موج بیماری های روانی در جهان

بهداشت روان شامل رفاه ذهنی، احساس خود توانمندی، خودمختاری،كفایت، درك هم بستگی بین نسلی و توانایی تشخیص استعداد های بالقوه هوشی و عاطفی در خود است. به بیان دیگر بهداشت روان حالتی از رفاه است كه در آن فرد توانایی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرس های معمول زندگی تطابق حاصل كرده، از نظر شغلی مفید و سازنده باشد و به عنوان بخشی از جامعه با دیگران مشاركت و همكاری داشته باشد. وقتی در میان مراحل مختلف زندگی مان سیر كنیم از به یادآوری اوقات خوش لذت می بریم و آن را گرامی می داریم. این قدر كه شاید این خوشی در صورتمان با یك لبخند و یا برقی در چشم مان ظاهر شود.ولی در حقیقت بسیاری از چیز هایی كه موجب شادی و لذت ما می شود، مثل یك دوستی نزدیك، ترقی و پیشرفت در كار، داشتن یك بچه، خرید خانه و... می تواند سبب استرس و اختلال در بهداشت روان ما نیز شود. براساس چند نقطه نظر ما اغلب مجبوریم با آسیب های روانی ناشی از اتفاقات ناخوشایند پیش آمده در زندگی مثل بیماری یا مرگ عزیزانمان، از دست دادن شغل یا دعوا های خانوادگی و... دست و پنجه نرم كنیم. تغییر در سلامت فیزیكی نیز بر روی سلامت روان تاثیر می گذارد و یا حتی تغییرات هورمونی بدن برای مثال بارداری، تولد بچه و یا یائسكی در زنان می تواند سبب افسردگی، اضطراب و گریه شود. با این همه اهمیتی كه بهداشت روان در زندگی ما دارد، متاسفانه در بخش عظیمی از دنیا بهداشت روان و بیماری روانی مورد غفلت و بی توجهی قرار گرفته است. امروزه حدود ۴۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان از نوعی از انواع بیماری روانی یا رفتاری رنج می برند. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۱ ، ۳۳ درصد از عمر به دلیل وجود بیماری های عصبی _ روانی با ناتوانی (YLD) سپری می شود و از این میان بیماری افسردگی تك قطبی ۱۵/۱۲ درصد یعنی سومین رتبه از بین علل نسبت داده شده به بار كلی بیماری های روحی روانی را به خود اختصاص داده است. بیش از ۱۵۰ میلیون نفر از مردم دنیا در هر برهه از زمان از افسردگی رنج می برند. در دنیا یك میلیون خودكشی موفق در سال، حدود ۲۵ میلیون ابتلا به اسكیزوفرنی، ۳۸ میلیون ابتلا به صرع و بیش از ۹۰ میلیون ابتلا به نوعی بیماری وابسته به مصرف الكل گزارش شده است كه این آمار ها نشان دهنده غرق شدن مردم در نوعی زندگی ماشینی و مكانیكی است.افسردگی اغلب در طول بیماری هایی مانند سرطان، بیماری قلبی، ایدز و بیماری های لاعلاج تاثیر نامطلوبی از خود به جا می گذارد و در بسیاری موارد موجب عدم پذیرش بیمار و در نتیجه شكست برنامه های درمانی می شود. بین ۱۰ عامل خطر برای باركلی بیماری كه در گزارش بهداشت جهانی ۲۰۰۲ آمده است، سه مورد عامل روانی- رفتاری (روابط جنسی غیرایمن- مصرف دخانیات و الكل) و سه تای دیگر نیز تحت تاثیر فاكتور های روانی- رفتاری(چاقی، فشار خون و كلسترول بالا)ذكر شده است. شیوع افسردگی اساسی در جمعیت به طور كل بین ۳ تا ۱۰ درصد است كه در میان افراد مبتلا به بیماری های مزمن این میزان بیشتر است. افراد افسرده مبتلا به بیماری های عفونی ممكن است برنامه های درمانی خود را نپذیرند و رژیم درمانی لازم را رعایت نكنند، بنابراین در بدنشان نوعی مقاومت دارویی به وجود آمده و در نهایت روی سلامت عمومی جامعه تاثیر جدی خواهد گذاشت، از سوی دیگر به دلیل نیاز مراقبت های بهداشتی درمانی این افراد هزینه مضاعفی بر جامعه تحمیل خواهد شد. نزدیك به ۲۹ درصد از افراد مبتلا به فشار خون، ۲۲ درصد مبتلایان به انفاركتوس قلبی، ۳۰ درصد افراد مبتلا به صرع، ۲۷ درصد دیابتی ها، ۳۱ درصد افراد مبتلا به سكته مغزی، ۳۳ درصد از مبتلایان به سرطان، ۴۴ درصد آلوده شدگان به ویروس HIV و ۴۶ درصد از افراد مبتلا به سل از افسردگی اساسی رنج می برند. تخمین زده شده است كه در دنیا یك خانوار از هر چهار خانوار حداقل یك فرد به اختلال روانی یا رفتاری مبتلا است. گذشته از بار مالی كه بر خانواده تحمیل می شود، فشار و استرس بالای ناشی از مشاهده بیماری عضوی از خانواده را نیز باید تحمل كنند. براساس پژوهش ها زنان دو برابر بیش از مردان در معرض افسردگی و اختلالات ناشی از اضطراب قرار می گیرند و اغلب۹ برابر بیشتر دچار بی نظمی و اختلال در هضم می شوند و به دنبال آن نه تنها در فرد بیماری های روحی روانی را موجب می شود بلكه در خانواده و در نتیجه در جامعه اختلال ایجاد می كند. از دیدگاه مجریان بهداشتی ارتقای بهداشت به كوشش هایی اطلاق می شود كه جمعیت های سالم را نیز شامل شود و هدف آن بالا بردن سطح بهداشت و سلامتی است. (تایلور ۱۹۵۵) ارتقای بهداشت با مفاهیم دیگری چون آموزش بهداشت، پیشگیری اولیه و تامین بهداشت ارتباط دارد و پیشگیری به مفهوم كاهش خطر ابتلا به بیماری است كه مهم ترین عامل برای ممانعت از شیوع یك بیماری چه بیماری جسمی و چه بیماری روحی به حساب می آید. برای پیشگیری از بروز بیماری های روحی- روانی در جامعه می بایست آگاهی عمومی را از اختلالات روانی به عنوان یك بیماری و دانش و آ گاهی عموم را نسبت به سبب شناسی اختلالات روانی ارتقا بخشید و با ارائه اطلاعات از سوی مسئولین امر باید عموم مردم را توجیه كرد كه افراد غیرمتخصص نیز می توانند در زمینه ارتقای بهداشت روان همكاری داشته باشند.
یكی از اهداف سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۳ نیز انگ زدایی از بیماران روانی بود كه این امر با آموزش عموم مردم جامعه امكان پذیر خواهد بود. با تغییر نگرش مردم در مورد بیماری های روانی و قابل تشخیص و درمان بودن اینگونه بیماری ها همانند بیماری های حاد و مزمن جسمی، مقداری از بار انگ اجتماعی و تبعیض كه بر این گروه از افراد جامعه وارد می شود، كاهش خواهد یافت.

منبع : روزنامه شرق