نحوه محاسبه نفقه در محاکم خانواده

اتقایی، مستشار قضایی دادگستری کل استان مازندران در گفت‌و‌گو با میزان، با اشاره به نحوه محاسبه نفقه در محاکم خانواده اظهار کرد: تعیین نفقه امری تخصصی است و در محاکم برای تعیین آن ارجاع امر به کارشناسی می‌شود و وقتی این اقدام صورت گرفت قاضی نیز به وضع و حال زوجه در زندگی فعلی او توجه کرده و میزان نفقه را تعیین می‌کند.

کلیات پرداخت نفقه

وی با اشاره به اینکه قانون مدنی هم نفقه زوجه و هم اقارب را مشخص کرده است، تصریح کرد: اقارب یا همان نزدیکان که شامل وابستگان نسبی، سببی و رضاعی می‌شوند. قانون مدنی تنها اقارب را مستحق دریافت نفقه دانسته است. آنهم اقارب نسبی که از نسل یکدیگر باشند.

مستشار قضایی دادگستری کل استان مازندران تصریح کرد: پدر، فرزند و نوه نسبت به همدیگر در پرداخت نفقه تکلیف دارند. در این رابطه شرطی وجود دارد و برخلاف نفقه زوجه که شرط استطاعت شوهر که خیلی مورد توجه نیست، در نفقه اقارب باید حتما شخصی که می‌خواهد نفقه اقارب را دریافت کند، ندار باشد و در زندگی خود دچار عسرت شده باشد و خودش هم نتواند از طریق کار کردن، درامدی داشته باشد.

اتقایی تاکید کرد: از طرف دیگر کسی که می‌خواهد انفاق انجام دهد مانند پدر، فرزند و دیگر افراد باید چنان توانایی پرداخت نفقه را داشته باشند که در زندگی و معیشت خود دچار مشکل نشوند. از طرفی زوجه می‌تواند نسبت به نفقه گذشته خود طرح دعوی کند، دادخواست دهد، اما اقارب تنها نسبت به نفقه آینده می‌توانند طرح دعوی کنند.

آثار عدم پرداخت نفقه برای مرد

وی با اشاره به اینکه اگر به زوجه نفقه پرداخت نشود، می‌تواند طرح دعوی کند و دادخواست او بررسی می‌شود، اظهار کرد: در صورتی که زن مستحق دانسته شود، شوهر محکوم به پرداخت نفقه می‌شود و پس از این محکومیت زن می‌تواند از این محکومیت استفاده کند و بعد از اینکه شوهرش را مجبور به پرداخت کند.

اتقایی اضافه کرد: اگر زوج نقه را پرداخت نکرد، مطابق ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی زن می‌تواند تقاضای طلاق از دادگاه داشته باشد و دادگاه به الزام زوج به طلاق حکم می‌دهد. چراکه زن در این صورت به عسرت می‌افتد. البته از حیث کیفری نیز  زوج از بابت جرم ترک انفاق می‌تواند تحت تعقیب قرار گیرد.

اموالی که به عنوان نفقه می‌توانند به زن داده شوند

مستشار قضایی دادگستری کل استان مازندران با اشاره به اینکه برخی اموال هستند که با انتفاع از بین می‌روند، بدان معناکه با استفاده زن از بین می‌روند لذا آن اموال به ملکیت زن در می‌آیند مانند خوراک، پوشاکی که استفاده می‌کند، گفت: برخی اموال نیز هستند که با استفاده کردن از بین نمی‌روند. البته درباره مسکن و اثاث البیت می‌توان گفت که زن تنها از آن‌ها می‌تواند انتفاعی داشته باشد و مالک‌شان نمی‌شود.

زن در چه صورتی مستحق دریافت نفقه است

وی تاکید کرد: قانون مدنی در این مورد پیش بینی کرده که زن در صورتی مستحق دریافت نفقه است که از شوهر تمکین کند، بدین معناکه وظبفه خود را به عنوان همسر، آنچه قانون مدنی مشخص کرده را انجام دهد؛ بنابراین زنی که تمکین نمی‌کند، مستحق دریافت نفقه نیست. 

استثنائات

اتقایی گفت: البته استثنائاتی هم داریم در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی مشخص شده که اگر زن در زندگی با شوهر دارای خوف ضرر شرافتی، مالی یا بدنی باشد، قانونگذار ایشان را معذور کرده از اینکه بخواهد با همسر خود رد زیر سک سقف زندگی کند؛ بنابراین در این شرایط حتی اگر در منزل شوهر زندگی و تمکین نمی‌کند از آنجا که قانونگذار عذرش را موجه دانسته می‌تواند تمکین نکرده و در عین حال نفقه نیز دریافت کند.

حقوق و تکالیف زوجین

مستشار قضایی دادگستری کل استان مازندران با بیان اینکه همین که نکاح به طور صحت واقع شد، حقوق و تکالیف میان زوجین برقرار می‌شود و مرد در عقد نکاح دائم مکلف به پرداخت نفقه زن است، افزود: قانون مدنی به صراحت به این موضوع اشاره کرده است. اینکه نفقه چه مواردی را شامل می‌شود، شامل خوراک، پوشاک و البسه، مکان زندگی برای زن و بعضا اگر زن نیاز به خادم داشته باشد و یاعادت به این موضوع داشته باشد، چنین اموری را شامل می‌شود.

اهمیت تامین معیشت زن و تضمین آن

وی عنوان کرد: اینکه اساسا در شرع و قانون مدنی نفقه تعیین شده است، بدین خاطر است که از واجبات موکد دینی بوده و قانون مدنی نیز نفقه را برای تامین معیشت زن و تضمین آن تعیین کرده است.