هدف ما کسب درآمد از شماست

تكنولوژی SMS در سال ۱۹۹۱ در اروپا و با شبكه GSM تولد یافت همان پدیده‌ای كه به كاربران اجازه می‌دهد پیغام‌های كوتاه، به صورت متن را از طریق تلفن همراه ارسال و دریافت كنند. از آن جا كه SMS در قاره اروپا متولد شده‌ است به همین علت این وسیله ارتباطی در این قاره با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده و به مرور زمان استفاده از آن در دیگر كشورها نیز رواج یافته است . این رواج و علاقمندی در دیگر قاره‌ها همچون آسیا به شدتی افزون بوده كه طبق آمارها گفته می‌شود در حال حاضر فیلیپین در صدر فهرست كشورهای جهان از نظر تعداد پیام‌های ارسالی به ازای هر مشترك تلفن همراه است.
اما داستان ورود SMS به كشورمان مانند دیگر وسیله‌های ارتباطی با تاخیر چندساله همراه بود تا آنجا كه در اواخر سال ۸۱ درست زمانی كه در اكثر نقاط جهان SMS به عنوان یك سرویس كامل و جانبی تلفن همراه شناخته شده بود این وسیله قدم به كشور ما گذاشت و به نوعی به بهره‌برداری رسید. گرچه این ورود با تاخیر بسیار مصادف شد اما علاقمندی ایرانیان به استفاده از این سیستم پیام كوتاه به حدی پرشور بود كه شركت ارتباطات سیار به خاطر مهیا نبودن زیرساخت‌های لازم مجبور به اعمال محدودیت در ارایه این سرویس شد تا آنجا كه این وزارتخانه اعلام كرد مشتركین از این پس برای برخورداری از این سرویس باید در نوبت انتظار بمانند. به هرحال با تمامی این محدودیدها باز هم كاربران تلفن همراه همچنان شیفته و معتاد این وسیله ارتباطی هستند و بنا بر آمارها روزانه ۲۰ میلیون پیام كوتاه توسط ۱۱ میلیون مشترك تلفن همراه ارسال می‌شود و با این حساب باید گفت موج میلیاردها SMS بر فراز ایران جاری است.
● پیام كوتاه و امكانات گسترده
گرچه در ماههای نخست ورود SMS به كشورعمده استفاده آن صرف تبادل احوالپرسی معمولی روزانه و كسب اخبار از دوستان و آشنایان می‌شد تا آنجا كه به دلیل همین استفاده‌ها این سیستم پیام‌گیر جزو حریم خصوصی افراد به حساب می‌آمد
و به طور كلی هر زنگ پیام كوتاه اعلام كننده خبری از دوست یا آشنایی بود كه به نوعی شماره‌ آنها در لیست تلفن موجود بود.اما رفته رفته با روشن شدن گستردگی این وسیله ارتباطی دیگر زنگ پیام كوتاه تنها به شماره‌های آشنا و احوال‌پرسی‌های معمولی ختم نمی‌شد چرا كه می‌توانست یك پیام كوتاه مشتركین را به خرید فلان كالای تبلیغاتی یا اطلاع از تاریخ قرعه‌كشی بانكی مطلع سازد.
گفته می‌شود اولین بار این پیام‌های تبلیغاتی یكسان از شماره تلفن ۹۸۵۰۰۵ برای مشتركین ارسال شده بود. شماره‌ای كه در حقیقت متعلق به مركز SMS مخابرات كشور بود و از طریق آن به مناسبت‌های مختلف برای مشتركین پیام‌هایی با موضاعات مذهبی،تبریك و یا تسلیت ارسال می‌كرد اما چندی بعد مخابرات برای كسب درآمد بیشتر،محتوای پیام‌های ارسالی خود را تنها اختصاص به این گونه‌ پیام‌ها نداد و رفته رفته پیام‌‌های كوتاه، خاص مناسبت‌های مختلف جای خود را به تبلیغات رنگارنگ داد و در همین راستا مسئول مرکز SMS مخابرات طی مصاحبه ای رسما این موضوع را تایید و اعلام كرد که شركت مخابرات در ازای دریافت مبلغی اقدام به ارسال SMS در سطح وسیع كرده است‌.
