بهداشت دهان و دندان و صرع

به عقیده كلیه دندانپزشكان و متخصصین علوم بهداشتی، مهمترین عامل پوسیدگی دندانها و ناراحتی های لثه، پلاك میكروبی است. پلاك میكروبی شامل تجمع میكروبها بر روی دندان و لثه است. مهمترین راه حفظ سلامت دهان و دندان رعایت توصیه های بهداشتی، كنترل و حذف پلاك میكروبی و برداشت جرمهای سخت از روی دندانها می باشد. جرم شامل مواد سختی است كه از طریق معدنی شدن پلاك حاصل می شود. جرم ها به علت چسبندگی زیاد به دندان بویژه در كنار و زیر لثه ها، با مسواك برداشته نمی شوند، و باید با روشهای مكانیكی به وسیله دندانپزشكان و یا بهداشت كاران دهان و دندان پاكسازی گردند. تنها مسواك زدن منظم و رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند از تشكیل پلاكهای میكروبی و جرمها جلوگیری كند.عوامل دیگری هم مثل موارد زیر در پیدایش التهاب لثه نقش دارند كه باعث تشدید عمل میكروبها، پلاكها و جرمها می شوند: بیماری عمومی و ضعیف كننده، بارداری، كمبود ویتامین ها بویژه ویتامین C، بلوغ و مصرف بعضی داروها. در دندانپزشكی حفظ بهداشت دهان و كنترل و حذف پلاكهای میكروبی مقدم بر درمانهای دیگر نظیر پر كردن، ارتودنسی، گذاشتن دندان و حتی جراحی است، زیرا اینگونه درمانها در كسانی كه بهداشت دهانی ضعیف دارند، با شكست مواجه می شود.روشهای كنترل بهداشت دهان و دندان شامل مسواك زدن، كاربرد نخ دندان و استفاده از دهانشویه های مختلف است.
مسواك و روش صحیح مسواك زدن
مسواك نسبت به سن افراد یعنی كودكان و بزرگسالان باید از اندازه مناسب برخوردار باشد. موهای مسواك باید مرتب و مستقیم باشند. مسواكهایی كه در اثر كاركرد زیاد، موهای آن كج و نامرتب شده اند، دیگر قابل استفاده نیستند.در مسواك كردن دندانها حتما سعی شود از خمیر دندان استفاده گردد، تا هم به خاطر طعم خوب و هم به علت وجود مواد پاك كننده، كاربرد مسواك را افزایش دهند. خمیر دندان موادی مانند فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی دندان بویژه در اطفال دارد. هنگام تهیه خمیر دندان باید توجه كرد كه روی خمیر دندان حتما نوشته شده باشد كه فلوراید دارد.بهترین زمان مسواك زدن پس از هر وعده غذایی است، تا میزان آلودگی به حداقل برسد. بنابراین لازم است حداقل سه بار در شبانه روز مسواك زد. بهترین روش مسواك زدن این است كه مقدار مناسبی از خمیر دندان روی مسواك گذاشته شود و بهتر است كه خمیر دندان لابه لای برسهای مسواك نفوذ كند. سپس از ناحیه شروع كرده و به ناحیه مقابل در همان فك ختم شود، و سپس فك مقابل مسواك زده شود. بهتر است ابتدا سطح خارجی دندانها مسواك زده شود.مسواك را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به سطح دندان به طرف ریشه گرفته، طوری كه نیمی از موهای مسواك روی لثه و نیمی هم روی دندان باشند. (تصویر شماره یك)
سپس یك حركت رفت و برگشت كوتاه داده می شود، و به طرف سطح جونده كشیده می شود.دقت شود كه از انجام حركت رفت و برگشت طولانی به حالت برس زدن باید اجتناب نمود، زیرا به باعث تحلیل لثه می گردد.بعد از این مرحله سطوح داخلی دندانها را مسواك می زنیم، و سپس سطح جونده را به روش چرخشی مسواك می زنیم. در دندانهای جلویی در هر دو سطح داخلی و خارجی، و همینطور سطوح داخلی و خارجی دندانهای عقب را حتما باید به روشی كه گفته شده، مسواك زد. (تصویر شماره ۲)
لازم به یادآوری است كه مسواك به طور كامل قادر به تمیز كردن سطوح بن دندانها نیست و برای آن مناطق حتما باید از نخ دندان استفاده شود. استفاده از نخ دندان حداقل روزی یكبار توصیه می شود.وسایل دیگری هم برای تمیز كردن دندانها وجود دارند مثل: مسواكهای بین دندانی (كه برای كسانی كه فضای زیادی بین دندانهای آنان وجود دارد به كار می رود)، خلال دندان و وسایلی كه كسانی باید استفاده كنند كه در حال انجام درمانهای ارتودنسی هستند.همانطور كه گفته شد جرمهای سخت روی دندان حتما باید بوسیله دندانپزشكان و یا بهداشت كاران دهان و دندان برداشته شوند. همچنین هر ۶ ماه یكبار به دندانپزشك خود مراجعه كنید تا با معاینه دقیق، درمانهای لازم را به عمل آورد و در صورت نیاز اقدام به جرم گیری نماید.

