سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا
تکامل راهبردهای اجرا و بهبود کیفیت
مدیریت كیفیت طی چهار دوره متمایز در طول سالهای گذشته تكامل یافته است. اكنون هر یك از سازمانها بسته به میزان شكلگیری و تكامل فرایند مدیریت كیفیت آنها، در یكی از مراحل چهارگانه زیر قرار دارند:
در دوره اول و دوم به منظور اطمینان از كیفیت محصولات و خدمات ارائه شده، از متدولوژی تشخیص استفاده میشود. دوره سوم برپایه پیشگیری بنا شده است و به جای تمركز بر محصول و خدمات، بر فرایند و روشهای تولید متمركز میشوند.
در دوره چهارم توجه سازمان به جهتگیری راهبردی معطوف میشود؛ گونهای كه منافع همه ذینفعان و خواستههای فعلی و آینده مشتریان در اولویت نخست قرار میگیرد.
در دوره اول یعنی «بازرسی» بهترین اقدام برای حل مشكل و رسیدن به كیفیت مورد نظر، بازرسی به منظور تشخیص عیوب بود. نقش كیفیت در دوره اولیه منحصراً در بخش بازرسی دیده میشد، بخشی كه همه فعالیتهای آزمایش، اندازهگیری، طبقهبندی و دستهبندی محصول به گروههای تأیید شده و مردود در آن صورت میگرفت اما در آن، مشكلات فرایند تا انتها تشخیص داده نمیشد. این روش نه تنها پرهزینه بود بلكه در تشخیص محصولات غیرقابل پذیرش (نامنطبق) به كار نمیآمد. این وضعیت به هدایت كیفیت به سمت دوره بعدی یعنی «كنترل كیفیت آماری» منجر شد.
متأسفانه طی دوره دوم كیفیت نیز هنوز دیدگاه قبلی وجود داشت و سازمانها در پی حل مشكل پس از وقوع عیب بودند. در روش جاری، محصولات كنترل میشدند تا در صورت وجود عیب، از ارسال آنها به مشتریان جلوگیری شود.
بازرسیها در مراحل مختلف فرایند از ورودی تا مرحله تولید و نهایی اعمال میشد. بر تولید محصول یكنواخت تأكید فراوانی وجود داشت. با ابداع فنون آماری، بازرسیها كاهش یافت و متخصصان كیفیت به استفاده از روشهای حل مسئله و فنون آماری در بازرسی پرداختند.
در این دوره همچنین مسؤولیت كیفیت برعهده واحدهای ساخت و مهندسی گذاشته شد؛ اگرچه تمركز و نگرش كنترلی در كیفیت كماكان وجود داشت. رویكرد یادشده عملكردی واكنشی داشت و فاقد هرگونه ارزش افزوده بود زیرا تمركز این روش بر محصول تولید شده بود و بر كیفیت محصول هیچگونه تأثیری نداشت. اگر محصولی تولید میشد، بهترین پیشنهاد این رویكرد، تشخیص قطعه غیرمنطبق و جلوگیری از ارسال آن به مشتری بود. با افزایش بازرسیها، عدم انطباقهای بیشتری هم كشف میشد؛ البته بدون امكان پیشگیری ریشهای از وقوع عیب. چنین وضعیت نامطلوبی در نهایت به شكلگیری دوره سوم انجامید.
دوره «تضمین كیفیت» انقلابی در مبحث كیفیت بود كه به تغییر نگرش در این زمینه انجامید. در این دوره تأكید بر تشخیص محصول نامرغوب، به تأكید بر عدم تولید محصول نامرغوب تغییر یافت. این رویكرد، به جای محصول تولید شده، بر فرایند تولید محصول تمركز میكرد. در این دوره مشخص شد كه تنها راه ریشهای پیشگیری از تولید محصول نامرغوب، كنترل فرایند تولید محصول یا خدمات است. این دوره بر هماهنگی عملكردهای زنجیره تأمین كامل تأكید میكرد كه از طراحی آغاز و به مشتری ختم میشد؛ به نحوی كه بخشهای مختلف، در برآورده سازی هدف اصلی یعنی پیشگیری از بروز مشكلات كیفی نقش ایفا میكنند. در این زمینه طراحی با استفاده از ابزار پیشرفته از قبیل «طراحی آزمایشها (DOE)» و «تجزیه و تحلیل عیوب و آثار آن (FMEA)» از جایگاه خاصی برخوردار بود. برنامهها و طرحهای بهبود كیفیت به منظور تعالی كیفیت معرفی شدند. نقش متخصصان كیفیت به مشاوره در فعالیتهایی از قبیل طراحی برنامه، برنامهریزی كیفیت، اندازهگیری كیفیت و بهبود كیفیت تغییر یافت. این تغییر نقش موجب شد وظایف كیفی درون سایر فعالیتها نهادینه شده و از تعداد متخصصان كیفیت كاسته شود. اكنون مسؤولیت كیفیت بین كلیه فعالیتها از قبیل مهندسی، ساخت، مواد و كیفیت تقسیم شده به گونهای كه تمركز كلی بر كیفیت فرایند است.
در دوره چهارم یعنی «مدیریت كیفیت راهبردی» تمركز اصلی بر نفوذ و تأثیر راهبردها بر سازمان با تأكید بر نیازهای مشتریان و بازار است. روشهای مورد استفاده در این دوره عبارتند از: برنامهریزی راهبردی، تعیین اهداف و به حركت درآوردن كل مجموعه سازمان.
