کدام ویروس ها؟

دانشمندان بر روی ویروسهایی مثل ویروس سرخك، اوریون، هاری، آنفلوآنزا، هپاتیت، هرپس و اپشتاین بار تحقیق نموده اند تا شاید ارتباط آنها را با بیماری ام اس متوجه شوند. بسیاری از بیماران دچار ام اس دارای آنتی بادیهایی برعلیه یك یا چند ویروس می باشند، اما تاكنون هیچ دلیلی پیدا نشده است كه ثابت كند ابتلاء قبلی به یك عفونت می تواند باعث شروع شدن تخریب خود ایمنی میلین ها شود.
در طی دهه ۱۹۹۰ میلادی بسیاری از فرانسوی ها بعد از تزریق واكسن هپاتیت B دچار بیماری ام اس شدند و بحث برسر این قضیه شروع شد كه یا واكسن و یا ویروس هپاتیت B باعث بروز این بیماری شده است. پزشكان در دانشگا/ه هاروارد یك بررسی علمی را آغاز نمودند تا مشخص نمایند كه آیا این موضوع صحت دارد یا خیر. در ماه فوریه سال ۲۰۰۱ میلادی این پزشكان گزارش كردند كه صدها پرستاری كه واكسن هپاتیت B را دریافت نموده بودند هیچكدامشان به بیماری ام اس دچار نشده اند. براساس این تحقیق، متخصصین در این امر توافق نمودند كه ویروس ضعیف شده هپاتیت B كه در واكسن ها از آن استفاده می شود احتمالاً باعث بروز بیماری ام اس نمی شود.
در ماه ژانویه سال ۲۰۰۲ میلادی، دكتر آلبرتوآشریو (Alberto Ascherio) و همكارانش از دانشگاه هاروراد، ویروس دیگری را گزارش كردند كه ممكن است در ایجاد بیماری ام اس نقش داشته باشد. محققین كشف نمودند كه ویروسی به نام اپشتاین- بار (Epstein- Barr) كه باعث بروز بیماری منونوكلئوز عفونی می شود در خون بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس یافت می شود.
گرچه تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص گردد كه آیا ابتلا قبلی به عفونت ویروس اپشتاین- بار در افراد می تواند واقعاً باعث ایجاد بیماری ام اس شود، اما دانشمندان نتیجه گرفته اند كه تحقیقات آنها شواهدی را نشان می دهد كه ابتلاء قبلی به چنین عفونتی باعث افزایش خطر ابتلاء به بیماری ام اس در افراد می گردد. با اینحال، دانشمندان متذكر شده اند كه از آنجایی كه تعداد كمی از افرادی كه قبلاً به ویروس اپشتاین-بار آلوده شده اند به بیماری ام اس نیز دچار شده اند، بنابراین عوامل دیگری نیز باید در بیمار شدن آنها دخیل باشد. این عوامل ممكن است شامل استعداد ژنتیكی آنها به دچار شدن به ام اس باشد و یا اینكه سنی كه آنها عفونت اولیه را گرفته اند احتمالاً در این مورد نقش دارد.
هنوز یك معما
گرچه هنوز دانشمندان نتوانسته اند ثابت كنند كه چه ویروسی در ایجاد این بیماری نقش درد (البته اگر واقعاً ویروسها در این بیماری نقش داشته باشند) اما اخیراً تحقیقات بسیار زیادی
روی این موضوع انجام می شود كه ابتلاء به چنین عفونتهایی چگونه می تواند همراه با سایر عوامل مثل استعدا ژنتیكی باعث بروز بیماری ام اس شود. نظریه ای كه اخیراً اعلام شده این است كه شاید ویروسی كه در ایجاد این بیماری نقش دارد حاوی ماده شیمیایی
مشابه میلین می باشد. به محض اینكه سیستم ایمنی بدن برعلیه این ویروسها تولید آنتی بادی (پادتن) میك ند آنتی بادی ها اشتباهاً بجای ویروسها، میلین را به عنوان یك جسم خارجی شناسایی نمده و به آن حمله می كنند.
