نمایشگاه کتاب؛ چاپ بیستم

كتاب روح بشریت است و ماناترین و ارزشمندترین راهكار برای جاودانه نگهداشتن انسانیت و رسیدن به بهترین كمالات است و در جوامع مختلف تلاش می شود تا با راهكارهای متفاوت به این مقوله مهم وحیاتی در زندگی مردم پرداخته شود، این در حالی است كه در كشور ما نیز در طول چند دهه اخیر به این مسأله با نگاهی كاملتر به عنوان یكی از حیاتی ترین محركه های فرهنگی پرداخته شده است و به عبارتی واضح تر،به كتاب به عنوان بن مایه فرهنگ توجه شده و بزرگترین رخداد فرهنگی كشور در طول سال را با برپایی نمایشگاه بین المللی كتاب تحت شعاع قرار داده است و به نظر می رسد از آنجایی كه نمایشگاه بین المللی كتاب تهران برای اولین بار در سال ۱۳۶۶ برگزار و امسال بیستمین سال تولد خود را جشن می گیرد، نگاهی به نوزده گام بین المللی در عرصه كتاب و كتاب خوانی و بررسی گام بیستم خالی از لطف نباشد.
۱) گام اول
در اولین برگ از حیات این حركت ارزشمند فرهنگی ناشران داخلی و خارجی با به نمایش گذاشتن جدیدترین آثار منتشر شده از چهار كشور ایران، آمریكا، انگلیس و لبنان در این نمایشگاه شركت كردند، در نمایشگاه اول ۵۹ درصد كتابهای خارجی و ۴۱ درصد حاصل كار ناشران داخلی بود.
۲) گام دوم
در دومین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران بیش از ۳۳۰ ناشر خارجی از ۲۹ كشور جهان در حدود ۲۲هزار عنوان كتاب را به عرصه بازدید علاقمندان گذاشتند، این در حالی است كه در این دوره از نمایش فرهنگ جهانی، ۲۵ كشور بیشتر از دوره قبل در نمایشگاه بین المللی كتاب تهران شركت كرده بودند.
۳) گام سوم
۲۸ هزار عنوان كتاب حاصل حضور ۶۴۵ ناشر داخلی و خارجی در سومین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران بود. در این دوره كه بعد از جنگ تحمیلی برگزار شد، كشور آمریكا با ۲۱ ناشر و انگلیس با ۷ ناشر و در مجموع با بیش از ۱۳هزار عنوان كتاب، ۲۵ درصد از حجم نمایشگاه را به خود اختصاص داده بودند.
۴) گام چهارم
در سال۱۳۷۰ نمایشگاه كتاب با صف آرایی ۱۶۰ ناشر خارجی از كشورهای مسلمان و عرب و ۱۷۰ ناشر از كشورهای اروپایی و آمریكایی به همراه ناشران داخلی با به نمایش گذاشتن ۵۴ هزار عنوان كتاب برگزار شد، نكته جالب توجه در این دوره حجم ۱۲هزار عنوان كتاب ناشران داخلی و اختصاص یافتن ۴۲ هزار عنوان كتاب به ناشران خارجی بود كه فضای كل نمایشگاه را به گونه جدی بین المللی نشان می داد.
۵) گام پنجم
حضور چشمگیرتر ناشران خارجی نسبت به سال گذشته یكی از بهترین شاخصه های پنجمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران بود، زیرا در این سال با اضافه شدن ۲۳۵ ناشر به جمع شركت كنندگان خارجی، تعداد آنها به ۵۶۵ ناشر رسید كه با همكاری ۴۳۵ ناشر داخلی حجم عنوانهای كتابهای به نمایش گذاشته شده به بیش از ۴۵ هزار عنوان رسید. گفتنی است در این رابطه هر چند تعداد ناشران نسبت به سال گذشته افزایش پیدا كرده بود، ولی تعداد كشورهای شركت كننده از ۳۰ كشور به ۲۶ كشور كاهش یافت.
۶) گام ششم
ششمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران ۱۴ تا ۲۲ اردیبهشت ماه سال۱۳۷۲ با شركت ۷۰۰ ناشر و با ۴۲ هزار عنوان كتاب و ۵۰۰ نشر برپا شد. دراین دوره از برپایی نمایشگاه كتاب اختصاص یافتن ۱۶هزار جلد عنوان كتاب به زبان عربی و كاهش بیش از ۳ هزار عنوان كتاب از مجموع آثار به نمایش درآمده و اضافه شدن بیش از ۱۳۵ ناشر به جمع ناشران سال گذشته از مهمترین اتفاقهای جشن كتاب بود.
