کار آفرینی عامل اصلی فقر زدایی

یکی از ویژگی های نظام سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی واقتصادی که به تدریج از فردای پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ظهور نمود فقر زدائی ومحرومیت زدایی بود . نفس حاکمیت مردم سالاری دینی بر قراری عدالت است وهمان استقلال ، آزادی ، جمهوری اسلامی بر خواسته از بطن عدالت خواهی است . عدالتی که همراه وهمگام با آزادی میباشد .
بشر از روزی که نوعی زندگی سازمان یافته را آغاز کرد، مجبور شد به مقوله هایی چون تنظیم رابطه میان خواسته های فردی خود وخواسته های دیگران یا جمع نیز بیندیشد وشاید اینگونه بود که مفاهیمی چون آزادی ، حق وعدالت شکل گرفت و بسط وتوسعه یافت .
عدالت برای انسان عصر جدید یعنی برخورداری از حقوق یکسان وبرابر با دیگران حقوقی که صرف نظر از نژاد ، جنس ، زبان ، مذهب ، طبقه ، قوم ، و شان اجتماعی ودیگر شعون وتعلقات مادی وغیر مادی ، مبنای تنظیم و روابط ومناسبات بین مردم در جامعه وبین جامعه با حکومت و دولت است .
در حقیقت تا دردها ومشکلات جامعه شناخته نشود طبعاً را درمانی نمیتوان ارائه داد . عنایت به زیرساخت ها وتوجه به امور زیر بنایی از مولفه ها ومحورهای توسعه است وبدون شک اشتغال عامل اصلی فقر زدایی می باشد وبه قول معروف به جای دادن ماهی می بایست ماهیگیری بیاموزیم . اصولاً پیشگیری بهتر از درمان است ونسخه های مقطعی ، موقطی وبرنامه های کوتاه مدت یک مسکن است . بی هیچ تعارف ومسامحه باید به اصلاح و بازنگری امور پرداخت برای نیل به تحقق عدالت اجتماعی باید نیازهای اولیه مردم که عبارت است از اشتغال ، مسکن ، ازدواج و.... فراهم گردد تا بدینوسیله با احیای حقوق شهروندی روحیه نشاط ، پویایی تحرک ، امید ، اعتماد وتحکیم اتحاد ملی وانسجام اسلامی تبلور یابد . جمعیت نقطه قوت جامعه جهت پیشرفت . چرا که جمعیت هر کشور مهمترین سرمایه آن کشور را تشکیل می دهد. مردم بزرگترین وبا شکوهترین ثروتی هستند که با کمک آن می توان به همه ثروتهای دیگر دست یافت.منبع غائی مردم هستند باید آنها را باور داشت وبه آنها اعتماد نمود وبخش اعظمی از جمعیت کشور ما را جوانان تشکیل داده اند که نقش خاصی را در ساختن واداره جامعه ، حرکت دادن چرخهای تولید ، پاسداری و غنی سازی از ارزشهای ودستاوردهای انقلاب بر عهده دارند. بدیهی است ایفای این نقش های مستلزم تامین نیازهای اولیه نظیر ( غذا، پوشاک، وسر پناه ) ونیازهای ثانویه آموزش ، بهداشت، اشتغال ، حمل ونقل ، تامین اجتماعی ، رفاه عمومی ، مسافرت ، تفریح ، گذراندن اوقات فراذغت، عنایت ویژه به مسائل فرهنگی ، اجتماعی واقتصادی ومضافا تولید بیشتر امور زیر بنایی وزیر ساختی اتم از صنعت ، کشاورزی، انرژی صلح آمیز هسته ای ، جهانی شدن ایجاد