نظریه دیگر این می باشد كه عفونت ویروسی باعث ناتوان كردن سیستم ایمنی بدن می شود و در نتیجه این سیستم قادر به تشخیص تفاوتهای بین میلین خود بدن و اجسام خارجی
نبوده و به آن حمله می كند. یك نظریه مشابه دیگر نیز وجود دارد كه می گوید ویروس ممكن است به سیستم ایمنی بدن حمله كرده و آن را ناتوان سازد و در نتیجه مشكلات بعدی را ایجاد كند.
اقداماتی كه امروزه برای حل معمای چگونگی اثر ویروسها و نیز سایر عوامل بر روی بروز بیماری ام اس صورت می گیرد به بررسی محل جغرافیایی زندگی افراد و نیز به زمانی كه فرد ممكن است دچار عفونت ویروسی شود نیز توجه دارد. از آنجایی كه این واقعیت بر همه روشن است كه بیماری ام اس بیشتر در كشورهایی كه از خط استوا دورتر هستند و در قسمتهای شمالی ایالات متحده آمریكا شایعتر می باشد، دانشمندان را مجبور نمود كه بر روی ویروسهایی كه در این مناطق شایعتر هستند بیشتر بررسی نمایند. محققین كشف نمودند كه خطر ابتلاء به بیماری ام اس بستگی به این دارد كه تا سن پانزده سالگی آن فرد در چه منطقه ای زندگی كرده است. برای مثال كسی كه تا سن پانزده سالگی در یكی از ایالتهای شمالی آمریكا مثل میشیگان زندگی كرده است و سپس به مناطق جنوبی مثل ایالت تگزاس تغییر مكان داده است نسبت به افرادی كه از ابتدا در این مناطق جنوبی زندگی كرده اند خطر بیشتری دارد كه به بیماری ام اس مبتلا می شود. بسیاری از متخصصین عقیده دارند كه عامل مهمی كه در این مسئله نقش دارد عفونتهای ویروسی است كه افراد در دوران كودكی در مناطق دور از استووا و مناطق شمالی دچار آن می شوند.
این حقیقت كه اكثر افرادی كه به بیماری ام اس دچار می شوند اولین علایم آن را در سنین بین ۱۵ تا ۴۵ سالگی نشان می دهند نقش هورمونهایی كه در دوران بلوغ فعال می شوند را در ایجاد بیماری ام اس مطرح می سازد. در تحقیقاتی كه اخیراً انجام شده نشان داده شده است كه تجویز بعضی از هورمونهای جنسی به بیماران مبتلا به ام اس، به نظر می رسد كه در بسیاری از افراد مبتلا به نوع عود كننده- فروكش كننده ام اس، دركنترل حملات این بیماری كمك كننده بوده است. در تحقیق دیگری كه صورت گرفته، دیده شده است كه خانمها در هنگام حاملگی از تعداد علایم و مشكلات حاد آنها كم می شود كه شاید به علت افزایش هورمونهای استروژن و پروژسترون در آنها باشد.
با وجود عوامل بسیاری كه ممكن است در ایجاد بیماری ام اس نقش داشته باشند احتمالاً پیدا شدن علل واقعی بروز این بیماری چندین سال طول خواهد كشید. با اینحال، پیشرفتهای جدید كه در چگونگی نقش ژنتیك، سیستم ایمنی بدن و عوامل محیطی مثل ویروسها شده است، پزشكان را بیش از هر زمان دیگری به كشف چگونگی ابتلاء بعضی از افراد به این بیماری نزدیكتر كرده است. همچنین این اطلاعات جدید باعث خواهد شد كه پزشكان راهی را پیدا نمایند كه از این بیماری در سایر افراد پیشگیری شود و درمانهای جدیدتر و بسیار مؤثرتری را برای افراد مبتلا كشف نمایند.

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران