منطقه اژه

مساحت این منطقه که نزدیک به یازده درصد از خاک ترکیه را دربرمی گیرد ۸۵ هزارکیلومتر مربع است. از شمال با منطقه اژه، از شرق با منطقه آناطولی میانی، از جنوب شرقی یا منطقه مدیترانه همسایه است. دریای اژه نیز در غرب آن قرار گرفته است. (که منطقه نام خود را از همین دریا می گیرد). مرز این منطقه با منطقه مرمره، از غرب از ناحیه «بابا بورنو» شروع شده تا کوه کاز که تا شمال خلیج ادرمیت قرار گرفته ادامه می یابد. مرز مشترکین با آناطولی میانی نیز، از جنوب غربی ناحیه اینونو شروع شده، تا شمال کوه های سلطان پیش می رود. از آن نقطه به بعد نیز حدود مشترکش با منطقه مدیترانه آغاز می شود، که تا غرب دریاچه کوی جگیز امتداد می یابد. منطقه اژه به دو بخش تقسیم می شود که بخشی را اژه اصلی و بخش دیگر را آناطولی غرب میانی نامند. بخش اژه آن شامل استان های ازمیر، مانیسا، آیدین، دنیزلی و موغلا می شود و بخش آناطولی غرب میانی نیز استان های اوشاک، کوتاهیا و آفیون کاراحصار را در برمی گیرد.
● جمعیت: منطقه اژه جمعیت فشرده ای دارد. بنابر سرشماری سال ۱۹۹۰ جمعیت منطقه ۲/۸ میلیون نفر است. از جهت انبوهی جمعیت بعد از منطقه مرمره در ردیف دوم قرار می گیرد. بیش از نیمی از جمعیت منطقه درشهرها ساکنند. همچنین بخش قابل توجهی از جمعیت منطقه درنواحی ساحلی و دشت های پست متمرکز شده اند. پراکندگی جمعیت در نواحی ساحلی به نسبت دارای تفاوت های مهمی است. جمعیت در دشت ها فشرده است. اما درجاهایی که کوه ها دشت ها را از هم جدا می کنند، جمعیت اندکی زندگی می کنند. ناحیه منتشه در جنوب از کم جمعیت ترین نواحی ترکیه است. بخش آناطولی غرب میانی در کل کم جمعیت محسوب می شود.
● وضعیت پستی و بلندی منطقه: رشته کوه های واقع در بخش اژه و دره هایی که این کوه ها را از هم جدا می کنند، طبیعتاً شکاف ها و گودی هایی در محور شرق- غرب ایجاد می کنند. این گودی ها درعین حال موجب می شوند بلندی هایی که در میان آنها در محور شرق- غرب بوجود آمده اند، نمایی رشته کوه گونه بخود بگیرند. غربی ترین نقطه این گودی ها درگذشته ای نزدیک در نتیجه فشار آب دریا شکل خلیجی کوچک بخود گرفته بود. اما مدتی بعد بخشی از آن و یا کلا با مواد رسوبی پر شد. لذا حالتی قطعه، قطعه دارد. کوه هایی با ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متر در این ناحیه پراکنده اند. این بلندی ها در جلگه های پست بخش اژه که نسبت به دشت آناطولی غرب میانی تا میزانی بیش از هزارمتر پایین تر قرار دارند، نمایی عظیم می یابند.
