تجارت خارجی ایران در نتیجه «سیاست»، بیافق شده است. در دو دهه اخیر که تحریم میزبان همیشگی اقتصاد ایران بوده، اثر سیاست بر بازیگران تجارت پیوسته شدت یافته است تا حدی که به عقیده یک بازرگان باسابقه، بدون یک توافق جامع با جهان امکانی برای توسعه کشور در دسترس نیست.