تقابل وزارت بهداشت و رسانه ملی بر سر یک آگهی | صدا و سیما: مجوز داشت، معاون وزیر: ممنوع است!

همشهری آنلاین – مریم سرخوش: در حالی که معاونت بهداشت وزارت بهداشت نسبت به «تبلیغات گمراه‌کننده محصولات لاغری» در رسانه ملی هشدار داده و آن را تهدیدی برای سلامت مردم می‌داند، سازمان صدا و سیما با انتشار یک جوابیه پنج‌بندی تأکید کرده که تمام آگهی‌های سلامت‌محور تنها پس از دریافت مجوزهای رسمی وزارت بهداشت پخش می‌شوند. جدالی که یک بار دیگر تضاد در سیاست‌گذاری سلامت و نحوه نظارت بر تبلیغات را در برابر افکار عمومی قرار داده است.

انتقادهای معاونت بهداشت وزارت بهداشت از تبلیغات برخی محصولات لاغری در رسانه ملی، واکنش رسمی صدا و سیما را به دنبال داشت. دکتر علیرضا رئیسی در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان صدا و سیما تأکید کرده بود بخشی از آگهی‌های سلامت‌محور با جملات اغواکننده و ادعاهای فاقد پشتوانه علمی، موجب فریب مخاطبان شده و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد. به گفته این مسئول در هیچ منبع معتبر علمی هم دمنوش‌ها یا مکمل‌هایی مانند اسپیرولینا بدون رژیم اصولی و فعالیت بدنی، به عنوان راهکار لاغری تأیید نشده‌ و ادامه این روند می‌تواند به «انتظارات غیرواقعی و آسیب‌های جسمی و روانی» منجر شود.

معاون بهداشت همچنین با اشاره به نقش رسانه ملی در ارتقای آگاهی جامعه، خواستار توقف فوری این‌گونه تبلیغات و تدوین سازوکار علمی برای بررسی آگهی‌های سلامت‌محور شد تا اعتماد عمومی نسبت به سلامت‌محوری برنامه‌ها حفظ شود.

در پی این نامه، روابط عمومی صدا و سیما در یک جوابیه پنج‌سرفصلی تأکید کرد که این سازمان به عنوان رسانه ملی، خود را متعهد به قانون می‌داند و هیچ آگهی مرتبط با حوزه سلامت بدون استعلام و دریافت مجوز رسمی از سازمان غذا و دارو پخش نمی‌شود.

صدا و سیما در پاسخ خود اعلام کرده محصول مورد بحث از سوی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی گیلان دارای پروانه ساخت رسمی و پخش آگهی آن قانونی بوده است. در این جوابیه این پرسش مطرح شد که چگونه ممکن است محصولی که زیرمجموعه وزارت بهداشت مجوز تولید آن را صادر کرده، از سوی بخش دیگری از همان وزارتخانه «فاقد پشتوانه علمی» خوانده شود؟ اقدامی که از نگاه سازمان، موجب سردرگمی مردم و آسیب به اعتبار نهادهای نظارتی است.

صدا و سیما همچنین تأکید کرده تفکیک میان اصل مجوز محصول و محتوای تبلیغی ضروری است و اگر وزارت بهداشت نسبت به ادعاهای به‌کاررفته در آگهی‌ها نقد دارد، باید از مسیرهای نظارتی شناخته‌شده موارد را برای اصلاح اعلام کند، نه اینکه با یک نامه کلی، اصل همکاری را زیر سؤال ببرد. این سازمان در پایان خواستار هماهنگی و رفع ناهماهنگی‌های درونی وزارت بهداشت شد تا یک رویه یکدست و قابل اتکا برای تبلیغات سلامت‌محور به وجود آید.

تبلیغ این کالاها ممنوع است!

در پاسخ به جوابیه سازمان صدا و سیما، معاون بهداشت وزارت بهداشت در اظهاراتی جدید تاکید کرده داشتن مجوز تولید یک محصول، دلیلی برای مجاز بودن تبلیغ آن نیست و علاوه بر دمنوش‌های لاغری، محصولات دیگری هم وجود دارند که با مجوز سازمان غذا و دارو تولید و عرضه می‌شوند، اما طبق مصوبات قانونی، تبلیغ آنها ممنوع است.

رئیسی با قدردانی از نهادهایی که در مسیر سلامت مردم فعالیت می‌کنند، ادامه می‌دهد: «ما هر ساله فهرست کالاها و اقدامات آسیب‌رسان به سلامت را اعلام می‌کنیم که تبلیغ آنها ممنوع است. از فرآورده‌های گوشتی و غذاهای آماده مصرف گرفته تا برخی اقلام خوراکی و کالاهای آرایشی. همه این محصولات دارای مجوز سازمان غذا و دارو هستند، اما تبلیغ آنها مجاز نیست. گرفتن مجوز تولید و عرضه در بازار یک موضوع است و تبلیغ محصول موضوعی کاملاً متفاوت.»

او توضیح می‌دهد: مجوز سازمان غذا و دارو به معنای رعایت استانداردها و ایمنی مصرف در مقدار مجاز است، اما این مجوز به هیچ‌وجه مجوز تبلیغات درمانی یا محصولات لاغری محسوب نمی‌شود.

رئیسی نکته دیگری را در این باره مطرح می‌کند و می‌گوید: «داروی آموکسی‌سیلین هم مجوز ساخت دارد و هم در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. اما آیا تبلیغی درباره این دارو پخش می‌شود؟ حتی داروهای گیاهی و دمنوش‌های دارای مجوز نیز به دلیل ماهیت درمانی خود مشمول ممنوعیت تبلیغ هستند. پزشکان هم هیچ زمانی نسخه واحد برای همه بیماران تجویز نمی‌کنند.

به گفته معاون بهداشت، تبلیغ دمنوش لاغری یا هر محصول سلامت‌محور مشابه، با توجه به اینکه بخشی از مردم دچار چاقی و اضافه‌وزن هستند، آنها را به مصرف تشویق می‌کند و این موضوع می‌تواند عوارض جانبی و حتی مسمومیت به دنبال داشته باشد. حتی در حالت خوش‌بینانه، اگر این محصولات عارضه‌ای از جمله مسمومیت هم نداشته باشند، بی‌اثر بودنشان موجب ضرر و زیان اقتصادی و کاهش اعتماد به توصیه‌های حوزه سلامت می‌شود.

رئیسی تاکید می‌کند: «صدا و سیما مورد اعتماد مردم است و با فضای مجازی تفاوت دارد. ما بارها درباره خطرات تبلیغات سلامت‌محور در فضای مجازی هشدار داده‌ایم، اما در سطح رسانه ملی باید این نکته رعایت شود که مجوزدار بودن یک محصول، مجوز تبلیغ آن نیست.»