روسیه؛ تهران یا غرب؟

به نوشته یك تحلیلگر روسی، مسكو سرگرم بررسی فواید حمایت از ایران است. ایوان گراشكف مفسر سیاسی روزنامه روسی مسكو تایمز با اشاره به این مسئله كه مسائل مرتبط با مسئله هسته ای ایران در آینده بسیار نزدیك به بحرانی ترین حالت ممكن می رسد در پایگاه اینترنتی این روزنامه می نویسد: مهلت سی روزه تعیین شده توسط شورای امنیت سازمان ملل برای توقف فعالیت هسته ای ایران به پایان رسیده است و این كشور نپذیرفته كه باید غنی سازی اورانیوم را مجدداً به حالت تعلیق درآورد. در روز دوم ماه مه، ۱۹ اردیبهشت، پنج كشور عضو دائم شورای امنیت و آلمان قصد دارند مسئله هسته ای ایران را مورد بحث و بررسی قرار دهند و علاوه بر آن نشست خارج از نوبت شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی هم برگزار خواهد شد و روز دهم این ماه هم اعضای دائم شورای امنیت سرنوشت نهایی پرونده هسته ای ایران را مشخص خواهند كرد. تهران در حال حاضر همچنان به موضع سازش ناپذیر خود ادامه می دهد و محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران اظهار داشته كه در صورت غیرعادلانه بودن برخورد سازمان های بین المللی با این كشور تهران روابط خود را با آنها مورد تجدیدنظر قرار خواهد داد. اما اگر آنها حقوق قانونی ایران را به رسمیت بشناسند تهران هم تصمیمات آنها را به رسمیت خواهد شناخت. حال با وجود موضع سرسختانه ایران روسیه هنوز تصمیم نگرفته تغییری در موضع خود در رابطه با این كشور ایجاد كند اما یك منبع دیپلماتیك نزدیك به روند مذاكره با ایران می گوید مسكو همچنان اطمینان دارد كه برنامه هسته ای ایران تهدیدی برای صلح جهانی و امنیت محسوب نمی شود و بعید است كه در شرایط فعلی تغییری در سیاست روسیه در این زمینه به وجود آید. این در حالی است كه به گفته برخی دیپلمات ها مسكو با جدیت در حال بررسی فواید ادامه تلاش ها برای نجات دادن تهران از شرایط دشوار فعلی است. ضمناً باید به خاطر داشت كه نتایج نشست آینده شورای حكام تاثیر مستقیمی بر تصمیم شورای امنیت خواهد داشت. به نوشته این تحلیلگر روس اوضاع پیرامون مسئله هسته ای تهران طی روزهای اخیر در تمام سطوح بررسی می شود و حتی به موضوع اصلی اجلاس وزرای امور خارجه كشورهای عضو ناتو در صوفیه هم تبدیل شد. این موضوع طی مذاكرات ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و آنگلا مركل صدراعظم آلمان در تومسك هم به مباحثه گذاشته شد اما انتظار می رود كه گفت وگوهای دوم ماه مه در پاریس از همه مذاكراتی كه تاكنون در مورد مسئله هسته ای ایران برگزار شده پرسروصداتر باشد. طبق اعلام برخی منابع دیپلماتیك روسیه قصد دارد در این نشست تنها به یك بیانیه دیگر اكتفا كند و گفته می شود كه وظیفه اصلی دیپلمات های روسی اجتناب از یادآوری فصل هفت منشور سازمان ملل در پیش نویس قطعنامه است كه علاوه بر تحریم های بین المللی گزینه نظامی را هم در مورد هر كشوری كه صلح و امنیت جهانی را مورد تهدید قرار دهد پیش بینی می كند. گفتنی است رایزنی های اعضای گروه هشت در نشست قبلی درخصوص ایران به هیچ نتیجه ای نرسید. باید گفت روسیه بر سر تحریم ایران همچنان تردیدهایی دارد. اینكه آیا روسیه حاضر است از طرح های هسته ای خود در ایران دست بردارد و طرح این سئوال كه این كشور در قبال حمایت از تلاش های غرب در برابر ایران چه قیمتی را پیشنهاد خواهد كرد، موضوعاتی است كه پاسخ این سئوالات به بخشی از تحولات طولانی بحران ایران بستگی دارد. ولادیمیر پوتین در دیدار با آنگلا مركل صدراعظم آلمان بار دیگر بر رویكرد روسیه مبنی بر احتیاط- كه نوعی ابهام به دنبال دارد- تاكید كرد. در حقیقت همكاری میان مسكو و آلمان و پنج عضو دائم شورای امنیت در روزهای گذشته روند خوبی را طی كرده است. در موقعیت بسیار حساس دیپلماتیك كه هر واژه ای بار معنایی سنگینی به دنبال دارد موضع روسیه از دو جهت در میان جامعه بین الملل درخور توجه است. یكی براساس آهنگ و دیگری ماهیت تدابیری است كه درخصوص ایران اتخاذ می شود. اروپایی ها به ویژه آمریكایی ها معتقدند كه هم اكنون زمان آن فرا رسیده است كه پیامی به تهران ارسال شود با این عنوان كه این كشور خطوط قرمز را نقض كرده و باید بیانیه شورای امنیت را تشدید كرد. اما روسیه همچنان از هرگونه شتابزدگی پرهیز می كند. در واقع روس ها با هرگونه تحریمی مخالفند. یكی از مشاوران نزدیك پوتین می گوید: تحریم ها موجب افزایش روحیه ضدغربی خطرناك می شوند و حمله نظامی نیز باعث خواهد شد بهای نفت به صددلار برسد ضمن اینكه مداخله نظامی بسیار پیچیده تر از عراق خواهد بود و می تواند فاجعه ای جهانی به دنبال داشته باشد. یكی از دیپلمات های غربی نزدیك به پرونده ایران می گوید: ورود آمریكایی ها به مذاكرات در فوریه و مارس در سال ۲۰۰۵ از دیدگاه روس ها موجب ایجاد تعادل شده است و طرح های تند واشینگتن در برابر ایران به صورت واقعی یا مجازی موجب حساسیت بیشتر روس ها شده و آنها را به خلل در روند مذاكرات واداشته است. مسكو همچنین منافعی برای حفظ در ایران دارد. نیروگاه هسته ای بوشهر و قراردادهای نظامی اخیر با تهران از این جمله است. دیپلمات های غربی برای اطمینان دادن به روسیه معتقدند فصل هفتم منشور سازمان ملل باید كاملاً در چارچوب قطعنامه باشد و بر این نكته تاكید شود كه این بند به هیچ عنوان در بردارنده توسل به زور نباشد اما بیانگر جدیت جامعه بین الملل باشد. اما آیا این امر برای ترغیب روسیه به دادن رای به قطعنامه سازمان ملل در اوایل ماه مه كافی خواهد بود؟ یكی از دیپلمات های نزدیك به پرونده هسته ای ایران می گوید مسكو به دلیل اینكه پیشنهاد متقابلی ندارد می تواند در صورت نبود جایگزین به ما بپیوندد.

ترجمه: مسعود شایان
منبع: مسكو تایمز

منبع : روزنامه شرق