خواص گیاهان دارویی

● گیاه گل ختمی
گل ختمی انواع مختلفی دارد که هر کدام رنگهای متفاوتی دارند از جمله :زرد، قرمز، بنفش و سفید.
ختمی هایی که گل سفید دارند کاربرد درمانی بیشتری دارند. گل ختمی از اواسط خرداد تا اواخر پاییز گل دارد.
موارد درمانی آن بیشتر برگ و گل این گیاه است. گل این گیاه را به صورت درمانی برای ناراحتی های تنفسی مثل آسم، برونشیت و سرفه به کار می برند. در ناراحتیهای نادر آسم پودر کرده این گیاه باعسل کاربرد موثری دارد. این گیاه همچنین در عفونت های ریوی جوابگوی خوبی است.
اگر در موقع استفاده برگ و گل آن با هم مخلوط شود بهتر است البته در موارد درمانی گل ارجح تر است. اصولاً چون این گیاه لعاب زیادی دارد برای شوره سر مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین برای طراوت و شادابی پوست صورت از ماسک آن استفاده می شود.
این گیاه یکی از داروهایی است که پوست اندازی را سریع و شادابی پوست را تضمین می کند و ضد عفونی کننده بسیار خوب و ضد قارچ می باشد.
این گیاه در موارد ریزش مو، شوره و چربی سر استفاده می شود. داروی خوبی برای لنیت بخشیدن به دستگاه گوارشی است که در موارد یبوست از آن استفاده می شود.
قسمتهای مورد استفاده این گیاه، گل، برگ و ریشه آن است. ریشه عمیق و طولانی دارد که آن را له می کنند و می شویند و سریع خشک کرده و از آن استفاده می کنند.
تمام موارد درمانی که در مورد گل و برگها گفته شد در مورد ریشه ی این گیاه هم صادق است.
● گیاه گل گندم
این گیاه در اکثر نقاط ایران پرورش می یابد و به صورت خودرو می باشد.
خواص درمانی زیادی دارد از جمله اینکه دارای ویتامینهای B و E و A می باشد. در مواردی برای ناراحتیهای کبدی مصرف می شود. یک داروی تصویه کننده است و برای شستشوی چشم از آن استفاده می شود و ناراحتیهای دستگاه گوارش را تا حدودی کاهش می دهد.
بهترین موقع برداشت آن اواخر اردیبهشت است که گلها کاملاً باز شده و تمام مواد مؤثر در آن وجود دارد.
فقط باید گلهای گل گندم را چید و در یک محل سایه با یک درجه حرارت حداکثر ۳٠ درجه خشک کرد به نحوی که سیاه نشوند و رنگ خود را حفظ کنند.
تقریباً ۱٠ عدد از این گلها با نیم لیتر آب به صورت دم کرده، داروی خوبی برای بیماریهاست.
● گیاه شیرین بیان
گیاهی خودرو است. بیشتر برای ناراحتیهای دستگاه گوارشی و ناراحتیهای زخم معده، زخم اثنی عشر و ورم معده استفاده می شود.
موارد درمانی این گیاه بیشتر ریشه آن می باشد. عصاره و جوشانده ی ریشه ی این گیاه و همچنین پودر ریشه به عنوان خلط آور، افزایش دهنده فشار خون و برطرف کننده ناراحتیهای دستگاه گوارش و ضد التهاب استفاده می شود.
● گیاه بارهنگ
این گیاه در جاهای مختلفی می روید و انواع مختلفی دارد. معمولاً از دانه های این گیاه استفاده می شود. از این گیاه برای ناراحتیهای تنفسی استفاده می شود و یکی از گیاه های لعاب دار و دارای ماده سافورین است.
دانه های آن را در آب خیس می کنند. این گیاه عوارض جانبی ندارد. از برگ این گیاه به وفور استفاده می شود و برگ آن خاصیت ضد عفونی کننده دارد و همچنین دانه این گیاه هم خاصیت ضد عفونی کننده و خلط آوری خوبی برای دستگاه تنفسی دارد.
● گیاه بو مادران
این گیاه به دو گونه است. گونه اصلی آن در کوهستانها و ارتفاعات رشد می کند و گونه ی دیگر آن اهلی تر است و کنار جاده ها، در دشتها و حتی در داخل پارکها دیده می شود.
این گیاه ضد هیستری است و گیاهی است که می تواند ناراحتیهای کلیوی، کبدی و مثانه را برطرف کند. این گیاه به خاطر ماده ای با نام کُلین که در آن وجود دارد، فشار خون را پایین می آورد. این گیاه برای درمان ناراحتی های زنانه مفید می باشد.
نحوه استفاده از این گیاه بدین صورت است که مقداری از این گیاه را با آب دم می کنند و در طول روز، هر ٤ ساعت یک لیوان از آن را مصرف می کنند.
این گیاه بر روی دستگاه گوارش تاثیر مثبتی دارد، هضم کننده و برطرف کننده نفخ و گاز معده و روده است. همچنین برای ناراحتیهای کبدی مفید است.
این گیاه در همه جا می روید و فراگیر است و از اواخر اردیبهشت تا اواخر تیرماه گلهای آن پایدار است و بیشتر قسمت گل و برگ این گیاه مورد استفاده است.
● گیاه کنگر
نام دیگر این گیاه آرکیشو است و از گیاهان مغذی است و ریشه آن مورد استفاده قرار می گیرد. در زمان گل دادن، دانه های آن نیز قابل استفاده است. از دانه های آن برای هضم غذا استفاده می شود و بسیار نیروزا است و برای ناراحتی های کبد و طحال مؤثر است.
● گیاه آویشن کوهی
آویشن کوهی یکی از گیاهان زیبا و معطر است که در اکثر مناطق معتدله رویش دارد. نمونه اهلی این گیاه آویشن شیرازی است که بصورت کشت داده شده مورد بهره برداری قرار می گیرد و در شیراز کشت می شود.
از نظر شکل ظاهری و طعم این دو نوع آویشن با هم فرق دارند. البته خواص درمانی آویشن کوهی بسیار بیشتر از آویشن شیرازی است.
این گیاه بوی بسیار مطبوع و مزه تندی دارد و به خاطر خاصیتش در شدت دادن به جریان خون، به هر عضوی که مالیده شود خون به آن طرف سرازیر می شود. برای ریزش مو، جوشانده این گیاه استفاده می شود تا جریان خون را در آن قسمت بیشتر کرده و پیاز مو تغذیه شود.
این گیاه داروی بسیار خوبی برای دستگاه تنفسی و بیماریهایی از قبیل زکام، برونشیت، آسم، گریپ و .... است. همچنین این گیاه داروی خوبی برای معده می باشد و ناراحتیهای معده را از نظر هضم، نفخ به طور کلی برطرف می کند.
این گیاه از جمله گیاهان نیروزا است و همچنین ضد ترشح و ضد عفونت نیز می باشد.
برای مصرف این گیاه تقریباً ۱٠ گرم آن را با یک لیتر آب مخلوط می کنند و به صورت جوشانده مورد استفاده قرار می گیرد که مصرف خوراکی دارد.
جوشانده ٥٠ گرم از این گیاه به علاوه یک لیتر آب به صورت غلیظ برای مصرف موضعی مورد استفاده قرار می گیرد.
● گیاه گشنیز کوهی
این گیاه هم به صورت اهلی کشت می شود و هم در کوه می روید ولی گیاهی که در کوه می روید دارای خواص بیشتری است. برگ و میوه این گیاه مورد توجه می باشد که منبع ویتامینهای C و B و A است. موارد استفاده این گیاه برای ناراحتیهای قلبی، نیرو دهنده مغز و برطرف کننده هیستری و غش، اشتها آور، ضد جوش و آفت دهان، ضد عفونی کننده مجاری تنفسی در زمان سرماخوردگی و زکام و حساسیت ناشی از آبریزش بینی می باشد.
این گیاه با تمام خواصی که دارد مصرف زیاد آن ممکن است مضر باشد.
از جمله ضررهای مصرف زیاد این گیاه عبارتند از: خوابهای پریشان و آشفته، بی خوابی، نسیان و فراموشی و لکنت زبان.
مقدار مصرف این گیاه باید توسط پزشک تعیین شود که باید ۲٥ گرم در یک لیتر آب بصورت جوشانده و۲ تا ٤ گرم از پودر دانه اش مورد استفاده قرار گیرد.
مناطق رویش این گیاه در ارتفاعات است و فصل گل دهی گیاه از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیرماه می باشد.
● گیاه بادام وحشی
این گیاه دارای انواع گوناگون می باشد. اهمیت بوته های این گیاه بیشتر در محافظت از خاک می باشد و در مناطقی که حاصلخیز نیست و امکان فرسایش خاک بیشتر است این گونه ها می توانند به راحتی به عنوان گونه های پیشآهنگ مستقر شوند.
دانه ها و میوه های این گیاه مصرف خوراکی دارد. نوع دیگر استفاده از این گیاه استفاده از روغن آن است که به عنوان مُلیّن و شستشو دهنده دستگاه گوارش مصرف دارد. همچنین مالیدن آن به محل درد به صورت موضعی استفاده دارد.
● گیاه اورس
محل رویش این گیاه در ارتفاعات بیش از ۲٥٠٠ متر و کوهستانهای صعب العبور می باشد و بیشتر در جنگلهای غرب کشور وجود دارد. درختی بسیار مقاوم و سازگار با هر نوع آب و هوایی است و دارای برگهای سوزنی شکل می باشد و بسیار بوی زننده ای دارد.
مصرف دارویی آن به صورت محلی، استفاده از صمغ این گیاه برای ناراحتیهای پوستی و تنظیم عادات ماهانه است. این گیاه تنها گونه ای است که با شرایط سخت قادر به ادامه حیات است و حافظ خاک نقاط مرتفع است.

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان