رشد کوهنوردی در سایه ضعف کوهنوردی

تابستان که به نیمه می رسد علاقه مندان اخبار کوهنوردی اندک اندک گیرنده های خود را تقویت می کنند تا اخبار جدیدی از جهان کوهنوردی کسب کنند. روزهای پایانی مرداد اگرچه خاطرات تلخی از کوهنوردی را به یاد می آورد اما امسال در نابسامانی کوهنوردی رسمی کشور خبرهای خوش قابل توجهی از کوهنوردان مستقل ایرانی به گوش رسید.
کاظم فریدیان و مهدی اعتماد فر دو صعود ارزشمند به قلل بالای ۸ هزار متر هیمالیا در منطقه قراقروم پاکستان را به انجام رساندند. این صعود ها از آنجا که به طور کاملاً مستقل برگزار شد قابل توجه هستند.
همچنین دو صعود نخست که روی قلل بالای ۸ هزار متر و در هیمالیای پاکستان به انجام رسیدند، از این جهت که نخستین صعود کوهنوردان ایرانی بر این قلل هستند نیازمند توجه ویژه یی است.
قله ۸۶۱۱ متری کاراکروم-۲ ( K-۲ ) دومین کوه مرتفع دنیا و بی شک سرسخت ترین قله ۸ هزار متری جهان است که کوهنوردان بسیاری برای جاویدان کردن نام خود به قله آن چشم دوخته اند.
این هرم غول آسا برجی است تنها واقع در منطقه قراقروم پاکستان و در رأس یخچال بالترو. K۲ ، ۵۴۹ متر از بلند ترین کوه های اطرافش رفیع تر است و این امر موجب شده از دوردست ها بتوان این غول را مشاهده و خداوند را تحسین کرد.
ارتفاع بلند کوه و قرار داشتن آن در عرض شمالی ۳۵ درجه موجب شده تا k۲ دارای آب و هوایی متمایز از سایر کوه های قراقروم باشد، از این رو قله یی است پوشیده از سنگ، یخ و برف با ۶ یال مخوف.
در سال ۱۸۵۶ برای نخستین بار تی جی مونتگمری که یک مساح بود این کوه را از فاصله حدود ۲۰۰ کیلومتری (احتمالاً از هاراموش) مشاهده کرد.
کوه در میان رشته یی از کوه های رفیع قرار داشت به همین دلیل نیز از هیچ منطقه مسطحی در هند و چین قابل مشاهده نبود(در آن زمان هنوز پاکستان بخشی از خاک هند بود). مونتگمری بدون داشتن اطلاعاتی دقیق از نام کوه های منطقه قلل رفیع آن را به نام های قراقروم ۱ تا ۷ نامگذاری کرد، و نام کی۱ تا کی ۷ را بر آنها نهاد که برگرفته از حرف اول karakoram بود.
اما بعدها تنها نام k۲ به عنوان تنها کوه مرتفعی که یک مساح آن را نامگذاری کرده بود بر دومین قله رفیع جهان باقی ماند و سایر نام ها تغییر کرد و نام چوگوری که نامی بود محلی و کوهً کوه ها معنا می داد بعدها به فراموشی سپرده شد.
این قله نخستین بار در سال ۱۹۵۴ توسط یک تیم ایتالیایی صعود شد و دومین صعود موفق به آن در سال ۱۹۷۷ توسط تیمی از کشور ژاپن بعد از ۲۳ سال به ثبت رسید.
در روز ۲۰ جولای بار دیگر آمار کوه کوه ها تغییر کرد. بدین ترتیب دویست و شصت و ششمین کوهنورد نیز بر فراز این کوه ایستاد و در دویست و پنجاه و ششمین صعود k۲ نام کوهنورد ایرانی کاظم فریدیان نیز به عنوان دویست و پنجاه و سومین کوهنورد فاتح کوه به ثبت رسید تا کوهنوردان مستقل کشورمان در سومین تلاش خود (محمد سعیدی ۱۹۹۸، زنده یاد داوود خادم اصل و کاظم فریدیان ۲۰۰۷) نام ایران را در این رده بندی ثبت کنند.
گاشربروم- ۱ به ارتفاع ۸۰۶۸ دیگر قله بالای ۸ هزار متر است که در آستانه سالروز صعود ناموفق سال ۱۳۸۲ تیم فدراسیون کوهنوردی توسط مهدی اعتماد فر با موفقیت صعود شد.