اساس زمین منطقه اژه، از انبوه خاک قدیمی ساروخان – منتشه که جغرافی شناسان آن را «مندرس ماسیفی» نامیده اند تشکیل شده است. این پایه قدیمی که در اواسط دوران «پاله اوزوئیک» دچار انحناهایی شده و بعدها بر اثر ساییدگی درست شده، در دوران «ترس یر» دوباره با حرکات زمین مواجه می شود و این بار انحناء نیافته، می شکند. بعد، سقوط قسمت هایی از خطوط شکسته معین، موجب ایجاد شکاف ها و گودی هایی که بدان اشاره شد می شوند. از میان این ها نیز توده های کوه های قدیمی (هورست- Horst) متشکل از صخره های سخت و شفاف سر بیرون می آورند. این توده های قدیمی دچار انحناء و خمیدگی نشده اند، ولی رسوبات دریا که اطراف آنها را فرا گرفته اند، به مرور پوشش خارجی این بلندی ها را تشکیل می دهند. عرصه گودی هایی که در محور شرق- غرب قرار گرفته اند و نیز برآمدگی هایی که در همان راستا این گودی ها را قطع می کنند، از شمال به جنوب چنین ترتیبی دارند: گودی جلگه ادره میت و خلیج ارده میت باکوه مادرا (۳۳۴/۱) از جلگه باکرچای و بلندی کوزاک (۰۵۱/۱ متر) قطع می شود. کوه یونت (۰۷۵/۱) مابین جلگه های باکرچای و گدیز قرار گرفته است. به جلگه گدیز از شمال جلگه آق حصار و از جنوب جلگه نیف (کمال پاشا) همچون خلیجی می پیوندد. کوه های موسوم به «بزداغلار» (۱۵۹/۲ متر) ما بین جلگه گدیز و جلگه «کوچک مندرس» در جنوب قرار دارد.
این توده در شرق به کوه های آیدین از جنوب متصل می گردد. در بخش غرب نیز به کوه نیف (۵۰۶/۱ متر) و کوه سپیل (۵۱۳/۱ متر) از شمال می پیوندد. در قسمت جنوبی تر کوه های آیدین (۸۱۹/۱متر) بین جلگه های مندرس کوچک و مندرس بزرگ امتداد می یابد. این کوه ها سپس به طرف غرب گرایش یافته نازک تر می شوند و از طریق کوه سامسون (دیلک) (۲۳۷/۱ متر) به جزیره همسایه یعنی جزیره سیسام (ساموس) می رسند. جلگه مندرس بزرگ که بخش وسیعی را دربرمی گیرد، از طریق دشت های چینه و بزدوغان به ناحیه منتشه می پیوندد. جنوبی ترین گودی منطقه خلیج گوک اووا می باشد که مابین شبه جزایر بودروم و دانچا قرار گرفته است. جلگه های واقع در آناطولی غرب میانی عموماً در نتیجه تحرکات بخش هایی حالت بلندی یافتند و کوه های امروزی را تشکیل داده اند و قسمت هایی نیز فرو رفته عرصه های گود و پست را بوجود آورده اند. در نتیجه پوشیده شدن این گودی ها با رسوبات دریا نیز جلگه های امروزی تشکیل شده اند. مهمترین جلگه های منطقه عبارتند از: جلگه های باکرچای، گدیز، مندرس کوچک، مندرس بزرگ، بالیک اسیر و آق حصار. جلگه های واقع در جنوب شرق منطقه اژه نیز ، ضمن تاثیرگذاری از ایجاد گودی ها از تحولات کارستیک زیرزمینی نیز متاثر شده اند. به عنوان مثال در تشکیل جلگه های دنیزل، تاواس، و چیوربل تحولات کارستیکی بسیار نقش دارند.
دلتای مریچ، جلگه ای است دارای عرصه های جوشان و روان نیرومند. مریچ در نتیجه رسوبات رودخانه همین ناحیه بوجود آمده است. دلتای باکرچای نیز، دراثر پرشدن خلیج چاندارلی از آب رودخانه باکرچای تشکیل شده است. دراین دشت که در برخی نقاط آن باتلاق های شور نیز یافت می شود، آثار تمدن های باستانی نیز به چشم می خورد. دلتاهای مندرس کوچک و مندرس بزرگ نیز جلگه های بوجود آمده روی عرصه های گود و پست می باشند. رودخانه های مندرس کوچک و مندرس بزرگ در طول تاریخ و متناسب با تغییر سطح دریای اژه به سرعت دریا را پر کرده اند. چنان که میلت (Milet) که عصر اولیه شهری بندری بود، در اثر جاری شدن مندرس بزرگ در دریا امروزه بسیار دور از ساحل مانده است. در بخش آناطولی غرب میانی بجای سلسله جبال، رشته کوه هایی با فواصل معین به چشم می خورند. این کوه ها، در چند ردیف در راستای جنوب شرق- شمال غرب قرار دارند. این رشته کوه ها از شرقی ترین نقطه به ترتیب کوه های امیر (۳۰۷/۲متر)، ترکمن (۸۲۶/۱ متر) و دومانیچ (۸۴۵/۱ متر) تا کوه های اولوداغ که خارج از حدود منطقه قرار دارند، ادامه می یابند.
این کوه ها در عین حال در غرب نیز، با عرصه ای پست و گود که در همان راستا قرار دارند و از روی آفیون- کاراحصار- کوتاهیه- اوراهان الی می گذرند، دنبال می شوند. در غرب این عرصه پست کوه های کومالار (۲۴۷/۲متر)، آحیر (۹۱۵ متر)، مراد (۳۰۹/۲ متر)، شاپحانه (۱۲۰/۲ متر)، آکداغ (۰۸۹/۲متر) و گری گوز (۹۳۱/۱متر) جای گرفته اند. هر چه به طرف غرب این رشته ها برویم با ییلاقی وسیع مواجه می شویم که ادامه دار است. این ییلاق را که با دامنه های عمودی به طرف جلگه گدیز سرازیر است و بلندیش در ناحیه شمال غرب بیش از هزار متر است، «ییلاق گوردس- اوشاک» گویند. دراطراف شهر باستانی «کولا» که در جنوب این ییلاق واقع است دهانه های خاموش کوه آتشفشان و مواد آتشفشانی جوید به چشم می خورند. رودخانه های واقع در آناطولی غرب که به دریای اژه می ریزند، در خندق های وسیع و گود جای گرفته اند و در طول این گودی ها به طرف غرب جاری می باشند تا به دریای اژه می رسند. در محل اتصال به دریا نیز خلیج های کوچکی تشکیل داده اند. این رودخانه ها نقش بزرگی در کشاورزی منطقه و کشور دارند. معروف ترین این رودخانه ها: باکرچای، گدیز، مندرس کوچک و مندرس بزرگ می باشد.
● آب و هوا: منطقه اژه عموماً تابستان ها گرم و خشک و در زمستان ها تحت تاثیر هوای معتدل و پرباران مدیترانه است. این وضعیت کلی بیشتر شامل بخش اژه می شود. بخش آناطولی غرب میانی از آنجا که از دریا دور است و در بلندی قرار دارد، دارای آب و هوای متغیر می باشد. در منطقه شمالی آن پیاپی با فشار سرما مواجه می شویم. در دمای میانگین سالیانه تحت تاثیر مدار جغرافیایی، از جنوب به شمال و با تاثیر بلندی ها از غرب به طرف شرق کاهش ایجاد می شود. سردترین ماه سال عموماً ژانویه و گرمترین ماه نیز ژوئیه بوده است. در طول ساحل دریای اژه، کاملاً هوای پرباران مدیترانه حاکم است. تابستان های گرم و خشکند و باران ها برای فصل زمستان جمع می شوند. تقریباً تمامی ایستگاه های هواشناسی نیز میانگین میزان باران سالیانه را بالای ۵۰۰ م.م و عموما پایین تر از هزار م.م تخمین می زنند.
● پوشش گیاهی: در منطقه اژه، از ناحیه ساحلی تا بلندی ۸۰۰-۶۰۰ متر جنگل کاج به همراه گیاه و بوته های مختلف به چشم می خورند. در جایی که گیاهان خود رو کم می شوند و پوشش گیاهی زمین رفته رفته نازک می شود، دیگر اکثراً بوته هایی خاردار به نام «گاریک» به چشم می آیند این نوع گیاه عموماً در حوالی ازمیر، شبه جزیره کارابورون و شهر ساحلی بودروم فراوان یافت می شود. مناطق جنگلی در بخش اژه و در قسمت های پست میان علفزارهاست و در بخش آناطولی غرب میانی نیز در عرصه های استپ (جلگه) مانند قرار دارند. در طبقات زیرین جنگل ها درختان بلوط و انواع کاج و صنوبر را بسیار می توان دید. در «کوزاک داغی» هم نوع پسته به نام «فستیتو چامی» بسیار است. اینجا منطقه مهم کاشت درخت پسته در کشور (ترکیه) است. در تمامی نواحی ساحلی درختان زیتون نیز فراوان است. انواع مرکبات هم که از تاثیرات باد شمال محفوظ نگهداشته می شوند، محصولات بخش جنوب منطقه اند. بعلاوه گل ها و گیاهانی چون آویشن «آداچایی» (گیاهی با برگی خوشبو همچون چای) و «لاوانتا» همچنین کاکتوس های متناسب با آب و هوای مدیترانه بطور گسترده یافت می شوند.
در میان علفزارهای جنگل انواع بلوط را نیز می توان دید. شهر ازمیر که پرجمعیت ترین شهر منطقه است، در عین حال از جهت میزان جمعیت بعد از استانبول و آنکارا در ردیف سوم قرار دارد. ازمیر که در نقطه پایانی خلیجی که تا عمق خشکی فرو رفته و همین نام را خود دارد قرار گرفته، به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود، در آناطولی غربی، بند تجاری منطقه وسیعی شده (اجناس و محصولاتی که به ازمیر آیند، قبل از این که بار کشتی ها شوند، در شهر مورد پردازش قرار گرفته کاملاً تبدیل به مالی تجاری می گردند.) و لذا ازمیر بعد از استانبول، بزرگ ترین مرکز تجاری ترکیه به حساب می آید. شهر در انتهای خلیج ازمیر به شکل هلالی باز و گسترده می شود. این هلال که در شمال از ناحیه «بوستانلی» شروع می شود، پس از تشکیل انحنایی بطول ۲۷ کیلومتر، در جنوب خلیج پس از ناحیه «اوچ کویولار» به پایان می رسد. سپس در نواحی مسکونی مانند «بالچووا» و «اینجیر آلتی» به طرف غرب امتداد می یابد.
شهر (سمیرنا) که تصور می شود در دوران باستان از طرف مهاجرین که از «ایونیا» به این جا آمده اند در ناحیه ای بین «بایراکلی» و «بورنووا» که آن زمان در کنار دریا واقع بوده، بر روی تپه ای بنا شده است، در دامنه کوه پاگوآ (Pagoa) (کادیفه قلعه) برای دومین بار تاسیس شده است. پس از دوران حکمرانی رومی ها و بیزانس ها در ۱۴۲۴ میلادی به خاک عثمانیان ملحق شده، در ۱۹۱۹ نیز از طرف یونیان تحت اشغال درآمده، لیکن در ۱۹۲۲ آزاد گشته است. قسمت اعظم خاک «دنیزلی» که دومین شهر بزرگ منطقه شمرده می شود، در ناحیه «پاموک قلعه» و قسمت کوهستانی اطراف آن واقع شده است. این شهر که در ابتدا به نام همسر «آنتیوخوس» دوم از سلفکیها یعنی (لاوکید) نامگذاری شده و بنا شده، بعد از سلفکیها و بیزانس ها نیز به محل امروزی اش منتقل شده است.
در محل احداث جدیدش روستای «دوغوزلو» واقع بوده که این نام به مرور زمان تبدیل به دنیزلی شده است. سومین شهر بزرگ بخش آناطولی غرب میانی «کوناهبه» است که این شهر در دوران باستان در محلی به نام «حصارتپه سی» واقع در دامنه کوه «یللی جه» و در کنار جلگه ای وسیع بنا شده است. در قرون وسطی و در دوره امپراطوری بیزانس این شهر با نام «کوتیاون» (Kotyaion) بسیار رشد کرده است. از دامنه تپه ای که امروزه بازمانده های حصار در آن واقع است، تا دشتی که در سمت شمال قرار دارد مرکز فعالیت های این شهر می باشد این عرصه مقابل «حصار تپه سی» در واقع مرکز فعالیت های صنعتی و دامداری است. چهارمین شهر مهم منطقه «مانیسا» است که نامش را از قدیم از کوهی که در دامنه های شمالی آن بنا شده گرفته است. در دوران رومی ها رشد یافته، در قرن چهاردهم میلادی نیز از حاکمیت بیزانس درآمده، بدست ترکان «سارو خان اوغلاری» افتاده و پس از مدت کوتاهی هم تحت حاکمیت عثمانیان قرار گرفته است. مدتی به عنوان مرکز حکمرانی شاهزاده ها بوده و در آن دوران با بناها و آثار مهمی مزین شده است.
● اقتصاد:
▪ کشاورزی: در منطقه اژه، به علت شرایط آب و هوایی مناسب، حاصل خیزی زمین ها و سهولت امور حمل و نقل و ترابری اکثریت مردم از راه کشاورزی امرار معاش می کنند. در بخش اژه برخی درختان و گیاهان مناسب آب و هوای مدیترانه (مانند زیتون و انگور و ...) نسبت به دیگر انواع فراوان یافت می شوند. اما در بخش آناطولی غرب میانی وضعیت کشاورزی بسیار متفاوت است. در آن بخش کشت غلات نسبت به دیگر محصولات کشاورزی سنگینی می کند و دامداری نیز جایگاه مهمی در زندگی مردم دارد. کشت گندم در صدر غلات قرار دارد. پس از آن به ترتیب جو وذرت قرار دارند. گندم، بویژه در استان های آفیون و دنیزلی کاشت می شود.
استان های ازمیر، آیدین و موغلا از این جهت در ردیف های بعدی جای دارند. جو در آفیون و مانیسا و ذرت بیشتر در مانیسا کاشت می شوند. کاشت برنج به میزان کمی در نواحی جلگه ای انجام می شود. کاشت انواع سبزیجات نیز در این منطقه دارای اهمیت خاصی است. به سبب مساعد بودن آب و هوای منطقه سبزیجاتی از جنس گوجه فرنگی و لوبیا کاشته شده، بعد به مناطق دیگر نیز فرستاده می شود. منطقه برای کاشت سیب زمینی و پیاز مناسب است. از حبوبات بیشتر نخود کاشته می شود. کاشت خربزه و هندوانه نیز به شکلی مناسب رواج دارد. از جهت کاشت گیاهان صنعتی توتون، پنبه، کنجد، کتان و چغندرقند ردیف های اول را تشکیل می دهند. تولید روغن زیتون درسواحل خلیج ادرمیت با توجه به کثرت درختان زیتون در آن ناحیه که در صدر قرار می گیرد، از جهت درآمد بسیار اهمیت دارد. باغ های انگور نیز در مناطق مختلف به چشم می خورند. انگور درتولید شراب و شیره انگور نیز نقش مهمی دارد. کشمش محصول نواحی ازمیر است و انجیر نیز که طاقت سرمای زمستان را ندارد در نواحی ساحلی رشد می کند. در حقیقت تقریباً ۸۱درصد درختان انجیر کشور در همین منطقه اژه قرار دارند. کاشت مرکبات بیشتر در نواحی جنوبی منطقه رایج است. در بودروم نارنگی، در آیدین و نازیللی هم پرتقال پرورش می یابد.
▪ دامداری: در منطقه اژه، دامداری چندان توسعه یافته نیست. بویژه که در دوران اخیر به علت محدود شدن چراگاه ها از تعداد دام ها نی کاسته شده است. در نواحی سالی بیشتر گوسفند و انواع بز به چشم می خورند. در نواحی داخلی نیز پرورش گاو و گاومیش رواج دارد. ماهیگیری اهمیت سابقش را از دست داده و بویژه به علت آلودگی آب خلیج ازمیر بسیار کاهش یافته است. صید اسفنج نیز گرچه به اهمیت سابق نیست ولی در هر صورت در سواحل بودروم همچنان ادامه دارد.
▪ منابع زیرزمینی: منطقه اژه از لحاظ منابع زیرزمینی نیز بسیار غنی است. اما بسیاری از معادن به علت این که از دوره باستان همواره مورد استفاده بودند، دیگر تمام شده اند. بسترهای ذغال لینیت که در منطقه فراوان است، در نواحی کوتاهیه و سوما گرد آمده اند. بهره برداری از لینیت ناحیه کوتاهیه، بعد از احداث راه آهن کوتاهیه- بالیک اسیر آسان شده است. یکی از این نواحی مورد بهره برداری «دگیرمیساز» است. بسترهای واقع در ناحیه «تونچ بیلک» دارای اهمیت بیشتری هستند. از ناحیه سوما نیز ذغال لینیت مرغوبی استخراج می شود. کروم که باضافه شدن بر آهن در تولید فولاد نقش دارد، در ناحیه «چاردی» بین کوتاهیه و بالیک اسیر- استخراج شده، که امروزه بعلت اتمام آن این معدن رها شده و بجای آن در نواحی «دانماردی» و «دورسون بیگ» مراحل استخراج آن آغاز شده است. بسترهای آهن منطقه اغلب در نواحی ادرمیت، جنوب «آیوالیک» و اطراف «سیماو» یافت می شوند. در نواحی سلجوق و اوشاک و تیره بسترهای سمباده مورد بهره برداری است. در این بخش همچنین بسترهای انواع مرمر، جیوه، بور و منگنز وجود دارد. مهمترین آب معدنی ترکیه در حوالی آفیون از طرف هلال احمر مورد بهره برداری قرار می گیرد. از میزان نمک تولید شده در سطح کشور، ۵/۳ درصد آن از نمک ناحیه «چام آلتی» ازمیر بدست می آید.
▪ فعالیت های صنعتی: منطقه اژه در سطح ترکیه بعد از منطقه مرمره در ردیف دوم قرار دارد. انواع صنایع مهم که خصوصاً در ازمیر گرد آمده اند عبارتند از بافندگی، ماشین سازی و ساخت ابزار فلزی، صنعت مواد غذایی (کارخانه های آرد، ماکارونی و انواع کنسرو) و دخانیات بافندگی با منسوجات پنبه ای به غیر از ازمیر در آیدین، نازیللی، دنیزلی و اوشاک هم توسعه یافته است. تاسیسات مربوط به تولید روغن بویژه در ادرمیت- آیوالیک، کارخانه های قند در اوشاک، کوتاهیه و آفیون قرار دارند. قالیبافی نیز در کولا، گوردس و سیماو گسترش یافته است.
▪ راه و ترابری: منطقه اژه از جهت راه و ترابری از نقاط پر رفت و آمد ترکیه محسوب می شود. فواصل دره ]ای مسیر شرق – غرب امکان اتصال راه های زمینی به مناطق داخلی را ایجاد نموده اند. منطقه با خطوط مختلف راه آهن به دیگر مناطق متصل می شود. (راه آهن ازمیر- آیدین که اولین خطر راه آهن احداث شده در ترکیه است، در ۱۸۵۶ در منطقه اژه خدماتش را آغاز کرد.) راه های ریلی و راه های زمینی در بخش آناطولی غرب میانی در آفیون و کوتاهیه بهم گره می خورند. از جهت راه های دریایی نیز بندر مهمی بجز بندر ازمیر (تمامی فعالیت های تجاری در همین بندر انجام می شود) وجود ندارد. از لحاظ فعالیت های توریستی هم بنادر بودروم، کوش آداسی، گوللوک، داقچا و مارماریس دارای اهمیت خاصی اند. ازمیر از طریق سفرهای منظم هوایی نیز با استانبول و آنکارا در ارتباط می باشد.
▪ آثار تاریخی و اطلاعت توریستی: منطقه اژه از جهت توریستی دارای ساختاری طبیعی و فرهنگی بسیار غنی می باشد. وضعیت مستقیم کوه ها نسبت به ساحل موجب ایجاد نوار ساحلی پرپیچ و خمی شده است. (طول ساحل دریای اژه جمعاً ۵۹۳ کیلومتر است) همچنین نوار ساحلی ضمن جذاب بودن جهت شنا در دریا، در سواحل مرتفع نیز مناظر زیبایی ایجد می نماید. همچنین پیچ های موجود در نقاط ساحلی (مانند آکبوک، گوگچه لربوکو، دگیرمن بوکو، پالاموت بوکو، کارگی بوک و غیره ....) خصوصاً در رونق گرفتن کشتی های کوچک مسافرتی و تفریحی که اخیراً بسیار گسترش یافته اند و توریزمی به نام مسافرت دریایی و توریز کشتی های کوچک ایجاد نموده اند. در جذب توریست های بومی و خارجی نقش با ارزشی ایفا می کنند. سه بندر مهم کشورمان که این نوع کشتی ها در آن پهلو می گیرند (کوش، آواسی، چشمه و بودروم) در همین ساحل قرار گرفته اند. کیفیت ملایم آب و هوای مدیترانه که بر منطقه اژه حاکم است، برای فعالیت های توریستی بسیار مناسب می باشد. به عنوان مثال طولانی بودن زمستان، امکان استفاده کافی از آفتاب در تابستان و مساعد دمای آب دریا همواره توریست های بسیاری را به طرف خود جذب می نماید.
دمای آب در دریای اژه از شمال به جنوب افزایش می یابد و لذا در این مسیر زمان شنا در آب هم بیشتر می شود. زمان مناسب برای شنا از شمال تا ازمیر که پنج ماه در سال است، از کوش آواسی به بعد افزایش می یابد و در بودروم تا هشت ماه طول می کشد. وجود چشمه های آب گرم معدنی در منطقه اژه، یکی دیگر از مراکز جذب توریست است که به توریزم درمان و سلامتی مشهور است.
شناخته شده ترین این چشمه ها عبارتند از: چشمه های آب گرم کاراهائیت و پاموک قلعه در دنیزلی، چشمه های بالچووا، ویکیلی، داودلار، چشمه و شیفته در ازمیر، چشمه آب گرم دوغان بیگ واقع در جنوب سفر حصار، چشمه های سیماو- گدیز، یونجالی، حارلک و مراد داغی در کوتاهیه، چشمه های کورشونلوو و سارت در مانیسا، چشمه های صاندیکلی، گازلی گول و خدایی در آفیون؛ در این میان آب معدنی قابل شرب «اورلا» در ازمیر و بویژه چشمه آب گرم معدنی پاموک قلعه از دوران های بسیار قدیم شناخته شده می باشند. در منطقه، جهت حفاظت از زیبایی های طبیعی و تاریخی دوپارک ملی احداث شده است. از این دو، «پارک ملی شبه جزیره دیلک» در محدوده کوش آواسی و سوکه در استان آیدین واقع است و زیباترین نمونه های گیاهی منطقه مدیترانه را در خود جای داده است. همچنین آثار باقیمانده از دوران «ایون ها» از جهت باستان شناسی دارای اهمیت اند. و اما «پارک ملی سپیلداغی (Sepildagi) » که در دامنه کوه سپیلداغی در مانیسا احداث شده، با بلندی خود که به هزار و پانصد متر می رسد، در تابستان ها پناهگاه مناسبی برای فراریان از گرما می باشد. (گل لاله مانیسا که بسیار مشهور است در این پارک پرورش می یابد) آثار باقیمانده از دوران باستان در این پارک نیز یافت می شوند.
استراحت گاه های جنگلی نیز از مکان هایی است که موجب جذب توریست های بومی و خارجی مختلفی می شوند. ویژگی های تاریخی و باستان شناسانه موجود در منطقه اژه هم همواره برای توریست های مختلف جذاب و دیدنی محسوب می شوند. به عنوان مثال افس و برگاما در ازمیر، پاموک قلعه (هیئراپولیس) در دنیزلی، پرین (Priene) ، میله توس، دیدیم و آفرودیسیاس در آیدین، کنیدوس در داتچا، هالیکارناسوس در بودروم، خرابه های سارد در مانیسا از این جمله اند. دو نمونه از عجایب هفتگانه دنیا در منطقه اژه واقع اند (معبد آرتمیس افس و مقبره عالی هالیکار ناسوس.) همچنین پناهگاه حضرت مریم (س) و کلیسای سنت ژان در سلچوق و معبد آپوللون در دیدیم، موجب جلب جهانگردان خارجی بسیاری می گردند. امروزه مناطق مسکونی چون آکچای، اورن، آیوالیک، فوچا، چشمه، کوش آواسی، دیدیم، گوللوک، بودروم، دانچا و مارماریس که همگی در ساحل دریای اژه قرار دارند، در تابستان ها به مراکز توریستی واقعی تبدیل می شوند.

منبع : سایت سفارت ترکیه