گزارشی از وضعیت اسلام‌هراسی در اروپا؛ عادی‌سازی بحران حقوق بشری توسط دولت‌ها

اسلام‌هراسی در اروپا دیگر یک پدیده حاشیه‌ای نیست؛ این بحران از نظر سیاسی مشروع تلقی می‌شود، از نظر نهادی ریشه دوانده و از نظر اجتماعی عادی شده است.

آژانس حقوق بنیادین اتحادیه اروپا (FRA) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد که حجم مستند‌های مربوط به نفرت‌جرم، نفرت‌پراکنی و تبعیض علیه مسلمانان در اروپا به سطحی رسیده که نیازمند رصد منظم و سازوکار‌های حمایتی جدی‌تر است.

به گزارش تی‌آرتی، دهمین گزارش اسلام‌هراسی اروپا به مدت ۱۰ سال، تحولاتی را که مدت‌ها انکار یا کم‌اهمیت جلوه داده می‌شدند، مستند کرده است و نشان می‌دهد که اسلام‌هراسی تا چه اندازه عمیق در ساختار‌های سیاسی، رسانه‌ای و نهادی اروپا ریشه دوانده است.

این گزارش نشان می‌دهد که چگونه نژادپرستی ضد مسلمانان، بحث‌های عمومی را شکل می‌دهد، بر تصمیم‌های سیاسی تاثیر می‌گذارد و شیوه‌های نهادی را شکل می‌دهد؛ پس از ۱۰ سال مشاهده، دیگر نمی‌توان از یک نتیجه‌گیری هوشیارکننده اجتناب کرد: اسلام‌هراسی در اروپا نه تنها بیشتر قابل مشاهده شده است، بلکه نهادینه شده، از نظر قانونی ریشه دوانده و از نظر اجتماعی عادی شده است.

تصویر عمیقا نگران‌کننده از وضعیت اسلام‌هراسی در اروپا، نشان می‌دهد که یک نقطه عطف و وضعیت هشدار وجود دارد؛ نژادپرستی ضد مسلمانان طی ۱۰ سال گذشته تشدید شده و تقریبا در تمام حوزه‌های زندگی عمومی عادی شده است.

نکته قابل توجه نقشی است که روایت‌های اسلام‌هراسانه اکنون در شکل‌گیری فرآیند‌های تصمیم‌گیری سیاسی در کشورهای اروپایی دارند؛ این روایت‌ها اقدام‌های امنیتی فوق‌العاده را مشروعیت می‌بخشند، روایت‌های رسانه‌ای را تعریف می‌کنند و مسلمانان به‌طور فزاینده‌ای از طریق بی‌اعتمادی، امنیتی‌سازی و طرد با پیامد‌های وخیم برای حقوق اساسی اداره می‌شوند.

جنگ غزه، زمینه سیاسی و گفتمانی اصلی را تشکیل داد که به‌طور قابل توجهی اسلام‌هراسی را در سال ۲۰۲۴ شکل داد؛ در سراسر اروپا، دولت‌ها تا حد زیادی در رعایت اصول حقوق بین‌الملل یا محکوم کردن واضح تلفات گسترده غیرنظامیان کوتاهی کردند؛ در عوض، تظاهرات طرفدار فلسطین جرم‌انگاری شد، اعتراض‌ها ممنوع شدمئ و فعالان که به‌طور نامتناسبی اغلب مسلمان بودند، تحت نظارت، ارعاب و پیگرد قانونی قرار گرفتند.

بحث‌های عمومی به‌طور فزاینده‌ای قطبی شدند و صدای مسلمانان از مشروعیت ساقط شد یا در معرض سوءظن فراگیر قرار گرفت؛ رویداد‌هایی مانند شورش‌های آمستردام نشان داد که چگونه روایت‌های سیاسی گمراه‌کننده توسط رسانه‌های جریان اصلی تقویت و مورد سوءاستفاده قرار گرفتند تا همبستگی با فلسطین را با افراط‌گرایی برابر جلوه دهند و بدین ترتیب فضای ترس و سرکوب را تقویت کنند.