به عقیده او ارسال SMS تبلیغاتی به تلفن‌های همراه مشترکان منع قانونی ندارد چرا که تلفن همراه مطلقا جزو مالکیت مشترکان محسوب نمی‌شود و به همین علت مخابرات حق دارد پیام‌های تبلیغاتی برای مشترکان ارسال کند و از این راه به درآمدزایی بپردازد. این اظهار نظر با خود موجی از اعتراضات را به همراه داشت و عده‌ای از این معترضین اعتقاد داشتند این كار خلاف حقوق شهروندی است و اگر ارسال SMS حق مخابرات باشد بنابراین باید بتواند شکل مشابهی از تبلیغات را نیز درباره تلفن‌های ثابت به کار بگیرد به این صورت كه در حین مکالمه با تلفن ثابت مکالمه را قطع و به ارایه پیام تبلیغاتی بپردازد.
دامنه اعتراضات به هر گستردگی بود اما نتوانست جلوی روند این گونه تبلیغات را بگیرد و مخابرات نیز پس از مدت زمانی روش تبلیغاتی خود را بهبود بخشید. به طوری كه برای استفاده بهینه از سرویس پیام كوتاه و به نوعی درآمد‌زایی طی برگزاری مناقصه‌ای سه شركت رهیاب،مگفا وآتیه‌پرداز برنده نهایی مناقصه اعلام شدند و به این ترتیب قرار بر آن شد كه این سه شركت با امكان اتصال به مركز پیام كوتاه شركت ارتباطات سیار مبتنی بر پروتكل SMPP كلیه پیام‌های تبلیغاتی را برای مشتركین ارسال كنند.
توجه به این نكته ضروری است كه گرچه ارسال پیام‌های تبلیغاتی از طریق تلفن همراه خاص كشور ما نیست اما نحوه ارسال این گونه پیام‌ها در دیگر كشورها كاملا متفاوت از ما در حال اجرا است به این صورت كه در کشورهای اروپایی عمده SMS های از این دست توسط برخی شرکت‌های خاص تبلیغاتی ارسال می شود.
این شرکت‌ها با استخراج شماره تلفن‌های افراد و ارزیابی شغل آنان تبلیغات مربوط به شغل و یا زندگی آنان را به دستگاه تلفن همراهشان ارسال می کنند كار اصولی و مطالعه‌ شده‌ای كه متاسفانه در كشور ما به آن توجه‌ای نشده است.
به طور كلی ارسال پیام‌‌های تبلیغاتی توسط تلفن همراه باعث شد نگاه جدی‌تری به این وسیله ارتباطی صورت بگیرد و بسیاری از امكانات خوب آن شناخته شود تا آنجا كه امروزه از طریق پیام كوتاه می‌توان به امكانات بسیاری چون وضعیت آب و هوا، مطلع شدن دانشجویان و دانش‌اموزان از وضعیت تحصیلی، نجات جان مصدومین در حوادث، وضعیت ترافیك، موجودی‌حساب‌ها و دهها مزایای دیگر دسترسی داشت. همچنین سازمان‌‌های مختلف كه به نوعی با ارباب رجوع بسیاری سروكار دارند از این وسیله ارتباطی جهت تسریع در كارهای خود استفاده كرده‌اند.
به عنوان نمونه عبدالنبی غیبی معاون قضایی دادگستری فارس اعلام كرده است كه به لحاظ حجم سنگین اوراق قضائی (اخطار، احضار، دادنامه)، کمبود نیروی انسانی و پراکندگی حوزه‌ها‌ی قضائی طی یک ماه آینده ابلاغ‌ها‌ی خود را از طریق پیام کوتاه و ایمیل به مخاطبان انتقال می‌دهیم و افراد می‌توانند پس از دریافت پیام کوتاه با مراجعه به سایت اینترنتی دادگستری فارس و وارد کردن گذر واژه که از قبل در اختیار آنان قرار داده شده علاوه بر مشاهده ابلاغ‌ها‌ از محتویات پرونده خود نیز مطلع شوند در ضمن با توجه به مشکلات احتمالی که ممکن است در روند ابلاغ‌ها‌ی اینترنتی پیش آید با استفاده از نرم افزار مناسب گزارش ارسال پیام‌های کوتاه به پرونده مربوطه ضمیمه خواهد شد.