وظیفه متخصصان كیفیت تعیین اهداف، آموزش و پرورش نیروهای متخصص و مشاوره در زمینه بهبود مستمر است. در این دوره، مدیران ارشد سازمان در فرایند كیفیت مشاركت میكنند و رهبری مقتدرانهای را ارائه میدهند. تاكنون مرسوم بود كه مدیر ارشد مسؤولیت كیفیت را به دیگران محول كند و كیفیت به عنوان عنصری استراتژیك در كل فعالیت تجاری در نظر گرفته شود؛ به گونهای كه منافع همه ذینفعان سازمان مد نظر قرار گیرد. جهتگیری در این دوره به سمت كیفیت حاصل از مدیریت كیفیت است. در این دوره فعالیتهای بهبود كیفیت در بسیاری از سازمانها به طرز چشمگیری افزایش یافته است.
●بهبود كیفیت
بسیاری از تلاشهای صورت گرفته به منظور بهبود كیفیت، به رغم بهرهگیری از TQM با شكست رو به رو شده است. چرا این گونه است؟ مدیریت كیفیت جامع مجموعهای از اصول و قوانین است. لازمه توفیق فعالیتهای بهبود كیفیتی وجود مجموعهای از اصول است كه براساس آنها راهبردی مشخص شكل میگیرد و آن گاه با استفاده از ابزار مناسب به اجرا در آید.
برای مثال، یك برنامه بهبود كیفیت مطرح ۶ است؛ راهبردی كه مبنای آن كاهش دامنه نوسانات است كه با استفاده از رویكرد نظام یافته و سیستم اندازهگیری مناسب اجرا میشود. بهبود كیفیت ایده و راهبردی جدید نیست؛ آنچه كه به موفقیت ۶ منجر میشود، اصولی است كه راهبرد براساس آنها شكل میگیرد. اصول ۶ شامل هدایت و راهبری مدیریت ارشد، پروژههای اصلی، هفتهها آموزش و تخصیص منابع است.
ویرایش جدید استاندارد ISO ۹۰۰۱ : ۲۰۰۰، شامل ۸ اصل مدیریت كیفیت به شرح ذیل است:
ـ تمركز بر مشتری
ـ نگرش سیستمی به مدیریت
ـ راهبری
ـ بهبود مستمر
ـ مشاركت كاركنان
ـ تصمیمگیری براساس واقعیات
ـ نگرش فرایندی
ـ ارتباط با تأمین كنندگان توأم با نفع دوجانبه
استراتژی استاندارد تجدیدنظر شده موارد ذیل را در بر داشته است:
ـ استاندارد بنیادی بیشتر
ـ گنجاندن اصول TQM در آموزشهای ممیزی داخلی
ـ هماهنگ سازی مستندات استاندارد ۹۰۰۱ با ۹۰۰۴
ـ الزام بر آگاهی از استاندارد ISO ۹۰۰۴
●●نتیجه
به رغم آن كه بسیاری از سازمانها تمام تمركز خود را بر روی فلسفه مدیریت استراتژیك و پیشگیری قرار دادهاند، هنوز سازمانهایی وجود دارند كه تضمین كیفیت محصولات و خدماتشان منحصراً برپایه بازرسی استوار است.
همچنین بسیاری از سازمانها اصول و فلسفه بهبود كیفیت را یاد گرفته و به درستی درك كردهاند و آنها را در برنامههای مدیریت كیفیت خود لحاظ میكنند تا منافع كلیه ذینفعان از جمله مشتریان، تأمین كنندگان، سهامداران، جامعه و كارمندان آنها تأمین شود.
نوشته : جی دنیس بیكرافت
ترجمه: حمیدرضا خضری یزدان
مدیریت مهندسی و پشتیبانی كیفیت
منبع:
Quality Congress, ۲۰۰۴ , pg : ۴۲۵ - ۴۲۷
ترجمه: حمیدرضا خضری یزدان
مدیریت مهندسی و پشتیبانی كیفیت
منبع:
Quality Congress, ۲۰۰۴ , pg : ۴۲۵ - ۴۲۷
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
حماس غزه آمریکا رافائل گروسی رهبر انقلاب حج مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان دولت دولت سیزدهم حسین امیرعبداللهیان رسانه
هواشناسی تهران قتل شهرداری تهران حجاب قوه قضاییه سیل فضای مجازی آموزش و پرورش سلامت سیلاب سازمان هواشناسی
قیمت خودرو خودرو مالیات ایران خودرو بانک مرکزی قیمت دلار قیمت طلا بازار خودرو قیمت دلار مسکن حقوق بازنشستگان
تئاتر دفاع مقدس سریال تلویزیون نمایشگاه کتاب سینمای ایران مسعود اسکویی صدا و سیما سینما
دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان فضا
اسرائیل رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین روسیه رفح چین اوکراین طوفان الاقصی نوار غزه مصر طالبان
استقلال فوتبال پرسپولیس لیگ برتر ذوب آهن نساجی لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی سپاهان رئال مادرید جواد نکونام
هوش مصنوعی اپل سامسونگ آیفون باتری مایکروسافت گوگل ناسا تلفن همراه ماهواره
بیماران خاص کاهش وزن رژیم غذایی زیبایی بیمه دندانپزشکی فشار خون سبزیجات