داستان تکراری ترکیه و اتحادیه اروپا

اعلام شرطها و معیارهای اروپا جهت پیوستن تركیه به این اتحادیه بار دیگر در جوامع اروپایی و تركیه، فرصتها و خطرات احتمالی از این پیوستن را مطرح ساخت.تركیه از سال ۱۹۹۹ نامزد پیوستن به اتحادیه اروپا شد ولی هر بار كه مذاكراتی در این زمینه شروع می شود شرطهای جدید نیز مطرح می شود و این بار مساله اعتراف به قتل عام ارمنی ها به میان آمده است. دراین پیوستن چه فرصتها و در عین حال چه خطراتی وجود دارد؟
كشورها و جوامع اروپایی از پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا، ترس دارند؛ ترس از هویت اسلامی جامعه تركیه، ترس از هزینه های اجتماعی كه مهاجرتهای گسترده تركها به وجود خواهد آورد خصوصا كارگران ماهر، ترس از هزینه مالی، زیرا تركیه در صورت پیوستن به اتحادیه اروپا كمك مالی در حدود ۲۵ میلیارد یورو دریافت خواهد كرد.همین امر كشورهای اروپایی را بر آن داشته كه جهت پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا شرطهای دشواری تعیین كنند.
پذیرفتن «معیارهای كپنهاك» و اجرای آن، «پذیرفتن قوانین و ارزشهای» اتحادیه اروپا آن طور كه ژاك شیراك رئیس جمهور فرانسه گفته است در همین رابطه می گنجد. شرطهای دیگری خارج از این معیارها نیز مطرح شده است مانند امضای پروتكل ویژه كه مهاجرت كارگران ترك به كشورهای اروپای را به مدت ۱۵ سال ممنوع سازد و متعهد شدن برای به رسمیت شناختن جزیره قبرس پیش از آغاز مذاكرات و عذرخواهی از كشتار صورت گرفته علیه ارمنی ها.چنین شرطها و درخواستهایی جهت پیوستن برای هیچ كشور دیگری مطرح نشده است.
بنابراین می توان گفت كه این شرطها پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا را بسیار دشوار ساخته است زیرا شرطها و قید و بندهای اعلام شده اروپایی در واقع بیانگر اعتراض های رسمی و مردمی است كه اولین آن ترس از هویت مسیحی اتحادیه اروپاست زیرا پیوستن «۷۱ میلیون» مسلمان موجب خواهد شد كه تعداد مسلمانان موجود در اتحادیه اروپا از ۳ درصد (۱۵ میلیون نفر به ۲۰ درصد ۸۵ میلیون) برسد.
همین امر موجب گردیده كه اتحادیه اروپا هرازگاهی اعلام كند كه اگر چنین وضعیتی پیش آید هرگز نمی تواند هویت مسیحی را در قانون اساسی اروپا تضمین كند.شهروندان آلمانی و فرانسوی به رغم تایید رسمی كشورشان، با پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا مخالف هستند. مخالفت شهروندان فرانسوی، ژاك شیراك را بر آن داشت كه ایده همه پرسی را در این زمینه مطرح سازد خصوصا اینكه بیشتر اراضی تركیه در خاك اروپا قرار ندارد ودیگر اینكه مهاجرت گسترده تركها سبب خواهد شد كه در سطح زندگی و دستمزدها تفاوت هایی را به وجود آورد.اروپاییها به شدت هراس دارند كه كارگران ماهر تركیه در مهاجرتی عظیم به اروپا فرصتهای شغلی شهروندان را كاملا به خطر اندازد و این به معنای بیكاری هرچه بیشتر.
از سوی دیگر كارگران غیرماهر كه در تركیه باقی خواهند ماند از كمكهای اروپایی بهره مند خواهند شد. این حالت دقیقا عكس آن چیزی است كه اروپایی ها خواستار آن هستند زیرا كارهایی در اروپا وجود دارد كه خود اروپایی ها مایل به انجام آن نیستند برای راه اندازی آن به كارگران غیرماهر نیاز دارند.سومین عامل كه برای اروپایی ها بسیار ترس آفرین است، نفوذ مهاجرین از كشورهای همسایه تركیه است (سوریه، عراق و ایران). پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا موجب خواهد شد كه شهروندان این كشورها كه از عدم ثبات رنج می برند، تروریسم را به اروپا منتقل كنند.چهارمین عامل ترس اروپایی ها، قدرتمندتر شدن نفوذ آمریكا در اتحادیه اروپاست زیرا تركیه از نظر اقتصادی و نظامی در چنگ آمریكاست.
● در مقابل این خطرات (ترسها، دستاوردها) فرصتهای بسیاری نیز وجود دارند:
۱- نقش مثبت پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا در شكوفا شدن هرچه بیشتر اقتصاد اروپا
۲- پیوستن یك جامعه جوان كه قادر است نیروی كار جوان به بازار كار اروپا كه از اختلال در ساختار نیروها شكایت دارد، عرضه كند (اكثریت جمعیت ترك، جوان است).
۳- نقش بسیار مهمی كه ارتش یك میلیونی تركیه می تواند در برنامه دفاعی اروپا ایفا كند كه در راهبرد اروپا برای رهایی از وابستگی به ایالات متحده آمریكا بسیار اثرگذار می تواند باشد.
۴- برای اروپا فرصت گشایش به شرق (جهان عرب و اسلام) از طریق این پل راهبردی و ایجاد پلها با این جهان و غرس دموكراسی در آن پدید می آید.
با توجه به دلایل فوق، اتحادیه اروپا برای پیوستن تركیه راههایی را باز گذاشته است ولی در درجه اول تلاش دارد كه تركیه درخواستهای اروپا را اجبارا پاسخ مثبت دهد.دولت تركیه به شدت به پیوستن به اتحادیه اروپا تمایل دارد زیرا پیوستن به اتحادیه اروپا گزینه ای قدیمی است كه نخبگان سیاسی و نظامی تركیه از مدتها پیش آن را عنوان كرده تا اینكه پیشرفت تركیه در زمینه های مختلف محقق گردد. این گزینه پس از گسترده شدن بلوك بندی های منطقه ای در نظام جهانی به عنوان یك چارچوب جهت محو خطرات جهانی شدن و رسیدن تركیه به دستاوردهای سیاسی و اقتصادی، عمیق تر شد. تركها به طور كلی پیوستن به اتحادیه اروپا را كاملا تایید می كنند زیرا در آن دستاوردها فرصتهای سیاسی و اقتصادی محقق می شوند.
و تلاش برای پیوستن به اتحادیه اروپا در تجدید نگارش فضای سیاسی تركیه كمك زیادی كرده و خواهد كرد. احترام به حقوق بشر و حقوق اقلیتها (اجازه دادن به آموزش زبان كردی، پخش برنامه به زبان كردی در تلویزیون تركیه)، كم شدن نقش نهاد نظامی در سیاست داخلی و خارجی (تعداد نظامی ها در شورای امنیت ملی) و ایجاد فرصتهای اقتصادی همانند كمكهای مالی و تكنولوژیكی در همین رابطه می گنجند.موارد فوق به معنای نبود ترسها و خطرات نمی تواند باشد.
شهروندان تركیه نسبت به هویت و فرهنگ ویژه خود ترس دارند، آنها بر این باور هستند كه تعدیلات قوانین اجتماعی، ارزشهای دینی و اجتماعی و فرهنگی آنها را به چالش می كشد و می گویند كه در تحمیل این تعدیلات، درخواستهایی وجود دارد كه با ارزش های آزادی و دموكراسی وعده داده شده منافات دارد. آنها [شهروندان] ترس آن دارند كه پس از پیوستن به اتحادیه اروپا به شهروندان درجه دوم تبدیل شوند در حالی كه اجداد آنها یعنی عثمانی ها شهروندان درجه یك محسوب می شدند.حزب حاكم عدالت و توسعه كه ریشه های اسلامی دارد و خواستار همزیستی مسالمت آمیز با نادین محوران تركیه است تلاش می كند موارد زیر را با پیوستن به اتحادیه اروپا محقق سازد:
۱- اجرای تغییرات در بنیه نظام تركیه و كاهش نقش نهاد نظامی از طریق ایجاد تعدیلات جوهری در قانون اساسی كه هدف از آن پایان دادن به نقشی كه به نهاد نظامی واگذار شده است (حمایت از نظام نادین محور)
۲- پایان دادن به دخالت ارتش در زندگی سیاسی و رهایی یافتن از حالت عدم ثبات كه نهایتا به كودتاها منجر خواهد شد.
۳- كم كردن وابستگی نظامی و اقتصادی تركیه به ایالات متحده آمریكا از یك سو و بالا بردن ارزش نقش منطقه ای تركیه از طریق ایفای نقش پل ارتباطی میان اروپا و جوامع اسلامی در خاورمیانه و خاور دور از سویی دیگر.
باید گفت كه حزب عدالت و توسعه هرگز راضی نمی شود كه با پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا، دیدگاه های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی این حزب نادیده گرفته شود زیرا حزب عدالت و توسعه همچنان به مواضع اسلامی خود پایبند است به همین دلیل راضی نمی شود كه با هر بهایی كه باشد این پیوستن صورت پذیرد بلكه تلاش دارد كه طعم و مزه ویژه خود را حفظ كند. اوج پایبندی به دیدگاه هادر موضع قدرتمندانه حزب در مسایل فحشا، ابتذال و مساله قبرس به شكلی صریح و شفاف ارایه شد. حزب عدالت و توسعه هرگونه شرایط فرسایشی را رد خواهد كرد و همین امر موجب خواهد شد كه پیوستن تركیه به اتحادیه اروپا در آینده نزدیك محقق نشود.

مترجم : سید محسن ساری

منبع : روزنامه ابرار