از آزادی تا نیوکمپ| هزینه‌های ساخت و بازسازی ورزشگاه‌های فوتبال در قرن بیست‌ویکم

به گزارش گروه ورزشی خبرگزاری دانشجو، بازسازی ورزشگاه آزادی از سال ۱۳۹۴ با درخواست بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی آغاز شد و در سال ۱۳۹۶ بخش‌هایی از آن تکمیل شد. اما پس از خطر ریزش در اسفند ۱۴۰۱، سکوهای غربی تخریب و پروژه سبک‌سازی آغاز شد؛ پروژه‌ای که هنوز ادامه دارد و درب ورزشگاه به روی هواداران بسته مانده است. این تجربه نشان می‌دهد بازسازی ورزشگاه‌های قدیمی در ایران با چالش‌های مالی و زمانی جدی مواجه است.

در سطح جهانی، ساخت ورزشگاه‌های مدرن فوتبال به یکی از پرهزینه‌ترین پروژه‌های عمرانی بدل شده است. هزینه ساخت یک ورزشگاه ۵۰ هزار نفری ساده بین ۷۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار برآورد می‌شود، در حالی که ورزشگاه‌های لوکس با ظرفیت مشابه می‌توانند بین ۳۵۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار هزینه داشته باشند. بازسازی‌های بزرگ نیز گاهی از ساخت نو گران‌تر تمام می‌شوند؛ نمونه بارز آن بازسازی نیوکمپ و سانتیاگو برنابئو در اسپانیا که به ترتیب حدود ۹۰۰ میلیون و ۱.۷ میلیارد یورو هزینه داشته‌اند.

هزینه ورزشگاه‌های جام جهانی قطر ۲۰۲۲

قطر برای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ حدود ۱۰ میلیارد دلار صرف ساخت ورزشگاه‌ها کرد. برخی نمونه‌ها:

• لوسیل (۸۰ هزار نفر): ۷۶۷ میلیون دلار

• البیت (۶۹ هزار نفر): ۸۴۷ میلیون دلار

• شهر آموزش (۴۰ هزار نفر): ۷۰۰ میلیون دلار

• الجنوب (۲۰ هزار نفر): ۶۵۶ میلیون دلار

• خلیفه بین‌المللی (۴۶ هزار نفر): ۳۷۴ میلیون دلار

این ارقام نشان می‌دهد معماری نمادین و فناوری‌های پیشرفته هزینه‌ها را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهند.

نمونه‌های دیگر احداث ورزشگاه

• استادیوم حسن دوم (مراکش): ظرفیت ۱۱۵ هزار نفر، هزینه ۴۵۵ میلیون دلار، در حال ساخت برای جام جهانی ۲۰۳۰.احداث ورزشگاه ۱۱۵ هزار نفری «استادیوم حسن دوم» در مراکش است که این کشور با هدف برگزاری جام‌جهانی ۲۰۳۰ در کنار کشور‌های اسپانیا و پرتغال قصد احداث آن را دارد. این ورزشگاه لوکس هزینه ۴۵۵ میلیون دلاری برای مراکش خواهد داشت و طی ۴ سال آینده قرار است احداث آن به اتمام برسد.

  

• تاتنهام هاتسپر (انگلستان): ظرفیت ۶۱ هزار نفر، هزینه ۱.۴ میلیارد دلار، با زمین جمع‌شونده و امکانات ویژه برای NFL.

• TQL (آمریکا): ظرفیت ۲۶ هزار نفر، هزینه ۲۵۰ میلیون دلار.

عوامل مؤثر بر هزینه ساخت ورزشگاه

• زمان اجرا: طولانی شدن پروژه با تورم همراه است و هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.

• سطح لوکس بودن: امکانات VIP، سقف‌های متحرک و فناوری‌های خاص هزینه را چند برابر می‌کنند.

• زیرساخت‌های جانبی: جاده‌ها، مترو، پارکینگ و هتل‌ها بخش بزرگی از بودجه را تشکیل می‌دهند.

بنابراین قرارداد بازسازی ورزشگاه آزادی طبق اعلام صورت گرفته از تیرماه سال ۱۴۰۳ به مدت ۱۸ ماه تا پایان سال ۱۴۰۴ است.  

با این وجود این روزها که در آبان ماه سال ۱۴۰۴ به سر می بریم وضعیت مشخص و دقیقی از پایان روند بازسازی ورزشگاه آزادی در دست نیست و آنگونه که ثابت قدم، مدیرعامل فعلی شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی ۱۲ تیرماه سال جاری اعلام کرده کار بازسازی ورزشگاه آزادی تا پایان سال ۱۴۰۵ ادامه خواهد داشت و امکان اتمام کار پروژه زودتر از تاریخ اعلام شده از سوی وزیر ورزش وجود ندارد.