داروهای ضد صرع و تورم لثه
در بیماران مصروع به علت مصرف بعضی داروها مثل دیلانتین (فنی توئین)، تورم و افزایش حجم لثه مشاهده می گردد. درصد شیوع آن حدود ۵۰ درصد گزارش شده است. یعنی نیمی از بیماران مصروع كه این داروها را مصرف می كنند، مبتلا به تورم لثه می شوند.ساختمان شیمیایی این داروها طوری است كه باعث افزایش تعداد و حجم عروق لثه ای می گردند. در نتیجه افزایش حجم و افزایش التهاب را در پی خواهند داشت. بزرگی لثه اغلب از لثه بین دندانی و لبه لثه شروع شده، و ممكن است كه كل لثه را طوری مبتلا كند كه روی سطوح دندانها را بپوشاند و ظاهری زشت به دهان و دندان بدهد.عده ای عقیده دارند كه عامل دارو عامل اولیه است، و وجود پلاك میكروبی باعث تشدید آن شده است، ولی عده ای عكس آن را اعتقاد دارند و می گویند عامل دارویی عامل ثانویه و تشدید كننده است. در هر صورت حفظ بهداشت دهان و دندان اهمیت زیادی دارا و تا حد زیادی موجب پیشگیری یا بهبود این ناراحتی می شود.بهتر است بیمار قبل از شروع مصرف دارو، به دندانپزشك مراجعه كند، تا تحت عمل جرم گیری قرار گیرد، و به وی آموزش بهداشت داده شود تا پیشگیری لازم به عمل آید.در صورتی كه پس از مصرف دارو، ناراحتی لثه دیده شود، باید با پزشك بیمار مشاوره به عمل آید تا در صورت امكان دارو تغییر یابد، طبق آمار در مواردی كه بهداشت دهان و دندان رعایت شده است ولی ناراحتی لثه وجود داشته، تغییر دارو باعث از بین رفتن افزایش حجم و ناراحتی لثه گردیده است.درمان افزایش حجم های زیاد لثه، جراحی لثه است.لازم به ذكر است كه تحت هیچ عنوان، بیماری صرع و یا هر بیماری دیگری نباید مانع رعایت بهداشت فرد بشود، زیرا مسواك نزدن، خود عوارض بدتری را به همراه می آورد.در صورتی كه به خاطر وجود ناراحتی دندان یا لثه به دندانپزشك مراجعه كردید حتما او را از بیماری خود و داروهایی كه می خورید مطلع سازید، تا دندانپزشك نسبت به وضعیت بیماری شما اقدامات درمانی را انجام دهد.در صورتی كه احتمال می دهید در حین درمان، حمله به شما دست خواهد داد، دندانپزشك را مطلع كنید تا از وسایلی به عنوان پیشگیری از بسته شدن احتمالی دهان استفاده كند.در پایان باید گفت كه تمام اقدامات در مانی و بهداشتی توام با هم هستند و توجه به هر كدام لازم و ضروری است.
تهیه كننده: دكتر بابك امیدی