قضاوت تاریخ درباره هرمز دوم شاه ساسانی ایران (در این روز ۱۰ جولای)

دهم ژوئیه سال ۳۰۲ میلادی «نرسی» شاه وقت ایران از سلسله ساسانی پس از این كه شنید یك واحد از ارتش ایران مورد شبیخون رومی ها قرار گرفته و متحمل تلفات شده از فرط اندوه بیمار شد و همان روز بعد از ده سال پادشاهی به سود پسرش هرمز كناره گیری كرد، اما هرمز تا روزی كه پدر زنده بود عنوان شاه بر خود ننهاد. نرسی قبلا ارتش روم به فرماندهی گالریوس را در سوریه امروز شكست و فراری داده بود و چون پیش بینی حمله مجدد را تا سالها نمی كرد، نیمی از ارتش را روانه شمالشرقی كشور كرده بود كه گالریوس به سپاه ایران مستقر در منطقه فرات شمالی شبیخون زده و تلفات وارد ساخته بود. اختلاف ایران و روم در زمان نرسی بر سر ارمنستان بود.
دو ماه بعد همان بیماری ناشی از افسردگی شدید، سرانجام نرسی را از پای درآورد و هرمز به نام «هرمز دوم» تاج بر سر گذارد.
هرمز دوم كه هفت سال و چهار ماه سلطنت كرد، نخستین شاه ایران است كه اجازه داد تصویر همسر او - دختر پادشاه كوشان - بر سكه ضرب شود.
هرمز دوم كه «تاریخ» او را به عنوان «عادل» مورد قضاوت قرار می دهد، دادگاههای كیفری ایران را دو مرحله ای كرد و دستور داد كه احكام اعدام بدون تصویب او اجرا نشوند.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز