شنبه, ۲۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 11 May, 2024
مجله ویستا
تاریخچه نمایش عروسکی در ایران
در ایران به مانند سایر نقاط جهان با نمایش عروسکی احساس بیگانگی نخواهند کرد . چرا که مردم ایران با این هنر آشنایی کامل دارند . با نگاهی گذار به نقاط مختلف ایران ، رابطه مردم با هنر نمایش عروسکی بخوبی دیده می شود . در ایران و اکثر مراسم و جشن ها بنوعی از عروسک استفاده می شود . هر چند که ورود فرهنگ های مختلف تاثیرات عمده ای بر مراسم و آئین های ایرانیان گذاشته است با این وجود در بسیاری از نقاط این سرزمین مراسم و آیین هایی هر چند به صورت پراکنده با عروسک اجرا می شود که در نوع خود بی نظیر و دیدنی است .
از جمله این مراسم می توان به تکلم گردانی در عید نوروز در نزد آذربایجانیها و مراسم تمنای باران با چمچمه و نیز کتراکیشه به بازی دختران گیلانی اشاره کرد .چمچمه گلین عروسکی است که با قاشق چوبی ساخته می شود و دختران آذربایجانی در تمنای بارا دست به این مراسم می زنند .
دختران ده این عروسک را ساخته و بهمراه آن به خانه ها سرک می کشند و برای تهیه آش نذری مواد جمع می کنند و آنها را در مسجد جمع کرده و آش را پخته بین مردم تقسیم می کنند . و بعد برای بارش باران دعا می کنند . کتراکیشه ( کترا به معنای قاشق چوبی است ) هم بازی معمولی کودکان گیلانی است که قاشق چوبی را با لباس پوشانده و می رقصانن و شعر می خوانند . اما نمایش عروسکی در ایران قدمتی طولانی دارد که این فدمت به قرن ۵ ه.ق باز می گردد.
بهرام بیضایی در کتاب نمایش در ایران به این امر اشاره دارد و اعتقاد دراد که از دوره اسلامی این نمایش ها ( نمایش عروسکی ) تا قرن چهار اطلاع مستقیمی در دست نیست و از قرن پنجم به بعد است که در شعرهای شاعران اشاره به این نمایش ها و تعدادی از واژه های آنان دیده می شود .
اسدی طوسی ( قرن ۵ هجری ) در گرشاسبنامه هنگام وصف بی ثباتی طبیعت و ناپدیدار بودن زندگی می گوید « طبیعت در دست دو پرده ( ظاهرا شب و روز) آویخته است و از این رو تصاویر با سایه های گوناگون به هیئت جانداران بیرون می آید »
بی یقین در پیش از این هم نمایش عروسکی وجود داشته اما به لحاظ محدودیت دینی کمتر جرات خودنمایی داشت و با این حال هر از گاهی به نحوی از انحاء در میان مردم خودی نشان می داد تا یاد و خاطره خود را زنده نگه دارد . در اشعار عمر خیام بارها به واژه عروسک و عروسک باز برمی خوریم . مثلا :
ما همه لعبت کانیم و فلک لعبت باز
از روی حقیقتم نه از روی مجاز
و این ها شواهدی است که ما به طور حتم نشان می دهد از قران ششم و هفتم هجری نمایش عروسکی در ایران رواج داشت و متعالیترین و به زبان دیگر جاافتاه ترین شکل نمایش عروسکی در ایران خیمه شب بازی است که در عین سادگی و بی پیرایگی تاثیرگذار و جالب است و اغلب توسط نمایش گران دوره گرد به اجرا در می آمده و عناصر تشکلیل دهنده آن عبارت بود از :
یک خیمه ، صندوق و چند عروسک نخی و کمانچه و تمبک و داستان اغلب این نمایش در حول محور چند قهرمان پابت به نام های سیاه ( مبارک ، یاقوت ، الماس و ... ) پهلوان کچل ، ورور جادر ، پهلوان پنبه ، عروس ، سلطان سلیم و .... که بر حسب موقعیتهای کمیکی که قرار می گیرند شکل می گیرند . البته باز هم برحسب داستان ممکن است شخصیتهایی به آن افزده شود ، اما هر چه بود شخصیتهای این نمایش بیشتر اشخاص عام را در بر می گرفت و قصه ها قصه هایی عامیانه و شناخته شده بودند . با این حال نمایش عروسکی در ایران از محبوبیت فوق العاده ای برخوردار است و با وجود اینکه امروزه کمتر سراغی از آن در محافل هنری داریم ، ولی مشتاقانه در انتظار ظهور موفقیت آمیز آن در صحنه های نمایش این مرز و بوم هستیم .
منبع : سایت کودکان
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انتخابات مجلس شورای اسلامی انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم ایران ستاد انتخابات کشور مجلس مجلس دوازدهم رئیسی دولت رئیس جمهور دولت سیزدهم
تعطیلی مدارس هلال احمر شهرداری تهران ترافیک سیل فضای مجازی قتل پلیس سازمان هواشناسی آموزش و پرورش وزارت بهداشت آتش سوزی
چین نفت بانک مرکزی گاز قیمت خودرو خودرو نمایشگاه نفت قیمت طلا قیمت دلار پالایش و پتروشیمی مالیات مسکن
نمایشگاه کتاب رضا عطاران کتاب سینما مست عشق نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون سینمای ایران حضرت معصومه (س) مهران مدیری سریال
فناوری دانش بنیان
فلسطین اسرائیل جنگ غزه رژیم صهیونیستی غزه آمریکا روسیه حماس رفح اوکراین سازمان ملل ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر رئال مادرید سپاهان لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس لیگ برتر ایران باشگاه استقلال بازی
مغز فیبرنوری اپل ناسا ایلان ماسک گوگل سامسونگ
خواب تخم مرغ توت فرنگی آسم هندوانه روغن زیتون کبد چرب