جنگل ‌ها

● زمین تب دار
جنگل‌ها و گرمایش زمین بسیار به یکدیگر وابسته‌اند. از طرفی تغییراتی که در اقلیم و آب و هوای زمین رخ می‌دهد جنگل‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد؛ به طور مثال دمای میانگین سالانه در جنگل‌ها بالا رفته است، میزان و زمان‌های بارش سالانه تغییر کرده است و همچنین رخدادهای طبیعی مانند آتش‌سوزی و سیل افزایش یافته‌اند.
از طرفی جنگل‌ها و چوبشان با جذب دی اکسید کربن جو نقش عمده‌ای در کاهش گازهای گلخانه‌ای و در نتیجه گرمایش زمین دارند. اما از سوی دیگر نابودی همین جنگل‌ها، به علت گرمایش زمین و سایر فعالیت‌های انسانی، دی اکسید کربن بسیاری را آزاد می‌کند و گرم شدن زمین را سرعت می‌بخشد.
در مجموع، جنگل‌های دنیا و خاک آنها، که شامل گیاهان از بین رفته است، بیش از یک تریلیون تن کربن در خود دارند؛ یعنی تقریبا دو برابر مقدار کربنی که در جو زمین است و سالانه جنگل‌هایی که از بین می‌روند حدود شش میلیارد تن دی اکسید کربن وارد جو می‌کنند.
جنگل‌ها از بسیاری جهات برای زمین و انسان‌ها مفید و ضروری هستند: خانه بیش از نیمی از تمام گونه‌های جانوری دنیا به شمار می‌آیند؛ منبع محصولات و کالاهای چوبی ما هستند؛ به تنظیم و تعادل بارش‌های منطقه‌ای کمک می‌کنند و محلی برای تامین بخش زیادی از غذا، مواد دارویی و آب برای انسان‌ها به شمار می‌آیند.
نه تنها جنگل‌ها با نابودیشان بر گرمایش زمین تاثیر می‌گذارند، گرمایش زمین نیز با تغییر دادن دما، میزان و زمان بارش، میزان دی اکسید کربن، افزایش خشکسالی، سیل و آتش‌سوزی موجب نابودی جنگل‌ها و تغییر محل رویش گیاهان می‌شوند. در ایران بالا آمدن سطح آب خلیج فارس و دریای عمان موجب از بین رفتن جنگل‌های حرا (مانگرو) می‌شود.
افزایش دما و تغییر در میزان بارش موجب تغییر مکان جنگل‌ها و پراکندگی انواع درخت‌ها در آنها می‌شود. همچنین نوع گونه‌های گیاهانی که در جنگل وجود دارد را تغییر می‌دهد؛ موجب نابودی یک گونه و ورود گونه‌ای جدید به جنگل می‌شود. در مناطقی مانند شمال آمریکا تغییر اقلیم مکان پراکندگی جنگل‌ها را تغییر داده است. در این مناطق جنگل‌ها به عرض‌های شمالی تر مهاجرت کرده‌اند.
با تغییر محل جنگل‌ها و از بین رفتن بخشی از آنها زندگی حیات وحش آن منطقه به هم می‌خورد. کیفیت محصولات چوبی و همچنین کیفیت آب تغییر می‌کند.
البته تاثیر تغییر اقلیم بر جنگل‌ها فقط وابسته به عوامل آب و هوایی نیست؛ عواملی مثل آلودگی هوا (مانند باران‌های اسیدی)، میزان بهره‌برداری از جنگل و چوب آن و توان خاک نیز تاثیرگذار است. جدا کردن تاثیر این عوامل از تغییر اقلیم چندان ساده نیست.
آیرین شیوایی‌

منبع : روزنامه جام‌جم