۷) گام هفتم
مهمترین و ارزشمندترین حركت انجام شده در هفتمین گام از نمایشگاه، جایگزین شدن روش فروش مستقیم به جای سیستم ثبت سفارش در فروش كتاب خارجی بود. در این زمان بیش از نصف آثار به نمایش درآمده را كتابهای خارجی به خود اختصاص داده بود كه در این میان ۱۲هزار عنوان به زبان عربی و ۲۳ هزار عنوان كتاب به لاتین و دیگر زبانهای مختلف اختصاص یافت و ۲۵ هزار عنوان كتاب دیگر كتابهای فارسی بودند. در این دوره ۵۲۰ مؤسسه انتشاراتی در كنار دیگر مؤسسات داخلی آمار ناشران نمایشگاه هفتم را به ۱۲۰۰ ناشر رسانده بودند.
۸) گام هشتم
۲۵ اردیبهشت تا ۵ خرداد ۱۳۷۴ زمانی بود كه تهران شاهد بزرگترین رخداد فرهنگی كشور بود و در آن ایام، نمایشگاه در ۴ سالن متفاوت با به نمایش درآوردن كتابهایی از ۳۸ كشور جهان برگزار شد، در این دوره ۹۰ ناشر عرب در كنار ۳۸۰ ناشر اروپایی و با همراهی بیش از ۱۰۰۰ ناشر ایرانی شكوهی از نمایش ۷۰ هزار عنوان كتاب را خلق كردند.
۹) گام نهم
كاهش حضور ۱۱ كشور از جهان در نهمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران شاید یكی از مهمترین رخدادهای این نمایشگاه بود كه در این راستا بیش از ۵۰ ناشر به جمع ناشران عرب افزوده و تقریباً ۱۵۰ ناشر از جمع ناشران لاتین كاسته شد كه در مجموع تعداد عنوانهای به نمایش درآمده خارجی در نمایشگاه نهم به ۷۲ هزار عنوان رسید.
۱۰) گام دهم
بار دیگركاهش تعداد كشورهای شركت كننده در نمایشگاه بین المللی كتاب، یكی از مهمترین مسایلی بود كه در پایان دهه اول عمر این رخداد بزرگ فرهنگی مشاهده شد. در پی آن ۲۸ كشور با مشاركت ۳۶۰ ناشر در كنار دیگر ناشران داخلی نمایشگاه بین المللی كتاب را برگزار كردند.
۱۱) گام یازدهم
یازدهمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران، در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۷۷ با حضور ۳۴۵ مؤسسه انتشاراتی از ۲۱ كشور جهان و ۱۲۰۰ ناشر داخلی برگزار شد.
۱۲) گام دوازدهم
این دوره از جشن كتاب ۱۷۵ ناشر لاتین از ده كشور آمریكا، انگلیس، سوئیس، فرانسه، هلند، اسپانیا، كانادا، قبرس، سنگاپور و هند با ۳۱ هزار عنوان كتاب و ۱۱۰ ناشر عربی از یازده كشور با ۲۰هزار عنوان كتاب و مشاركت ۱۰۰۰ ناشر ایرانی با ۳۰ هزار عنوان كتاب برگزار شد. در این دوره از نمایشگاه بین المللی كتاب تهران۶ سیاست كلی رعایت صرفه جویی، حفظ شور و نشاط، كم كردن نقش ارز، ارتقای كیفیت، واگذاری بخشهای مختلفی از نمایشگاه و تسهیل در گردش كار نمایشگاه در دستور كار قرار گرفت. یكی از مهمترین دستاوردهای تشكیلاتی نمایشگاه دوازدهم، تدوین جدولهای زمانی در امور اجرایی همراه با شرح وظایف تعیین شده و لحاظ كردن دستورالعملها بود كه در نهایت منجر به اتخاذ تصمیم گیری به جای سلایق شخصی در بخشهای مختلف آن منجر شد.