● پیام كوتاه و مشكلات بی‌شمار
شركت ارتباطات سیار تنها سرویسی را كه تا كنون روی تلفن همراه در كشور ارایه كرده است همان سرویس پیام كوتاه متنی است.سرویسی كه در سالهای ابتدایی با محدودیت‌های فراوان و با درخواست كتبی مشتركان و دریافت مبلغی واگذار می‌شد و بالاخره طلسم آن شكسته و به مانند دیگر كشورها این سرویس از همان ابتدا روی سیم كارت واگذار می‌شود.
در حالی كه در دیگر كشورها سرویس‌های همچون MMS ،ارسال فایل،موسیقی و عكس كاملا گسترش پیدا كرده و كاربران به راحتی از این سرویس‌های پیشرفته استفاده می‌كنند در كشور ما همین سرویس ابتدایی SMS به شكل با ثباتی ارایه نمی‌شود. به طوری كه مشتركین برای ارسال چند خط تكست باید چندین بار تلاش كنند و در برخی موارد ارسال SMS بیش از یك روز به طول می‌انجامد تا به مقصد برسد و گاهی اوقات وقتی احساس می‌كنی پیامت در ارسال با خطا مواجه شده و درصدد ارسال دوباره آن هستی از سوی گیرنده پیام تماسی صورت گرفته می‌شود كه یك پیام شما را بیش از ده بار دریافت كرده است.
این گونه اختلال‌ها در مناسبت‌های مختلف چون اعیاد مذهبی و ملی آنقدر شدید است كه به عبارتی باید بگویم سیستم پیام كوتاه به كما كامل فرو می‌رود. وقتی هم كه علت این مسئله را جویا شوی، مسئولین اینگونه پاسخ می‌دهند كه سیتسم در حال ارتقا است. البته جای سوال دارد كه هر ماه، چند بار سیستم SMS كشور ما در حال ارتقا است و این ارتقا تا كی ادامه خواهد داشت.
به هرحال این روزها علاوه بر معضل‌‌های همیشگی و تكرای ارسال پیام كوتاه در داخل كشور با ایجاد بستر رومینگ به نوعی مشكلات دیگری نیز گریبانگیر SMS كشور شده است. در همین راستا عده‌ای از مشتركین از نحوه ارسال SMS به خارج از كشور به شدت گلایه دارند چرا كه گفته می‌شود در اكثر مواقع برای پیام ارسالی از سوی اپراتور رسیدی جهت ارسال موفق پیام صادر نمی‌شود كه به این وسیله مشترك متوجه شود كه پیام او به مقصد رسیده یا اینكه ارسال پیام با شكست مواجه شده است.
مشكل بعدی اختصاص به عدم ارسال SMS به كشورهای دارد كه علیرغم وجود آنها در لیست رومینگ نمی‌توان به آنها پیام ارسال كرد. برای یافتن پاسخ مناسب این مشكلات مثل همیشه با تلفن مهندس رستمی مسئول مركز SMS امام خمینی تماس گرفته می‌شود اما دیگر از جوابگوی صریح خبری نیست چرا كه این مدیر بدون هماهنگی با مسئولین بالاتر حق گفت‌وگو با هیچ رسانه‌ای را ندارد. وقتی سوال می‌شود كه حتی برای دادن یك آمار ساده هم نیاز به هماهنگی است جواب می‌شنوی بله و لحظه‌ای بعد صدای بوق ممتد پاسخی نه چندان مناسب برای سوالات است.
به هر حال تماس‌های مكرر با دفتر مدیرعامل و روابط عمومی شركت ارتباطات سیار عاقبت به آنجا ختم می‌شود كه فردی البته بدون آنكه نام او در گزارش قید شود حاضر به دادن آمار می‌شود كه در حال حاضر ایران با ۱۶۰ اپراتور توانسته ۷۸ كشور را در لیست رومینگ قرار دهد و ارسال SMS به تمامی این ۷۸ كشور بدون مشكل امكان‌پذیر است و روی جمله بدون مشكل هم پافشاری خاصی دارد. حتی وقتی مشكلاتی مانند عدم دریافت رسید نیز مطرح می‌شود باز هم این مسئله را با جدیت رد می‌كند عاقبت زمانی كه برای نمونه مشكلات پیش‌رو در ارسال پیام كوتاه در داخل كشور مطرح می‌شود تا بلكه مشكلات ارسال پیام در سیستم رومینگ به نتیجه برسد اینگونه پاسخ می‌شنوی كه اگر دنبال سوالات خاص هستید باید اجازه مصاحبه داشته باشید. بنابراین برای اینكه حداقل پاسخی برای سوالات داشته باشیم یكی از اظهارنظرهای رستمی در گفت‌وگو با یكی از رسانه‌ها را كه حتما با اجازه كتبی بوده را نقل می‌كنیم.