بازارهای رقابتی ، پشتیبانی از مشارکت عمومی وسرمایه گذاری های داخلی وخارجی ، توجه به مقوله های امنیت ، عدالت ، معیشت ، توسعه اجتماعی همراه وهمگام با توسعه سیاسی وغیره میباشد که سهم به سزایی در ارتقاء کیفی سطح زندگی دارد . به این ترتیب جمعیت به ویژه نیروی کارآمد جوان که برخوردار از استعداد ، انرژی، پتانسیل ، کارائی ، توانائی تولید وکار آفرینی ، نبوغ سرشار بالقوه ، مولد وهوش بالا است با بستر سازی ونهادینه کردن پاسخ به نیازها ومدیریت علمی مبتنی بر آینده نگری ، سرمایه گذاری وتربیت این نیروی عظیم خدادای و ارتقاء کیفیت منابع منابع انسانی احساس آرامش در این قشر ایجاد می گردد وتهدید ها به فرصت بدل می گردد .آنگاه جوان به جای بار ، بال جامعه می گردد ومسیر توسعه هموار می گردد . لذا ایجاد اشتغال به باور کارشناسان اقتصادی از مولفه های محوری فقر زدایی است و نگاهی به جوامع پیشرفته خود گواه این واقعیت می باشد که نرخ بیکاری بسیار پایین ودر حد صفر است وبه همین ترتیب شاخص اقتصادی اشتغال بسیار بالا است بطوری که یک جوان بصورت شبانه روزی ودو شیفت مشغول کار در عرصه های تولیدی دارای ارزش افزوده اقتصادی می باشد وطیف خاطر حاکم براین گونه جوامع است .
برای اجتناب از حاشیه روی ، ابتدا به بررسی تعاریف موجود در مورد فقر می پردازیم .تعاریف وگزاره هایی که حاصل تکاپو ، تلاش واندیشه زبان پارسی است .
فقیر کسی است که خود وعائله تحت تکفل او نتواند از حداقل یک زندگی قابل قبودی برخوردار شوند ، بدیهی است که مرز فقر از جامعه ای به جامعه دیگر واز زمانی به زمان دیگر ودر سنت های زیستی جوامع گوناگون تغییر می کند ممکن است نداشتن یک وسیله نقلیه نظیر خودرو برای کسی که در یک شهر بزرگ زندگی میکند نداشتن همین وسیله برای کسی که در یک روستا زندگی می کند نشان ومبین فقر نباشد . علی ایحال معروف است که فقرای امروز بهتر از امپراطوران گذشته زندگی می کنند . در واقع سطح زندگی ومولفه های زیستی در دنیای ماشین وامروز ، عصر ارتباطات ، دهکده جهانی ، قرن بیست ویکم عصر دانایی ، یک چرخشی ۳۶۰ درجه نسبت به اعصار گذشته پیدا نموده ودانش بشری همراه بینش انسانی در حال تحول است . عنایت ویژه به روند تکاملی ، از طرفی واحساس نیاز به جبران عقب ماندگی های قرون متمادی ، از طرف دیگر ، مضافاً نوع نگرش و زاویه نگاه به زندگی وهم چنین تنوع طلبی ، آسایش، رفاه، خواسته ها وگرایش ها ، ظرافت وپیچیدگی زندگی امروزی قابل قیاس با گذشته نیست وبه همان نسبت دغدغه ها نسبت به آینده خود وخانواده در ابعاد مختلف ودر عرصه های گوناگون از رشد چشم گیری برخوردار شده است و..... طبعاً در چنین فرآیندی احساس مسئولی مضاعف گردیده وتعریف خط فقر بر اساس اولویت ها ونیازهای روزمره ارزیابی ومحاسبه می گردد .