۱۳) گام سیزدهم
افزایش حجم عنوانهای كتب ارایه شده در این دوره به ۵۰ هزار عنوان در بخش خارجی و مشاركت ۳۵ كشور جهان از خصوصیات جالب توجه نمایشگاه سیزدهم بود كه در پی آن كشور آلمان با ۱۵ ناشر جایگاه مناسبی را در میان ۴۳۰ ناشر خارجی به خود اختصاص داده بود.
۱۴) گام چهاردهم
در سال۱۳۷۹ و با برگزاری چهاردهمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران تعداد كشورهای شركت كننده به رقم ۲۲ رسید كه در این رابطه كشورهای عربی نصف حاضران و بقیه به دیگر كشورهای اروپایی و آمریكایی اختصاص داشت، در این دوره ۵۲ هزار عنوان كتاب در بخش ارزی و حدود ۱۵هزار عنوان اثر در بخش ریالی عرضه شد.
همچنین توزیع زودتر جزوه ها و مقررات و دعوتنامه ها برای ناشران خارجی نسبت به دوره قبل، موجب شد برنامه ریزی دقیقتری نسبت به گذشته به عمل آید و در پی آن می توان حضور تعداد بیشتر ناشران از كشورهای مختلف جهان را مهمترین دستاورد این دوره از جشن كتاب نامید، كه همین نكته باعث شد تا با حضور ۹۳ ناشر جدید در حوزه لاتین ۳۰ درصد و در بخش حوزه عربی ۲۰ درصد افزایش مشاهده شود.
۱۵) گام پانزدهم
شاید اگر نمایشگاه پانزدهم را آغاز نگاه حرفه ای به این مسأله بنامیم، سخن به گزاف نگفته باشیم، زیرا اطلاع رسانی كتابها و ناشران، امكان جستجوی دقیق كتابها، خبررسانی در لحظه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی، آغاز به كار پایگاه رسمی اطلاع رسانی اینترنتی نمایشگاه به آدرس ir.co.tibf. wwwبه گونه ای ارزشمند تحقق پیدا كرد.
این در حالی بود كه ارزشیابی كمی و كیفی كتابها قبل از آغاز نمایشگاه در راستای پاسداری و صیانت از اصول و ارزشهای اسلامی، اخلاقی و اجرای قوانین و مقررات توسط كمیته نظارت و ارزشیابی، پیش از آغاز نمایشگاه در دستور كار قرار گرفت و بررسیها بر ۴ پایه حدود قانونی نشر (محتوایی)، سال نشر یا مرجع بودن (كیفی) تعداد نسخه های مصوب در كمیته نظارت و ارزشیابی (كمی) و قیمت پشت جلد كتاب جایگاه علمی كتاب و بنیه مالی خریداران (ارزشیابی قیمت) مورد ارزشیابی قرار گرفت.
۱۶) گام شانزدهم
كتاب، كودك و خانواده شعار شانزدهمین جشن بین المللی كتاب تهران در ۱۲ تا ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۸۲ بود كه براساس آن تمامی سیاستهای راهبردی، برنامه های نمایشگاه با نگاه تعالی هدف در نظر گرفته شده تبیین شد. بر اساس آمار منتشر شده از سوی مدیریت نمایشگاه در این دوره، ۱۲۰هزار عنوان كتاب چاپ اول داخلی و فارسی و ۵۰ هزار عنوان كتابهای عربی و لاتین توسط ۱۹۰۰ ناشر داخلی و ۱۱۰۰ ناشر خارجی از ۳۵ كشور جهان عرضه شد.
۱۷) گام هفدهم
افزایش ۱۱ هزار ۳۶۶ عنوان كتاب و ۲۷۴ ناشر داخلی، ۱۰۰ ناشر خارجی، ۱۱ كشور، ۴۰۰ محصول الكترونیكی، ۱۳۰ ناشر كتابهای الكترونیكی از مهمترین افتخارات گام هفدهم كتاب در سال ۱۳۸۳ بود.
۱۸) گام هجدهم
هجدهمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران با حضور ۲هزار و ۷۵۰ ناشر داخلی و خارجی و با ارایه بیش از ۲۲۲ هزار عنوان كتاب در موضوعات مختلف از ۱۴ اردیبهشت ماه ۸۴ ده روز كاری سخت و فشرده را سپری كرد.
