نقش حیاتی و ضروری آهن درتوانایی های انسانی

آهن یكی از تركیبات حیاتی و ضروری هموگلوبین است كه اكسیژن را از طریق خون به تمام قسمت های بدن می رساند و در بسیاری از عملكردهای متابولیسمی بدن نیز نقش حیاتی و مهمی ایفا می كند. كمبود آهن باعث كم خونی و كاهش میزان هموگلوبین خون می شود.آهن برای شكل دهی هموگلوبین - عامل قرمز رنگ خون - حیاتی است.
آهن موجود در هموگلوبین با اكسیژن تركیب و به خون منتقل می شود و از طریق خون به همه ارگان ها و بافتهای بدن می رسد، بدن دارای ۳‎/۵ تا ۴‎/۵ گرم آهن است كه ۲‎/۳ گرم آن در هموگلوبین وجود دارد. بقیه آهن در كبد و مغز استخوان و طحال ذخیره می شود.
باید توجه داشت كمبود آهن باعث كم خونی شده و به اتمام رسیدن ذخیره آهن در بدن باعث متوقف شدن تركیب هموگلوبین در بدن می شود. از علائم كم خونی می توان به خستگی، كم توانی و كم طاقتی ، تنگی نفس، سردرد، بیخوابی، كاهش اشتها و رنگ پریدگی اشاره كرد. همه این علائم مربوط به كاهش اكسیژن در بافت ها و ارگان ها است. آهن علاوه بر این ها نقش مهمی در سیستم دفاعی بدن ایفا می كند. افرادی كه میزان آهن بدنشان كم است مقاومت كمتری در مقابل ابتلا به عفونت ها دارند. حتی كاهش آهن باعث ایجاد نقص در عملكرد مغز و در نوزادان باعث كاهش توانایی یادگیری و مشكلات رفتاری می شود.
منابع آهن:
آهن در دو نوع متفاوت وجود دارد. آهن خون تنها در بافت های حیوانی موجود است در حالی كه آهن غذاهای گیاهی به عنوان آهن بدون خون شناخته می شود.اندام ها آهن بدون خون را كمتر از آهن خون جذب می كنند. آهن حدود ۱ تا ۱۰ درصد از غذاهای گیاهی و ۱۰ تا ۲۰ درصد از غذاهای حیوانی جذب بدن می شود.
میزان جذب آهن تحت تأثیر عوامل دیگر نیز قرار دارد،مثلاً تركیباتی مثل فسفات، اكسالات و فیتات موجود در غذاهای گیاهی مانع جذب آهن می شوند. فیبر نیز مانع جذب آهن می شود. ویتامین C ، شكر و آمینواسیدها میزان جذب آهن بدون خون را افزایش می دهند.غذاهای غنی از ویتامین C شامل مركبات، فلفل سبز، سبزیجات برگدار سبز تازه نیز میزان جذب آهن را افزایش می دهند.
از بهترین منابع گیاهی غنی از آهن می توان به تمام غلات و حبوبات، سبزیجات برگدار سبز ،عدس، لپه، لوبیا چیتی ومیوه های خشك اشاره كرد.
میزان آهن مصرفی:
نوزادان تا ۳ ماه: ۱‎/۷میلی گرم (روزانه)
نوزادان ۴ تا ۶ ماه: ۴‎/۳ میلی گرم(روزانه)
نوزادان ۷ تا ۱۲ ماه: ۷‎/۸ میلی گرم(روزانه)
كودكان ۱ تا۳ سال: ۶‎/۹ میلی گرم(روزانه)
كودكان ۴ تا ۶ سال: ۶‎/۱ میلی گرم(روزانه)
كودكان ۷ تا ۱۰ سال: ۸‎/۷ میلی گرم (روزانه)
نوجوانان و جوانان ۱۱ تا ۱۸ سال: ۱۱‎/۳ میلی گرم (روزانه)
مردان ۱۹ تا .....: ۸‎/۷ میلی گرم (روزانه)
زنان ۱۱ تا ۴۹ سال: ۱۴‎/۸ میلی گرم (روزانه)
زنان ۵۰ سال و بیشتر: ۸‎/۷ میلی گرم (روزانه)

منبع : روزنامه ایران