سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

غدد درون ریز


غدد درون ریز
غده های درون ریز، هورمون ها را تولید می کنند. هورمون ها موادی شیمیایی هستند که در جریان خون وجود دارند و فرآیندهای قسمت های دیگر بدن را کنترل می کنند. این فرآیندها عبارتند از متابولیسم (واکنش هایی شیمیایی که به طور مداوم در بدن رخ می دهند).
پاسخ به استرس، رشد و تکامل جنسی. این مجموعه شامل غده ها و سایر سلول های تولید کننده هورمون هستند. غده هایی مثل هیپوفیز، فوق کلیه و تیرویید اعضایی هستند که تنها کارکرد آنها تولید هورمون های اختصاصی است.
سایر اعضا و بافت ها مثل تخمدان ها، بیضه ها، قلب و کلیه ها نیز حاوی سلول های تولید کننده هورمون هستند.
● غده هیپوفیز و هیپوتالاموس
غده هیپوفیز در قاعده مغز قرار دارد. این غده به عنوان »غده رئیس« شناخته می شود، چون هورمون هایی را تولید می کند که بافت درون ریز واقـع در سـایر غده ها و اعضا را تحریک و کنترل می کند. همچنین هورمون هایی را ترشح می کند که رشد بدن، حجم ادرار و انقباض رحم را در طول زایمان کنترل می کنند. هیپوتالاموس بخشی از مغز است که با غده هیپوفیز ارتباط دارد.
هیپوتالاموس، هورمون هایی به نام عوامل آزاد کننده را ترشح می کند که کارکرد هیپوفیز را کنتـرل می کنند و به عنوان رابط بین دستگاه های عـصبی و غـدد درون ریز عمـل می کنند.
● غده پینه آل
غده پینه آل در عمق مغز قرار دارد. کارکرد دقیق آن هنوز مشخیص نیست. البته معلوم شده است که این غده هورمونی به نام ملاتونین را ترشح می کند که گمان می رود با چرخه روزانه خواب و بیداری مرتبط باشد.
● غده های تیرویید و پاراتیرویید
غده تیرویید که در گردن واقع است، هورمون هایی را تولید می کند که متابولیسم را تنظیم می کنند. همچنین برخی از سلول های تیرویید، هورمون کلسی تونین را ترشح می کنند که غلظت خونی کلسیم را کاهش می دهد.
چهار غده پاراتیرویید واقع در پشت تیرویید هورمونی را تولید می کنند که غلظت خونی کلسیم و فسفات را تنظیم می کند. کلسیم برای سلامت استخوان ها حیاتی است و به همراه فسفات، نقش مهمی را در کارکرد عصب و عضله ایفا می کند.
● غده های فوق کلیه
غده های فوق کلیه در بالای کلیه قرار دارند. هر غده یک قشر لایه خارجی و یک مدولا (مرکز) دارد. قشر، هورمون های کورتیکواستروییدی یا کورتونی (که در کـمک بـه تنظیم غلظت خونی نمک و قند نقـش دارند) و مقادیر کم هـورمـون هـای جنسی مردانه (که ایجاد برخی از مشخصات جنسی مردانه را تحریک می کنند) را تولید می کند.
مدولا، اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین (نورآدرنالین)، را ترشح می کند که در پاسخ به استرس (واکنشی که »پاسخ جنگ و گریز« نام دارد)، ضربان قلب و خونرسانی به عضلات را افزایش می دهند.
● لوزالمعده
لوزالمعده پشت معده قرار دارد. لوزالمعده مایعات گوارش کننده ای تولید می کند که به تجزیه غذا کمک می کنند. همچنین هورمون های انسولین و گلوکاگون را ترشح می کند که نقش مهمی را در تنظیم سطح گلوکز خون (قندی که منبع اصلی انرژی بدن به شمار می رود) ایفا می کنند.
● تخمدان ها
تخمدان ها در دو طرف رحم قرار گـرفته اند. آنها تخمـک ها را آزاد می کنند و هـورمون های جنسی زنانه یعنی پروژسترون و استروژن را می سازند که چرخه قاعدگی را تنظیم می کنند. استروژن همچنین باعث ایجاد برخی از مشخصات جنسی زنانه از جمله بزرگ شدن پستان ها می شود.
● بیضه ها
بیضه ها در کیسه ای از پوست و عضلات به نام کیسه بیضه (اسکروتوم) قرار دارند. آنها تولید اسپرم و ترشح هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون را برعهده دارند. این هورمون مسؤول شروع بلوغ و ایجاد مشخصات جنسی ثانویه مردانه از جمله موی صورت است.
منبع : سایر منابع


همچنین مشاهده کنید