در بخش ناشران داخلی ۱۸۱۸ ناشر به صورت مستقل و نمایندگی، ۹۶ هزار عنوان كتاب در موضوعات دین، فلسفه، علوم خاص، تاریخ، سیاست، فرهنگ و... را به مخاطبان ارایه كردند، در حوزه ناشران خارجی نیز ۵۱ كشور جهان با حضور ۷۵۶ ناشر بیش از ۱۲۶ هزار عنوان كتاب منتشر شده در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ را در معرض دید علاقمندان قرار دادند. نمایش ۲۵۰۰ كتاب در رابطه با شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س)، برپایی جشنواره ملی اینترنتی خلیج فارس، نشستهای تخصصی با نویسندگان و صاحب نظران، ارایه كارنامه ۲۶ ساله نشر ایران، مسابقات متنوع كتاب و كتابخوانی، نمایشگاه و... از مهمترین بخشهای این نمایشگاه بود.
۱۹) گام نوزدهم
تبلور افزایش چشمگیر ناشران خارجی و شركت بیش از ۹۲۵ ناشر از ۶۶ كشور در دو بخش ارزی و ریالی در نوزدهمین جشن با شكوه كتاب، گویای این حقیقت بود كه نمایشگاه بین المللی كتاب تهران در تقویم فرهنگی جهان جایگاه ارزشمندی را به دست آورده است. محوریت قرار دادن سیره و كلام نبوی و سال پیامبر اعظم(ص) در نمایشگاه نوزدهم، موجب شد تا فعالیتهای این رخداد بزرگ فرهنگی بر مبنای پیامبر رحمت تبیین شود.
در بخش داخلی نمایشگاه هزار و ۳۰۳ ناشر تهرانی و ۵۰۶ ناشر شهرستانی با ارایه ۱۲۳ هزار عنوان كتاب چاپ اول و كتابهای دو سال چاپ در حوزه های مختلف و در مساحتی بالغ بر ۱۶ هزار مترمربع به نمایش گذاشتند. در بخش خارجی نیز حضور چشمگیری مشاهده شد و ۹۲۵ ناشر خارجی با ارایه بیش از ۱۵۰هزار عنوان كتاب از ۶۶ كشور جهان در مساحتی بالغ بر ۲۴ هزار مترمربع به ارایه جدیدترین آثار منتشر شده در حوزه های مختلف كاربردی و روان شناسی و فلسفه و... پرداختند.
این در حالی بود كه در حوزه نشر الكترونیك نیز ۱۶۰ ناشر در هفتمین سال برپایی بخش ناشران الكترونیك بیش از ۴ هزار عنوان محصول را در فضایی به مساحت هزار مترمربع به نمایش گذاشتند، بخش فعالیتهای جنبی نمایشگاه با محوریت پیامبر اعظم(ص) نیز با اجرای مجموعه برنامه های متنوع در فضای بالغ بر ۲هزار ۸۵۰ مترمربع از جالبترین و پرمخاطبترین بخشهای نمایشگاه كتاب بود. در این دوره از جشن كتاب ایران، اتحادیه تعاونیهای ناشران امور اجرایی اعم از ثبت نام، غرفه بندی، آماده سازی سالنها، بخش ناشران داخلی را برعهده داشت.۲۰) گام بیستم
چند سالی است كه با رسیدن به زمان برگزاری نمایشگاه كتاب، صفحات فرهنگی و اجتماعی رسانه های نوشتاری، جا و مكان نمایشگاه كتاب را تیتر صفحه می كنند و حول این محور حدیث تكراری انتقال نمایشگاه به مكانی دیگر یا دوپاره شدن آن را مورد بررسی قرار می دهند، از سال۸۴ به بعد زمزمه هایی مبنی بر انتقال بخش داخلی نمایشگاه كتاب به مصلای تهران به دلیل ایجاد ترافیك شدید در مسیرهای منتهی به نمایشگاه و نامناسب بودن مكان آن طرح شد كه به علت اعتراضهای شدید و گسترده ناشران و تهدید آنها به عدم شركت در نمایشگاه دوپاره ای، این مسأله كمرنگ شد، تا اینكه در ۲۲ اردیبهشت ماه، دكتر محمود احمدی نژاد رئیسجمهور خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه گفت: از سال آینده (سال۸۶) نمایشگاه كتاب باید در جای وسیعتر و بهتری برگزار شود.