بین آن کس که نخواهد کار کند وزندگی خود را به حداقل قابل قبول براند با آنکس که نتواند چنین کند ، تفاوت بسیار است . زیرا اولی را باید قانون به کار وادارد و دومی را به عنوان صیانت فرد ، مورد حمایت قرار دهد . در احکام اسلام و قانون اساسی کشور اسلامی ما توجه به فقرا و فقر زدائی یک تکلیف و وظیفه شرعی و قانونی است . مساله ترحم در میان نیست . مساله ادای حق و تکلیف خواهد بود . بدون تردید اجرای او امر الهی می باشد . بگذارید روشن تر بگوئیم : شرعا در صورتی که واجد شرایط باشیم مکلف به دادن خمس و ذکات هستیم و مصاف این دو نیز معین و مشخص است . نیمی از خمس به سادات می رسد که بنابر احتیاط مستحب است با اذن مجتهد جامع الشرایط به سادات فقیر یا سادات یتیم یا سادات در سفر مانده برسد . نیمی دیگر از آن نیز سهم امام (ع) است . که در غیبت آن بزرگوار به مجتهد جامع الشرایط یا به مصارفی که ایشان اجازه می فرمایند میرسد . در مصرف زکات نیز اولین کسی که زکاتبه آنها تعلق می گیرد فقرا و مساکین هستند . در فقه جعفری فقیر به کسی کفته می شود که مخارج خود و عائله خود را ندارد. (تاکید شده است که کسی صنعت یا ملک یا سرمایه ای دارد میتواند مخارج سال خود را بگذراند فقر نیست ) مسکین کسی است که از فرط فقر خانه نشین شده و زندگی او از فقیر سخت تر است . این دو تکلیف شرعی یعنی خمس و زکات و مصارف آدمها نشان می دهد که فقر زدائی یک وظیفه اسلامی و رسالت دینی و احساس مسئولیت شرعی است و از دیدگاه انسانی مصداق بارزی از برقراری عدالت احیای و حقوق شهروندی خواهد بود .
دولت اسلامی نمی تواند و مجاز نیست در این مسئله بی تفاوت باشد که الحمد لله این چنین نیست . احکام اسلامی برای خلاصه زدودن فقر از جامعه اسلامی به این دو مورد و کمک به فقرا ترغیب شده است و اشارات زیادی در این خصوص عنوان شده است که بخشش و خیرات در آن میان با برجستگی و الویت خاصی جلب توجه میکند .
با این ترتیب جامعه اسلامی جامعه ای است که دستور الهی دارد و مکلف می باشد به فقیران کمک کند . الذین ینفقون امر الهم با اللیل و النهار سرا و علانیه فلهم اجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون (یعنی آنانکه اوالخد را در روز و شب آشکارو پنهان انفاق کنند اجرشان در نزد پروردگار محفوظ است و وحشت و اندوه بر ایشان نرسد. آیه ۲۷۴ سوره بقره و در آیه ۲۸ سوره الحج چنین آمده است : علی ما رزقهم من بهیمنه النعام . فکنوا منها و اطعمو البائس القیر( یعنی از آنچه از دامها روزی شما کردیم بخورید و نیازمند سختی کشیده را نیز اطعام کنید )و در آیه ۲۶۷ از سوره بقره باز می خوانیم :
یا ایها الذین آمنوا انفقوا من طیبات ما کسبتم و مما اخرجنا لکم من الارض ...
( یعنی ای کسانیکه ایمان آورده اید از روزی پاکیزه ای که بدست آورده اید و از آنچه برای شما از زمین بیرون آورده ایم انفاق کنید )
علاوه بر این او امر صریح قرآن کریم و احکام مربوط به خمس و زکات ، سیره پیامبر اعظم صلوات ا... و سلامه عیله و حضرت امیر المومنین علی ابن ابی طالب علیه السلام و دیگر ائمه اطهار(ع) بر بخشش به مستمندان استوار بوده است تا آنجا که آیه شریفه ۲۷۴ از سوره مبارکه البقره که در فوق ذکر گردیده در شان نخستین امام بر حق شیعیان نازل شده است . از پیامبر اکرم (ص) نقل است که فرمود : ناتوان را پیش من آرید زیرا شما به برکت ناتوان خود روزی می خورید و یاری می شوید و ...