سلامت چشم‌ها را جدی بگیرید

در مورد معاینه چشم ها دو تصور غلط وجود دارد. یكی این كه اگر خوب می بینید نیازی به معاینه چشم ندارید و دیگر این كه «تست بینایی» كه حدت بینایی را با استفاده از تابلو های ویژه اندازه گیری می كند (مشابه تست های بینایی كه هنگام دریافت گواهینامه رانندگی انجام می شود) همان معاینه چشمی است با اسمی دیگر.
اما باید توجه داشت كه چشم پزشك در واقع افزون بر تست بینایی، چشم شما را از نظر بیماری های دیگری نیز كه ممكن است علائم زودرس نداشته باشند اما نیاز به درمان زودرس دارند معاینه می كند. بنابراین معاینه كامل چشمی بسیار بیشتر از یك تست بینایی است.
● چشمان چه كسانی باید معاینه شود
صرف نظر از سن و سلامت جسمانی، هر شخصی باید به صورت دوره ای و منظم مورد معاینه چشمی قرار گیرد. در بزرگسالان معاینه چشمی از جهت درست بودن شماره عینك و تشخیص زودرس بیماری ها اهمیت دارد.
در كودكان، معاینه چشمی نقش بسیار مهمی در تكامل بینایی كودك دارد. از آنجایی كه بینایی نقش مهمی در فرایند یادگیری كودكان دارد، اهمیت معاینه های دوره ای در كودكان دو چندان است. مشكل بینایی كودك گاهی خود را به صورت افت تحصیلی و مشكل در انجام تكالیف مدرسه نشان می دهد. در بسیاری موارد، كودكان به این دلیل كه نمی دانند دید «طبیعی» چگونه باید باشد شكایتی از دید خود ندارند. اگر كودك شما از نظر درسی در مدرسه مشكل دارد و یا در خواندن و یادگیری دچار مشكل است حتماً باید جهت اطمینان از سلامت چشمی معاینه شود.
● چه مشكلاتی مورد توجه قرار می گیرند؟
مشكلاتی كه چشم پزشك در معاینه چشمی به آن ها توجه می كند عبارتند از:
▪ عیوب انكساری:
شامل دوربینی، نزدیك بینی، آستیگماتیسم، ...
▪ تنبلی چشم (آمبلیوپی):
این مشكل در موارد استرابیسم و یا اختلاف زیاد بینایی دو چشم رخ می دهد. در این وضع مغز تصویر گرفته شده از چشم مشكل دار را ارسال نمی كند. آمبلیوپی در صورت درمان نشدن ممكن است موجب اختلال در تكامل بینایی شده و اختلال دائمی بینایی را به همراه داشته باشد. این اختلال معمولاً با بستن چشم بدون مشكل برای مدتی مشخص درمان می شود.
▪ استرابیسم (انحراف چشم):
چشم پزشك، چشم بیمار را از نظر هماهنگی حركتی و وضع قرار گیری نسبت به یكدیگر بررسی می كند. استرابیسم می تواند سبب اختلال در درك عمق و آمبلیوپی شود.
▪ بیماری های چشمی:
بسیاری از بیماری های چشمی نظیر گلوكوم و مشكلات ناشی از دیابت در مراحل اولیه علائم واضحی ندارند. چشم پزشك در معاینه چشمی به این بیماری ها توجه كرده و در صورت برخورد با این علائم درمان های اولیه را آغاز می كند. در بسیاری موارد تشخیص و درمان زودرس بیماری ها سبب كاهش عوارض و از دست دادن دائمی دید می شود.
▪ بیماری های دیگر:
معاینه عروق ته چشم، پرده شبكیه و دیگر قسمت های چشم می تواند ابتلای بیمار به بیماری های غیر چشمی نظیر فشار خون، دیابت، چربی بالا و برخی بیماری های دیگر را نشان دهد.
● فاصله زمانی معاینه چشم ها
چشم پزشكان توصیه می كنند هر فردی بسته به داشتن ریسك فاكتور و سلامت جسمانی هر ۱ تا ۳ سال یكبار معاینه كامل چشمی شود.
▪ كودكان:
این زمان در كودكان متفاوت است. تخمین زده می شود كه از هر ۲۰ كودك پیش دبستانی و هر ۴ كودك دبستانی ۱ كودك مشكل چشمی دارد كه در صورت درمان نشدن می تواند سبب كاهش دائمی بینایی شود. كودكانی كه علائمی نداشته و ریسك (خطرپذیری) پائینی دارند باید در ۶ماهگی، ۳ سالگی و قبل از ورود به مدرسه معاینه كامل چشمی شوند. این كودكان پس از آن باید هر ۲ سال مورد معاینه قرار گیرند.
اما كودكان دارای ریسك فاكتور مشكلات بینایی، نیاز به معاینه های بیشتری دارند. برخی از این ریسك فاكتورها عبارتند از:
ـ تولد زودرس (پیش از ۴۰ هفتگی)
ـ تأخیر در تكامل
ـ انحراف چشم
ـ سابقه خانوادگی بیماری های چشمی
ـ سابقه صدمات چشمی
كودكانی كه از عینك یا كنتاكت لنز استفاده می كنند اغلب نیاز به معاینه های سالانه دارند تا در صورت تغییر در شماره چشم، عینك آنها اصلاح شود.
▪ بزرگسالان:
به طور كلی، بسته به میزان تغییرات بینایی و سلامت جسمانی، بزرگسالان باید تا سن ۴۰ سالگی هر ۲ تا ۳ سال مورد معاینه كامل چشمی قرار گیرند. در بیمارانی كه به بیماری هایی نظیر دیابت و فشار خون مبتلا هستند معاینه های بیشتری توصیه می شود زیرا این بیماری ها تأثیر سویی بر بینایی دارند. در افراد بالای ۴۰ سال بهتر است معاینه چشمی هر ۱ تا ۲ سال صورت گیرد. زیرا برخی بیماری ها نظیر پیر چشمی، كاتاراكت و دژنراسیون ماكولا با افزایش سن اتفاق می افتند. از آنجا كه ریسك بیماری های چشم با افزایش سن بالا می رود افراد بالای ۶۰ سال باید هر سال معاینه شوند.

منبع : روزنامه ایران