اظهارات دكتر احمدی نژاد در رابطه با نمایشگاه كتاب درصورتی اتخاذ شده كه دكتر محمدباقر قالیباف شهردار تهران با وجود اظهارات صریح و بی پروای رئیس جمهور، انتقال نمایشگاه كتاب را به جای دیگر تا سه سال دیگر ناممكن ارزیابی كرد و در این رابطه گفت: شهرداری پایتخت با یك شركت خصوصی، قراردادی ۸۵۰ میلیارد تومانی امضا كرده كه بر اساس آن تا ۳ سال آینده نمایشگاه جدید بینالمللی تهران در شهر آفتاب به بهره برداری خواهد رسید و در همین رابطه تا افتتاح نمایشگاه شهر آفتاب امكان انتقال نمایشگاه فعلی وجود ندارد.
مسأله نمایشگاه بیستم كتاب تهران یكی از پر سر و صداترین دوره های آن را پشت سر گذاشت، به گونه ای كه تا آخرین روزهای رسیدن به برپایی آن اظهارنظرهای گوناگونی در رابطه با برخی تصمیمهای اتخاذ شده لحاظ شد، ماجرا از این قرار بود كه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی این رخداد فرهنگی تصمیم به انتقال مكان برگزاری بیستمین جشن كتاب از محل دایمی نمایشگاههای بین المللی به مصلای تهران گرفت كه در پی آن ابتدا مخالفان و موافقان با اظهارنظرهای گوناگون نقاط مثبت و منفی طرح را مورد بررسی قرار دادند.
● مخالفان
بعد از اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر برگزاری دو پاره ای جشن كتاب به ترتیب بخش خارجی در محل دایمی نمایشگاههای بین المللی و بخش داخلی در مصلای تهران، بسیاری از تشكیلات صنفی حوزه چاپ و نشر و كتاب و كتابخوانی با صدور بیانیه های متعددی با برگزاری نمایشگاه در دو مكان مخالفت كردند و مهمترین دلایل خود را كمرنگ شدن اعتبار بین المللی، فضای نامناسب، كمتر شدن مخاطبان، افزایش حجم ترافیك و... دانستند و كار به آنجایی رسید كه بیش از ۳۶۰ ناشر معتبر داخلی تا پایان زمان مقرر ثبت نام نكردند.
حضور نداشتن این میزان از ناشران داخلی در این رخداد بزرگ فرهنگی، خود عاملی شد كه التهابهای نمایشگاهی یكی از مهمترین دغدغه های مردم در دو ماهه اخیر شود و تلاشها برای ایجاد وضعیتی مناسب در جهت هر چه بهتر برگزار شدن نمایشگاه بین المللی كتاب تهران با حداقل استانداردهای بین المللی به اوج برسد كه در این رابطه مدیر انتشارات كویر درمورد دغدغه های ناشران در چگونگی بهتر برگزار شدن نمایشگاه می گوید؛ برگزاری نمایشگاه كتاب به صورت دو پاره ای عملاً هویت بین المللی نمایشگاه كتاب را به خطر می اندازد و در عمل دو نمایشگاه كتابهای خارجی و كتابهای داخلی در دو نقطه مجزا با فاصله زمانی برگزار می شود كه این نه تنها به ضرر شركت كنندگان و ناشران، بلكه تلاشهای گسترده خود وزارت ارشاد را نیز كمرنگ می كند.
مدیر انتشارات كویر در ادامه گفت: دو دلیل عمده معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در انجام این كار، گنجایش كم سالنها و مشكلات ترافیكی است، از آنجایی كه مؤسسه نمایشگاههای بین المللی قصد تخریب این مكان را دارد و امكان بازسازی سالنها نیز وجود ندارد، می توان از سالن نمایشگاه مطبوعات و نشر الكترونیك كه امسال همزمان با نمایشگاه كتاب برگزار نمی شوند، برای بخشهای دارای مشكل استفاده كرد.
وی در ادامه و ضمن اشاره به مشكلات ترافیكی گفت: با توجه به افتتاح پل تقاطع نیایش- سئول و برخی اصلاحات هندسی انجام شده در وضعیت پل در دست احداث سئول- چمران، بار ترافیكی تا حد زیادی كاهش پیدا خواهد كرد.