مسوول مركز SMS امام خمینی در این گفت‌وگو در مورد مشكل اختلالات شبكه پیام كوتاه می‌گوید،از لحاظ فنی پیام کوتاه و مکالمه هر دو با سیگنالینگ ارسال می شوند و زمانی که شبکه با ترافیک زیادی روبرو شود، ارسال سیگنالینگ، مکالمه را نسبت به صوت ترجیح می دهد که موجب عدم ارسال پیام کوتاه در شبکه می شود با این حال تنها ۶ درصد از اختلالات شبکه مربوط به سیستم پیام کوتاه است چرا كه سایر اختلالات به رفتار مشترکین برمی‌گردد. متاسفانه درمورد این اختلال رفتاری مشتركین توضیح خاصی ارایه نشده است كه حداقل مشتركین با رعایت آن بتوانند بهبودی در این سرویس‌ ایجاد كنند.
به هرحال با تمامی مشكلاتی كه در ارایه این سرویس پیام كوتاه به مشتركین وجود دارد باز هم شاهد هستیم كه SMS نزد عموم مردم از محبوبیت بالای برخورد دارد است تا آنجا كه به گفته وحید صدوقی مدیرعامل شركت ارتباطات سیار تنها در عید غدیر خم بالغ بر ۷۲ میلیون پیام كوتاه تلفن همراه در روز ارسال شده است و این تعداد SMS در دنیا یك ركورد محسوب می‌شود و در این زمینه ایران بالاترین ضریب سرانه را دارا است. به عقیده بسیاری از مردم محبوبیت استفاده از پیام كوتاه به دلیل ارزان بودن آن است در حالیكه طبق ارایه گزارشی از سوی تحریریه فناوران این گفته صحت ندارد در این گزارش آمده است كه یك SMS ظرف ۳ تا ۵ ثانیه ارسال می‌شود كه به طور میانگین باید گفت ارسال یك پیام كوتاه ۴ ثانیه از پهنای باند شبكه را اشغال می‌كند. حال اگر این رقم براساس تعرفه یك دقیقه مكالمه ۴۴۷ ریال محاسبه شود.
حداكثر هزینه ارسال هر SMS،۲۹/۸ ریال خواهد شد. البته این تنها هزینه شركت سرویس‌دهنده نیست و هزینه‌های دیگری هم وجود دارد كه باید در تعرفه لحاظ شوند. كارشناسان رقم این هزینه‌ها را بیش از ۳۰ ریال نمی‌داند و با این وجود می‌توان گفت حداكثر هزینه‌ای كه ارتباطات سیار ایران بابت ارسال هر SMS پرداخت می‌كند به رقم ۶۰ ریال نیز نمی‌رسد.نتایج این بررسی نشان می‌دهد كانال ارتباطی كه اپراتور اول برای ارایه خدمات پیام‌كوتاه به مشتركان از آن استفاده می‌كند. همان بستر ارسال سیگنال‌‌های شبكه برای برقراری تماس صوتی است. بر این اساس مخابرات ایران باید مبلغی را كه بابت سرویس SMS از مشتركان خود دریافت می‌كند بر مبنای میزان اشغالی خطوط ارتباطی محاسبه كند. اما تعرفه ۱۴۰ ریالی این اپراتور بابت سرویس SMS تناسبی با آنچه گفته شد، ندارد.
بعد از وزارت نفت دومین رتبه از نظر درآمدزایی متعلق به وزارت ارتباطات است و این وزارتخانه عمده درآمد خود را از این سرویس پول‌ساز یعنی همان پیام‌كوتاه دریافت می‌كند. شاید با دانستن این موارد این سئوال در ذهن عموم مطرح شود كه چرا با این حجم درآمدزایی و استقبال مشتركین باز هم سرویس پیام كوتاه در كشورمان دچار نابسامانی است.

نویسنده: مینو مومنی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فناوری اطلاعات