثیر میگذارد . به نظر هال اینگونه تغییرات بر همه قسمتهای جامعه به یک اندازه تاثیر میگذارد در دورههای بحران اقتصادی ممکن است جامعه دارای برنامههایی باشد که ابن برنامهها باعث میشود ، بسیاری از برنامههای جامعه نادیده گرفته شود و دارای اهمیت کمتری گردد . به نظر او به همین دلیل است که شرایط متغیر اقتصادی در واقع بهترین شاخصهای هدفهای اصلی جامعه میباشد ، به عبارت دیگر میتوان گفت : هر فردی که در جامعه به کاری دست میزند در واقع کاری که او انجام میدهد ناشی از شرایط اقتصادی او و جامعه او میباشد ، اما نمی توان تنها عامل اقتصادی را برای اعتصاب کنندگان برشمرد ، چراکه در جامعه کارگرانی وچود دارند که در مقایسه با رانندگان از مزایای کمی برخوردارند ، ولی هیچگونه به اعتصاب دست نمی زنند ، در این بعد عامل سیاسی نیز می تواند دخیل باشد ، چراکه کسانی دست به اعتصاب می زنند که از شعور سیاسی برخوردار باشند ، و بدانند که از این طریق می توانند به حق و حقوق خود می رسند ، رانندگان بخاطر اینکه روزانه هزار نفر را در شهری بزرگی مثل تهران بر مقصد می رسانند ، می دانند که با یک روز اعتصاب کل نظام اجتماعی مدخل شده و ضربه های زیادی بر جامعه می توانند وارد کنند ، پس یک رابطه بین امید و اعتصاب وجود دارد ، چرا که کارگران دیگری مثل کارگران معادن وجود دارند که هیج وقت دست به اعتصاب نمی زنند ، چون می دانند با اعتصاب کردن آنها هیج تاثیری در روند کار ممکن است رخ ندهد ، چرا که در صورت اعتصاب کردن تنها به کارفرما ضرر می رسانند و چون تعداد نفراتشان خیلی کم است بنابراین از همبستگی زیادی برخوردار نیستند. بنابراین کارفرما هر گونه برخورداری می تواند داشته باشد ، ولی رانندگان فقط روزانه با سه میلیون مسافر در ارتباط هستند ، و در صورت اعتصاب کردن پیامدهای آن به همه مردم بر می گردد.
اما از نظر اجتماعی ، باید گفت رانندگان بویژه در جامعه ایران از جایگاه منزلت زیادی برخوردار هستند ، و کمتر مورد تحقیر قرار می گیرند ، وهمیشه مورد احترام قرار مردم قرار می گیرند ، و واقعیت اینکه که هیج کارگرانی به اندازه آنها از آن منزلت برخوردار نیستند.
منابع:
۱: بشیریه ، حسین . جامعه شناسی سیاسی . تهران . نشر نی. ۱۳۷۴ . ص۱۷۶
۲: آقا بخشی ، علی . افشاری راد ، مینو . فرهنگ علوم سیاسی .تهران . نشر چاپار . ۱۳۸۳ . ص ۶۷۱
۳ : تنهایی، حسین ابوالحسن . درآمدی برمکاتب و نظریه های جامعه شناسی . مشهد . نشر مرندیز .۱۳۸۳. ص۲۲۹
۴ : تنهایی، حسین ابوالحسن . جامعه شناسی نظری . تهران . انتشارات بهمن برنا .۱۳۸۲ .ص ۷۵
۵ : گیدنز، آنتونی . جامعه شناسی .ترجمه منوچهر صبوری . تهران . نشر نی ۱۳۷۸ . ص۶۷۸
۱: بشیریه ، حسین . جامعه شناسی سیاسی . تهران . نشر نی. ۱۳۷۴ . ص۱۷۶
۲: آقا بخشی ، علی . افشاری راد ، مینو . فرهنگ علوم سیاسی .تهران . نشر چاپار . ۱۳۸۳ . ص ۶۷۱
۳ : تنهایی، حسین ابوالحسن . درآمدی برمکاتب و نظریه های جامعه شناسی . مشهد . نشر مرندیز .۱۳۸۳. ص۲۲۹
۴ : تنهایی، حسین ابوالحسن . جامعه شناسی نظری . تهران . انتشارات بهمن برنا .۱۳۸۲ .ص ۷۵
۵ : گیدنز، آنتونی . جامعه شناسی .ترجمه منوچهر صبوری . تهران . نشر نی ۱۳۷۸ . ص۶۷۸
منبع : پارسا
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران آمریکا غزه مجلس شورای اسلامی بابک زنجانی مجلس خلیج فارس دولت دولت سیزدهم شورای نگهبان حجاب لایحه بودجه 1403
روز معلم سلامت زنان تهران هواشناسی قوه قضاییه شهرداری تهران سیل فضای مجازی دستگیری شورای شهر تهران آموزش و پرورش
بانک مرکزی دلار خودرو قیمت دلار قیمت خودرو سایپا ایران خودرو قیمت طلا بازار خودرو مالیات تورم ارز
سریال تلویزیون سینمای ایران سینما تئاتر موسیقی کتاب فیلم دفاع مقدس نون خ
اسرائیل جنگ غزه رژیم صهیونیستی فلسطین نوار غزه حماس روسیه عربستان یمن نتانیاهو افغانستان ترکیه
فوتبال پرسپولیس رئال مادرید استقلال سپاهان بایرن مونیخ تراکتور باشگاه استقلال لیگ قهرمانان اروپا فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی
هوش مصنوعی تبلیغات ناسا اپل گوگل پهپاد همراه اول آیفون ماه
داروخانه مسمومیت دیابت قهوه کاهش وزن بارداری خواب سلامت روان آلزایمر