همچنین مهدی اعتمادفر موفق شد در برنامه خود تا ارتفاع ۱۵۰ متر مانده به قله گاشربروم-۲ نیز صعود کند. وی که پیش از این به عنوان نخستین و تنها ایرانی، موفق به صعود قله اصلی برودپیک (۸۰۴۷ متر) شده بود، در این برنامه قصد داشت تا در یک تلاش مستقل هر دو قله گاشربروم ۱ و ۲ را صعود کند.
اعتمادفر تنها ایرانی است که تا به حال موفق به صعود تمامی قله های هفت هزار متری منطقه پامیر و تیان شان (معروف به قله های پلنگ برفی) شده، سال گذشته به همراهی امیرحسین جابرانصاری موفق به صعود تا ارتفاع ۸ هزار متری قله دائولاگیری شد ولی این دو کوهنورد به دلیل ناپایداری وضعیت هوا در منطقه از صعود به قله اصلی باز ماندند.
قله گاشربروم-۲ که چهاردهمین قله مرتفع دنیا محسوب می شود، در سال ۱۳۷۶ توسط چهار نفر از کوهنوردان تیم فدراسیون کوهنوردی ایران صعود شده که این تنها تلاش ایرانیان روی این کوه بوده است.
همچنین تیم فدراسیون کوهنوردی ایران در سال ۸۲ تلاشی را روی قله گاشربروم ۱ انجام داد که در خلال این برنامه چهار کوهنورد ایرانی تا ارتفاع ۷۹۰۰ متری صعود کردند ولی بر اثر ریزش بهمن دو نفر از آنها بیش از ۶۰۰ متر سقوط کردند.
این دو کوهنورد توسط دیگر اعضای تیم به پایین دست و سپس اسلام آباد منتقل شدند ولی شادروان محمد اوراز که رکورد دار صعود های بلند ایران بود، پس از دو هفته در بیمارستان در گذشت. این صعود که تحت الشعاع حادثه سقوط بهمن متوقف شد، تنها تلاش کوهنوردان ایرانی روی گاشربروم ۱ بوده است.
جدای از این صعود ها نباید نام حسین نظر مربی و کوهنورد ایرانی را از قلم انداخت. وی که نخستین کوهنورد ایرانی اجراکننده صعود های انفرادی به شیوه آلپی (سبک بار) روی قلل مطرح برون مرزی است، از سال ۱۳۸۰ این روش را در کوهنوردی ایران اجرایی کرد.
حسین نظر در نخستین تجربه خود به شیوه پیش گفته، قله چیپروت پیک به ارتفاع ۶۱۰۰ متر را در سال ۱۳۸۲ صعود کرد. وی یک صعود ۷ روزه بر روی قله ۷۱۳۴ متری لنین در پامیر و صعود ۶ روزه به قله ۷۱۰۵ متری کورژنفسکایا در تاجیکستان را نیز به انجام رسانده است.
حسین نظر امسال به رغم تلاش انفرادی و بسیار سخت در شرایط دشوار آب و هوایی روی قله ۸۰۴۶ متری برودپیک از صعود به این قله باز ماند.
در نگاهی اجمالی به موفقیت های اخیر کوهنوردان مستقل ایرانی می توان نتیجه گرفت کنار رفتن سایه سنگین انحصار دولتی در این فعالیت ورزشی امکان تنفس کوهنوردان مستقل و موفقیت های آنها را به دنبال داشته است. اوضاع نابسامان مدیریت به اصطلاح فدراسیون کوهنوردی چنین فرصتی را برای رشد و بالندگی کوهنوردان مستقل در دو گروه زنان و مردان فراهم کرد. نبود انحصار و وسعت فضای تنفس امکان رشد را در تمام حوزه ها به دنبال دارد. در نمونه کوهنوردی نیز چنین امری به اثبات رسید.

منابع
۱- وبلاگ کوه قاف/ نوشته رضا زارعی
۲- وبلاگ دیدبان کوهستان ایران/ نوشته عباس محمدی
۳- وبلاگ باشگاه ما/ وابسته به باشگاه کوهنوردی و اسکی دماوند تهران
۴- سایت قلمرو کوهستانی
فرشید فاریابی

منبع : روزنامه اعتماد