آخرین بازمانده

كره شمالی سرانجام پس از پنج سال اتخاذ سیاست مقاومت آخرالامر بازرسان سازمان انرژی اتمی را در اواخر ماه ژوئن به پیونگ‌یانگ راه داد و بدین‌سان راه را برای توقف برنامه جنجال‌برانگیز هسته‌ای‌اش گشود.
این كشور فقیر و دورافتاده در نظام بین‌الملل اما در اوایل سال جاری میلادی بمب اتمی خود را بنابر بسیاری از گزارش‌ها به گونه‌ای موفقیت آمیز آزمایش كرد و به این ترتیب در ۱۳ فوریه ۲۰۰۷ در اجلاس شش كشوری كه به مناقشه هسته‌ای كره می پردازند وارد بازی جدیدی با نظام بین‌الملل و در راس آن ایالات متحده شد.
پیونگ‌یانگ در همان زمان شرط كرد در صورت استرداد دارایی‌های توقیف شده‌اش و ارائه برخی تضمین‌های امنیتی بساط هسته‌ای خود را برچیند. این كشور فقیر از آنجایی كه به شدت فاقد معیارهای قدرت همچون، عمق استراتژیك، منابع طبیعی، اقتصاد و صنعت شكوفا، نخبگان كارآمد و ساخت اجتماعی و سیاسی باز است صرفا با داشتن بمب اتمی برای خود بقای امنیتی فرض می‌كند و نظام بین‌الملل را به چالش می‌كشد.
كره شمالی در حالی به داشتن بمب اتمی مباهات می كند كه در سالیان گذشته و در اثر تحریم‌های نظام‌مند بین‌المللی و حكومتی ناكارآمد صدها هزار نفر از مردمانش را به كام مرگ فرستاده و به واسطه توهمات ناشی از اضمحلال درونی و سرنگونی حاكمیت، هزاران نفر از منتقدان را نیز پشت میله‌های زندان اسیر كرده است. كره شمالی و رهبر اقتدارگرای آن اما جزو آخرین برگ‌های «كتاب سیاه كمونیسم» و تمامیت‌طلبی در عرصه گیتی محسوب می شوند.
این كشور از دیرباز در بلوك شرق قرار داشت چه همسایه شمالی‌اش چین كمونیست بود و اندكی آن‌سوتر شوروی سابق انتظارش را می‌كشید.
پس از نخستین آزمایش اتمی شوروی در آگوست ۱۹۴۹ و نیز اعلام موجودیت جمهوری خلق چین به رهبری مائوتسه‌تونگ در ژانویه همان سال نیروهای كره‌شمالی به تشویق استالین و با حمایت‌های مائو در ژوئن ۱۹۵۰ وارد خارك كره‌جنوبی شدند و جنگ سرد اول را شكل تازه‌ای بخشیدند.
آمریكا اما بلافاصله نیروهای خود را به نام نیروهای سازمان ملل وارد مناقشه كرد. این جنگ سه ساله سرانجام جنگی باخت ـ باخت از كار درآمد و هیچ كدام از طرفین در آن به پیروزی نرسیدند.
نتیجه جنگ در شبه‌جزیره كره اما در گوشه‌ای دیگر از عالم جلوه كرد و آن تقویت ناتو بود. حوادث نظام بین‌الملل اما در دهه‌های بعد كره‌ای‌ها را بیش از پیش منزوی كرد. چین سرخورده از انقلاب فرهنگی و انزواگرایی، تجدیدنظرطلب شد و برای برقراری موازنه با شوروی به دامان غرب كشیده شد و شوروی خود در دام غرب گرفتار آمد و از درون مضمحل شد.
انقلاب‌های رنگین در شرق اروپا، دیكتاتورهای تلمذ كرده در محضر استالین، خروشچف و برژنف را یكی پس از دیگری منقلب كرد و دامان ناتو و اتحادیه اروپا و در مجموع لیبرال دموكراسی به دروازه‌های بلوك شرق رسید.
اگرچه رژیم‌های چپ‌گرا در آمریكای لاتین پس از دوره‌ای راست‌گرایی در این قاره سر برافراشته‌اند اما هیچ‌كدام به اندازه كره‌شمالی یاغیگری نكردند و اینگونه با حركات موشكی و آزمایش‌های اتمی، كنش‌های ضد هژموگرایانه خود را به معرض نمایش نگذاشتند و نظام بین‌الملل را صرفا به واسطه داشتن اسلحه اتمی به چالش نكشیدند.
اما كره‌شمالی كه صرفا به داشتن سلاح اتمی مبتهج است و از هرگونه معیارها و فاكتورهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری دیگری در عرصه قدرت تهی است سرانجام در اثر چند جانبه‌گرایی قدرت‌های بزرگ زانو زد و نظام هسته‌ای بسته‌اش را به روی بازرسان آژانس بین‌المللی اتمی گشود.
این گشایش هسته‌ای چه‌بسا با برخوردهای نرم‌افزاری بیشتر از جانب گروه شش ـ آمریكا، روسیه، ژاپن، چین، كره‌جنوبی و كره‌شمالی ـ به گشایش سیاسی در ساخت سیاسی بسته و فوق‌العاده توتالیتر این كشور بینجامد. پیش از رژیم توتالیتر كیم‌جونگ ایل رهبر بیمار كره‌شمالی، جهان پس از جنگ سرد فقط یك رژیم توتالیتر تمام عیار به خود دیده بود و آن هم رژیم بعثی صدام حسین بود.
جالب اینكه هر دوی این رژیم‌های سركوبگر در آبشخور فكری كمونیسم استالینی سیراب شده بودند، هرچند بعثی‌ها از فاشیسم هیتلری نیز بهره‌ها برده بودند و اینك اما رئالیسم هسته‌ای گروه شش جانبه به مدد ایالات متحده آمد تا دیكتاتوری دیگر را رام كند.
آمریكا به خوبی دریافته است برخورد قهرآمیز با هر كشوری به آسانی امكان‌پذیر نیست به ویژه آنكه كشور كره‌شمالی برخلاف كشورهای خاورمیانه در میان دو قدرت عظیم روسیه و چین گرفتار آمده است كه این خود مهار و موازنه‌ای است برای آنچه قدرت اتمی كیم‌جونگ ایل نامیده می شود.
پس در اینجا برخورد نرم‌افزاری كارآمدتر از قوه قهریه به مدد ایالات متحده آمد. داستان هسته‌ای شدن كره‌شمالی و منطقه‌ای كه این كشور در آن واقع شده است اما به كل متفاوت از كشورهای منطقه استراتژیك خاورمیانه است كه قدرت‌های بزرگ به هیچ روی تاب تحمل هسته‌ای شدن كشورهای آن را ندارند.
فراموش نكنیم كه لیبرال دموكراسی سال‌هاست كه از ناحیه همسایه كوچك جنوبی كره‌شمالی پشت دروازه‌های آهنین نظام بسته كیم‌جونگ ایل به انتظار نشسته است. آخرین بازمانده از نسل دیكتاتورهای بزرگ و آخرین كشور از تبار توتالیتاریسم می رود تا در نظام بین‌المللی استحاله شود.

امیرحسین تیموری

منبع : روزنامه هم‌میهن