شنبه, ۲۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 11 May, 2024
مجله ویستا
نائینی اندیشه ای ناتمام
جنبش مشروطه در ایران همانند دیگر كشورهای اسلامی به رغم اینكه در ادامه جنبش مشروطه خواهی و موج دموكراسی در اروپای نیمه اول قرن نوزدهم پدید آمد، به ویژه در مضمون و محتوا با مشروطه اروپایی تفاوت های چشمگیری داشت. ریشه این تفاوت ها را باید در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فكری و سیاسی متفاوت جنبش مشروطه در اروپا و كشورهایی نظیر ایران جست وجو كرد. جنبش مشروطه در ایران برآمده از تحولی عمیق در ساختارها و مناسبات اجتماعی و اقتصادی نبود. آنچه ایرانیان را به برپایی جنبش مشروطه تشویق می كرد، الزامات و ضرورت های عملی برای جبران عقب ماندگی و انحطاطی بود كه پس از آشنایی با فرهنگ و مدنیت پیشرفته غرب بدان واقف شده بودند. در نتیجه این جنبش از هیچ تئوری و نظریه مدونی كه براساس اقتضائات، هویت و خود ویژگی های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی ایرانیان شكل گرفته باشد، تغذیه نمی كرد. مهم ترین رساله ها در تبیین مشروطه پس از اوج گیری نهضت مشروطه و یا در دوران استبداد صغیر نوشته شد. به رغم این تاخیر، برخی از رساله های مذكور را باید حامل نوآوری های ارزشمند در حوزه اندیشه سیاسی دینی دانست كه تا آن زمان تحت حاكمیت تفكر سنتی شیعی بر جای مانده از عصر صفوی بود. تنبیه الامه و تنزیه المله نوشته علامه شیخ محمدحسین نائینی از جمله معتبرترین و متقن ترین این رساله ها است.
اجتهادات متعدد نائینی در این رساله در مسائل مختلف اندیشه سیاسی سنتی شیعی، از وظایف و كاركردهای حكومت در اسلام گرفته تا حقوق شهروندان در عرصه عمومی و تا خارج كردن حكومت از احكام غیبت در نظریه شیعی و تحویل آن به امر عمومی، و... مسیری را در این حوزه از معرفت دینی گشود كه ادامه و تكامل آن می توانست پشتوانه تئوریك قدرتمندی برای ساختن بنای دمكراسی متناسب با فرهنگ و اعتقادات جامعه ایران باشد و مسیری دیگر در تاریخ مبارزات اجتماعی و سیاسی ما بگشاید. فوت نابهنگام و مشكوك آخوند خراسانی استاد و الهام بخش نائینی، افراط و تفریط های پاره ای از جریان های سكولار و هرج ومرج ناشی از دخالت های روس و انگلیس پس از مشروطیت، موجب انزوا و انصراف وی از پیگیری افكارش شد. راهی كه نائینی و عالمانی نظیر او در صدر مشروطیت گشودند، رهروی نیافت و در كوران تحولات پرادبار پس از مشروطه به محاق رفت و تاریخ اندیشه دینی صد سال اخیر به گونه ای دیگر رقم خورد. اكنون پس از یكصد سال شاهد پیدایش افكاری از جنس اندیشه های آخوند خراسانی و نائینی در میان برخی از رهبران دینی روشن بین معاصر هستیم. توجه به كرامت ذاتی انسان به عنوان یك مبنا در استنباط حقوق و تكالیف انسان از نصوص دینی در افكار مراجعی چون آیت الله حسینعلی منتظری و آیت لله سیدمحمدحسین فضل الله، توجه به حق مشاركت شهروندان در اداره امور و تعیین سرنوشت خویش در آرای فقهی مجتهدان و مراجعی چون آیت الله یوسف صانعی اگرچه نوآوری هایی پراكنده، اما در غوغای رادیكالیسم عوام گرایانه موجود بسیار ارزشمند و امیدبخش اند و نشانه از تحولی تدریجی در اندیشه فقهی با خود دارند كه در صورت تداوم، می توان به شكل گیری حركتی نوین در این حوزه امیدوار بود.
منبع : روزنامه شرق
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انتخابات مجلس ایران انتخابات مجلس شورای اسلامی انتخابات مجلس دوازدهم مجلس دوازدهم مجلس ستاد انتخابات کشور وزارت کشور رئیس جمهور دولت دولت سیزدهم
تهران زلزله هواشناسی سیل شهرداری تهران پلیس سازمان هواشناسی بارش باران وزارت بهداشت قتل آموزش و پرورش ازدواج
قیمت طلا قیمت دلار خودرو گاز قیمت خودرو بورس ایران خودرو هوش مصنوعی بانک مرکزی نمایشگاه نفت مالیات بازار خودرو
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران کتاب تلویزیون سینمای ایران میراث فرهنگی فضای مجازی دفاع مقدس نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران سریال مهران مدیری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران
فلسطین رژیم صهیونیستی غزه آمریکا جنگ غزه حماس سازمان ملل رفح اوکراین نوار غزه افغانستان ترکیه
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر سپاهان رئال مادرید لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس بازی لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ باشگاه استقلال
ایلان ماسک تبلیغات اینترنت ناسا اپل فیبرنوری گوگل
فشار خون چاقی آسم کبد چرب زوال عقل