محمدجواد مظفر در ادامه و در رابطه با اینكه به منظور حفظ هویت بین المللی نمایشگاه، همه ناشران حاضرند از غرفه های كوچكتر استفاده كنند، گفت: هدف اصلی ما حفظ اعتبار ۲۰ ساله نمایشگاه بین المللی كتاب تهران است، زیرا واقعاً در طول ۱۹سال گذشته این حركت بزرگ توانسته در جامعه جهانی به عنوان نمایشگاهی در خور توجه در بیاید و با دو تكه كردن آن در دومین دهه از عمر پربركتش، امكان خدشه دار شدن هویت اصلی آن وجود دارد كه می توان با كاهش حجم غرفه ها كه مورد استقبال ناشران نیز می باشد، آن را به صورت منسجم برگزار كرد.
وی مهمترین خواسته ناشران را برگزاری یكجا و منسجم نمایشگاه كتاب اعلام كرد و گفت:در این رابطه اگر وزارت ارشاد نمایشگاه را به صورت منسجم برگزار كند، ناشران با تمام سختیهای موجود آماده برگزاری هرچه باشكوهتر نمایشگاه هستند.
● موافقان
اولین شخصیتی كه با برپایی نمایشگاه به سنوات گذشته مخالفت كرد، رئیس جمهور كشورمان بود كه در آغازین روزهای نمایشگاه نوزدهم در جمع خبرنگاران گفت: این جا از لحاظ تنوع آب و هوا جای خوبی است، اما جای كافی نیست، مردم اطراف نمایشگاه هم هر سال دچار زحمت و مشكل هستند. سال گذشته فرصت كم بود كه ان شاءا... از آقای میركاظمی (وزیر بازرگانی) و آقای هرندی (وزیر ارشاد) می خواهم در سال آینده (۸۶) نمایشگاه كتاب باید در جای بهتر، وسیعتر و مناسب تری باشد.
پس از آن برخی از اعضای شورای اسلامی شهر و شهردار تهران، نمایندگان مجلس و ناشران هركدام به دلایل گوناگون تحقق این خواسته را دور از انتظار دانستند كه در این رابطه محسن پرویز، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهمترین عامل ایجاد مخالفت در برپایی نمایشگاه كتاب در مصلا را عدم شناخت كافی مخالفان از این مكان ارزیابی كرد و گفت: مكان اصلی كه برای برپایی بخش داخلی نمایشگاه بین المللی كتاب تهران در نظر گرفته شده است، شبستان مصلا با مساحتی بالغ بر ۴۰ هزار مترمربع است كه از این میزان ۳۰هزار مترمربع قابل استفاده است كه با توجه به راهروهای تعبیه شده، بیش از ۱۳هزار مترمربع فضای مفید و مناسب نمایشگاهی در اختیار غرفه داران و ناشران عزیز قرار خواهد گرفت و این در حالی است كه در قسمت بالكن شبستان نیز ۱۰هزار مترمربع فضا وجود دارد كه چیزی حدود ۴هزار متر آن قابل بهره برداری می باشد ودر كل می توان گفت مجموع این فضاها پاسخگوی نیازسنجی نمایشگاهی می باشد.
رئیس بیستمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران در ادامه گفت: یكی از مهمترین خصوصیات شبستان مصلا وجود ۵۷ در می باشد كه با تقسیم بندی انجام شده، چهار سالن اصلی در شبستان برای ناشران طراحی شده است.
وی در رابطه با عوامل اصلی انتقال نمایشگاه از محل دایمی به مصلای تهران گفت: احساس می كردیم با توجه به اهمیت مسأله نمایشگاه بین المللی كتاب تهران و تصمیمهای اتخاد شده و در رابطه با محل دایمی نمایشگاههای بین المللی تهران تا زمان برپایی جشن كتاب به عنوان بزرگترین رخداد فرهنگی كشور، تكلیف مكان جدید مشخص می شود كه اتفاق نیفتاد و در پی آن و با توجه به اینكه چند سال است كه مقرر شده محل فعلی نمایشگاههای بین المللی تخریب شود و امكان بازسازی آن وجود ندارد و از طرف دیگر سه سالن عملاً قابل استفاده نیستند كه در این رابطه با همكاری مؤسسه نمایشگاههای فرهنگ ایران و دیگر كارشناسان ۵ مكان برای برگزاری نمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت و در پایان، مصلا به عنوان بهترین مكان انتخاب شد.
