لبخند مونالیزا - MONA LISA SMILE

سال تولید : ۲۰۰۳
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : دبورا شیندلر، پل شیف و الین گلداسمیت ـ تامس
کارگردان : مایکل نیوئل
فیلمنامه‌نویس : لارنس کانر و مارک رُزنتال
فیلمبردار : آناستاس میکوس
آهنگساز(موسیقی متن) : ریچل پورتمن
هنرپیشگان : جولیا رابرتس، کرستن دانست، مگی جیلنهال، جنیفر گودوین، دامینیک وست، جولیت استیونسن، مارشا گی هاردن، جولیا استایلز و دانا میچل
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۷ دقیقه


در پائیز سال ۱۹۵۳ ̎کاترین واتسن̎ (رابرتس) از کالیفرنیا به دانشکدهٔ ـ شبانه‌روزی ولزلی در نیوانگلند می‌رود تا تاریخ هنر درس دهد. در آن دوران پس از جنگ ̎کاترین̎ انتظار دارد که دانشجوهایش ـ بهترین و درخشان‌ترین دانشجوهای کشور ـ از فرصت‌هائی که در اختیارشان قرار داده شده، حداکثر استفاده را بکنند. اما پس از ورودش به آن‌جا، درمی‌یابد که آن بیناد دانشگاهی معتبر در محافظه‌کاری غوطه‌ور است. به قول معلمِ ̎طرز درست حرف زدن و راه رفتن‌̎شان، ̎نانسی اَبی̎ (هاردن)، یک انگشتر نامزدی به انگشت زنی جوان، بیش از تحصیل و آموزش درست و کامل، اهمیت دارد. وقتی ̎کاترین̎ دانشجوهایش را تشویق می‌کند که مستقل فکر کنند، با واکنش استادها و محصول‌های محافظه‌کار از جمله یکی از شاگردهای خودش، ̎بتی وارن̎ (دانست)، دانشجوئی از طبقات مرفه جامعه روبه‌رو می‌شود. وقتی ̎کاترین̎، صمیمی‌ترین دوست ̎بتی̎، ̎جون براندوین̎ (استایلز) را تشویق می‌کند تا برای ورود به مدرسهٔ حقوق ییل درخواست دهد ـ آن‌هم در حالی‌که ̎جون̎ منتظر پیشنهاد ازدواج نامزدش است ـ خشم ̎بتی̎ را برمی‌انگیزد و او را به رقیبی قدّار تبدیل می‌کند. برای ̎گیزل لوی̎ (جیلنهال)، دختر تیزهوش و سرزبان‌دار، ̎کاترین̎ به نمونه و سرمشقی تبدیل می‌شود که ̎گیزل̎ به شدت نیاز داشته است. ̎کانی بیکر̎ (گودوین) دانشجوی خجالتی و محجوب نیز از توصیه‌های ̎کاترین̎، دل و جرأت می‌گیرد و با اعتمادبه‌نفسی که پیدا می‌کند سعی می‌کند بر ضعف‌هایش فایق آید. در دنیائی که نسخه‌های حاضر و آماده پیش رویشان گذاشته، ̎کاترین̎ به آنان یاد می‌دهد که خودشان فکر کنند و تصمیم بگیرند. ̎کاترین̎ از طریق تلاش دانشجوهایش برای یافتن سبک و سیاق زندگیشان، یاد می‌گیرد که برای خودش نیز مسیر متفاوتی را انتخاب کند و در پیش بگیرد.
● لبخند مونالیزا بی‌تردید نسخهٔ زن ـ آزاد ـ خواه انجمن شاعران مرده (۱۹۸۹) است. اما بستر زمانی وقوع ماجرای آن، چند سال پیش از انجمن شاعران مرده است: سال ۱۹۵۳. یعنی شروع دوران ریاست جمهوری آیزنهاور و اوج قدرت دوران مکارتی. قهرمان داستان، ̎کاترین واتسنِ̎ سی و یک ساله، استاد تاریخ هنر در کالج ولزلی، فقط یک هدف را دنبال می‌کند: ایجاد تحول و در انداختن طرحی نو در تفکر و نگرش دانشجویان دختر. او به شیوهٔ سقراط، دختران را وامی‌دارد تا دربارهٔ همه‌چیز پرسش کنند و شرایطی را که در آن زندگی می‌کنند، تغییر دهند. زنجیرهٔ رخدادهای فیلم نیوئل را دو ترم تحصیلی در کالج ولزلی در ماساچوستس، یک ازدواج مصیبت‌بار، چند تشییع جنازه و چند مورد پیروزی‌های اخلاقی تشکیل می‌دهند. نیوئل و فیلم‌نامه‌نویسانش با برخورداری از تجربهٔ انجمن شاعران مرده ـ و البته فیلم گروه (سیدنی لومت، ۱۹۶۶) ـ لبخند مونالیزا را ساخته‌اند، اما تصویری که نیوئل از دنیا به‌دست می‌دهد، دنیای کم‌تر سبعانه‌ای است.