نهاد‌های دولتی نقش محوری در تقویت بیشتر اسلام‌هراسی ایفا کردند؛ در فرانسه، اقدام‌های کنترلی اداری تحت سیستم MICAS به‌طور گسترده گسترش یافت و به‌طور نامتناسبی خانواده‌های مسلمان و مقام‌های مذهبی را هدف قرار داد.

آلمان حمایت سیاسی بی‌چون و چرای خود از رژیم صهیونیستی را با رژیم‌های مهاجرتی و پلیسی فزاینده محدودکننده ترکیب کرد؛ در دانمارک، مفهوم «برادری» به‌صورت سیاسی ابزاری شده است تا اقدام‌های نظارتی گسترده علیه سازمان‌های مسلمان را توجیه کند.

در عین حال، «قانون گتو» بحث‌برانگیز که در حال حاضر توسط دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در دست بررسی است، نشان داد که چگونه دسته‌های نژادپرستانه مانند «غیرغربی» به‌عنوان واسطه‌ای برای حذف هدفمند مسلمانان عمل می‌کنند.

یافته‌های کلیدی گزارش اسلام‌هراسی اروپا در سال ۲۰۲۴ عبارتند از:

افزایش قابل توجه تبعیض: طبق گزارش آژانس حقوق اساسی اتحادیه اروپا، ۴۷ درصد از مسلمانان در ۵ سال گذشته تبعیض را تجربه کرده‌اند که نسبت به ۳۹ درصد در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است؛ زنان مسلمان به‌ویژه زنان مسلمان محجبه تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.

افزایش شدید جرایم ناشی از نفرت: تل ماما Tell MAMA، آژانس نظارتی انگلیس، بیشترین تعداد حادثه‌های ضد مسلمانان را از زمان شروع جمع‌آوری داده‌ها ثبت کرده است؛ روند‌های مشابهی در دیگر کشور‌های اروپایی گزارش شده است.

عادی‌سازی روایت‌های راست افراطی: در کشور‌هایی مانند اتریش و هلند، احزاب راست افراطی توانسته‌اند نفوذ سیاسی خود را گسترش دهند، در حالی که بازیگران در مرکز سیاسی به‌طور فزاینده‌ای لفاظی‌های طردآمیز در مورد مهاجرت، امنیت و هویت ملی را اتخاذ کرده‌اند.

برچسب‌زنی رسانه‌ای: تصویرسازی‌های منفی نظام‌مند از مسلمانان در رسانه‌های بزرگ اروپایی، اضطراب‌های اجتماعی را تشدید کرده و سیاست‌های تبعیض‌آمیز را مشروعیت بخشیده است.

فشار بر موسسه‌های آموزشی: ممنوعیت روسری و عبا در فرانسه، ایتالیا و دانمارک گسترش یافته است؛ در عین حال، دانشجویان مسلمان از افزایش آزارواذیت و محدودیت‌های آزادی تحصیلی، به‌ویژه در مورد اظهارات مربوط به فلسطین، خبر داده‌اند.

گزارش اسلام‌هراسی اروپایی ۲۰۲۴ با توصیه‌های فوری برای اقدام به پایان می‌رسد؛ دولت‌های اروپایی باید رسما نژادپرستی ضد مسلمانان را به‌عنوان نژادپرستی به رسمیت بشناسند و آن را در برنامه‌های اقدام ملی ضد نژادپرستی بگنجانند.

اقدام‌های ضد تروریسم که به‌طور نامتناسبی بر مسلمانان تاثیر می‌گذارند، باید مورد بررسی قرار گیرند؛ آزادی بیان و تجمع باید به‌طور مداوم مورد دفاع قرار گیرد و توصیه سیاست عمومی شماره ۵ کمیسیون اروپایی تحقیق و توسعه در مورد مبارزه با نژادپرستی ضد مسلمانان باید به‌طور کامل اجرا شود.

در نهایت، ائتلاف‌های مردمی و مردم نهاد باید از طریق بودجه و همکاری نهادی به‌طور پایدار تقویت شوند.

پس از ۱۰ سال مستندسازی، پیام گزارش اسلام‌هراسی اروپایی واضح است: بدون اقدام قاطع، هماهنگ و مبتنی بر حقوق، نژادپرستی ضد مسلمانان همچنان به تضعیف برابری و انسجام اجتماعی در اروپا ادامه خواهد داد.