پرویز در ادامه، برگزاری نمایشگاه كتاب را در مصلا یك انتخاب ارزیابی نكرد و آن را یك اجبار دانست و گفت: شرایط مصلا از محل دایمی نمایشگاههای بین المللی مناسبتر است و اگر برای سال آینده برنامه ریزی دقیقی صورت نگیرد و امكانات و شرایط بهتری تعبیه نشود، این گونه مشكلات مجدداً وجود خواهند داشت و این در حالی است كه مصلا به دو دلیل معماری زیبای اسلامی شبستان و یكجا بودن و تمركز غرفه ها از برتری بیشتری نسبت به دیگر جاها برخوردار است.
صنعت نشر در ایران با همراهی تلاشهای گسترده برای بالا بردن سطح مطالعه عمومی مردم و نیاز به محوریت قرار گرفتن كتاب در تعاملات بین مردمی و تلاش برای لحاظ كردن استانداردهای نمایشگاهی، همه شرایطی را به وجود آورده اند كه هر سال نمایشگاه بین المللی كتاب تهران نسبت به سال قبل از آن از شكوه و عظمت بیشتری برخوردار شود، اما متأسفانه كمبود فضای نمایشگاهی مناسب، مهمترین عامل تزلزل در بهتر برگزار شدن بزرگترین رخداد فرهنگی كشور است.
● شكست تحریمها
بعد از ضیافت شام وزارت ارشاد با ناشران و شكسته شدن تحریمها كه به برگزاری یكپارچه بیستمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران در مصلا منجر شد، تلاشهای جدید این وزارتخانه برای برپایی هرچه با شكوهتر آن، چگونگی برگزاری نمایشگاه بین المللی كتاب در تب و تابهای جدیدی به كار خود ادامه داد، زیرا مهمترین مسأله مدنظر در این زمینه، اهمیت حفظ جایگاه و شأن نمایشگاه همزمان با تسهیل و روانتر شدن فعالیتهای ۱۰روزه آن بود و آنچه از حرف و حدیثهای مخالفان و موافقان برآمد این بود كه با تمام كاستیها با سیاستهای راهبردی وزارت ارشاد همراه شوند تا نتیجه تلاشهای انجام شده، به گونه ای ملموس برای ناشران و ناظران مشخص شود.
هرچند مسأله دوپاره شدن نمایشگاه كتاب بعد از اظهار نظرهای مخالف و موافق در رأس دغدغه های فعالان فرهنگی قرارگرفت، اما به نظر می رسد بهتر است برای تنبیه و تشویق برگزاركنندگان، مهمترین و بزرگترین جشن فرهنگی كشور، به بهترین شكل ممكن با این ده روز همراه شویم تا نتیجه مجموعه اقدامها و تصمیمهای اتخاذ شده را در آمار ارقام نهایی نمایشگاه مشاهده و برای گام بیست و یكم برنامه ریزی ارزشمندتری لحاظ شود، ولی با تمام این تفاسیر، نكته قابل اهمیت این است كه بیستمین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران به عنوان یكی از معتبرترین و مهمترین نمایشگاههای فرهنگی جهان با مشاركت ۷۴۰ ناشر با ۱۵۰ هزار عنوان كتاب در موضوعات مختلف پزشكی، مهندسی كامپیوتر، علوم آموزشی، علوم دینی و اسلامی از ۶۶ كشور جهان برگزار خواهد شد كه در پی آن ناشرانی از كشورهای انگلیس، آمریكا، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، بلژیك، سوئیس، تركیه، هلند، روسیه، مكزیك، ونزوئلا، ساحل عاج، مغرب، كره جنوبی، اردن، ارمنستان، تركمنستان، هند، آذربایجان، افغانستان، امارات، اندونزی، پاكستان، بحرین، برونئی، بنگلادش، بنین، بوركینافاسو، بوسنی و هرزگوین، تاجیكستان، چاد، توگو، تومیسیان، الجزایر، جیبوتی، عربستان سعودی، سودان، سوریه، سیرالئون، سنگال، سومالی، عراق، عمان، گابن، گامبیا، گینه، گینه بیسائو، فلسطین، قزاقستان، كامرون، قطر، قرقیزستان، كویت، لبنان، لیبی، مالدیو، مالی، مالزی، مصر، مراكش، مائوئیتانیا، نیجر، نیجریه و یمن شركت خواهند داشت. و در این رابطه هرگونه ضربه و خسارت به هویت ارزشمند آن نه تنها جبران ناپذیر بلكه غیرقابل پذیرش و بخشودگی است.

حامد احمدی

منبع : روزنامه قدس