و امام (ره) می فرمایند : انقلاب اسلامی متعلق به مستضعفین و پابرهنگان است و همچنین مقام معظم رهبری فرموده اند : مردم ولی نعمت ما هستند . از حضرت علی (ع) در نهج البلاغه و از دیگر پیشوایان و بزرگان و مشایخ و عرفا سخنان گهرباری در توجه به حال فقرا و فقر زدایی نقل است که مجال برشمردن انها در این مقال نمی گنجد . در حقیقت که در این مورد بخصوص یعنی توجه ویژه و اساسی و اصولی اسلام به حال فقرا تا آن حد که اثری از فقر در جامعه اسلامی باقی نماند ، کتاب فضل ترا آب بحر کافی نیست که تر کند سر انگشت و صفحه بشمارد . ولی امر مسلمین جهان مقام عظمی ولایت ، حضرت آیت ا... العظمی خامنه ای مثام معظم رهبری اسوه ساده زیستی و الگوی پارسایی در سخنان گهر بارشان بارها تاکید نموده اند که مراد از برقراری نظام مقدس جمهوری اسلامی همانا فقر زدایی و محرومیت زدایی است و همواره سخنان معظم له کشتی نجات و چراغ ماست و نصب العین امور ما و الحمدلله دولت کریمه نهم که عدالت مهروری و مهرورزی از خصایص آن است با سفر های استانی که مبتنی بر کاهش فقر و محرومیت می باشد آغازی است دیگر بار در جهت توزیع عادلانه ثروت و رفاه عمومی و سهام عدالت ره آوری است از نیت خیر رئیس جمهور محبوب و مردمی ایران اسلامی .
تولید بیشتر ارتقاء شرایط زیستی و کیفیت زندگی همه مردم کشور و آماده ساختن آنان برای ایفای نقشی فعال و سازنده در فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور هدف اصلی سیاست تولید است . تولید بیشتر ، صنعتی شدن و رفتن به سمت و سوی تولیدات کالاهایی که ارزش افزوده دارند .در چند شاخص ذیل تاثیر مستق یم دارد .( البته با این تعریف که تولیدات با کیفیت بوده واز استانداردهای روز جهان برخوردار باشد)
۱) تولید بیشتر اشغال ایجاد مینماید وطبعاً اشتغال زائیبه رفع بیکاری منتج می شود .
۲) تولید جامعه را ثروتمند می کند ونتیجتا فاصله طبقاتی وتبعیض ازبین می رود.
۳) از حیث آسیب شناسی بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی نظیر طلاق ، فرزندان طلاق دختران فراری ، فساد اجتماعی اقتصادی وفرهنگی ،بزهکاری ، اعتیاد ، تکدی گری ، مشاغل کاذب ، قاچاق کالا و موادمخدر و..... نتیجه فقر وبیکاری است . بنابراین با تولید بیشتر جامعه دچار تحول عمیق وشگرفی می گردد .به گونه ای که تاثیر این پیشرفت در زندگی روزمره مردم مشهود ومملوس می گردد.
۴) خروجی تولید ، صادرات است وصادرات همرا به ارز آوری می باشد وکشور از حیث اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، وحتی سیاسی توانمند می گردد واین توانمندی اثرات مثبت ، مفید وموثری در جلب اعتماد عمومی در عرصه ملی وتعاملات سیاسی در عرصه بین المللی می گردد .
۵) تولید در آزاد کردن منابع ملی برای سرمایه گذاری در زمینه ایجاد فرصتهای آموزشی وارتقاء کیفی جامعه وفراهم ساختن امکانات بسیار موثر است ونقش شایان توجهی دارد به تعبیری اهمیت اقتصادی جمعیت تنها به تعدادی وکمیت آن بستگی ندارد . بلکه مهارت ، بصیرت ، تخصص وقدرت خلاقه جمعیت حائز اهمیت است .
فقر زدائی در نفس خود دو موضوع را نهفته دارد. نخست اینکه جامعه را ثروتمند سازیم ودیگر اینکه روش سالمی به وجود آوریم که این ثروت به صورت عادلانه بین گروه ها وافراد جامعه تقسیم شود . به این ترتیب دو مساله ظاهراً جدا از یکدیگر طرح می شود که نخستین آن مربوط به تولید بیشتر کالا واز مقوله مباحث اقتصادی به معنی عام است ودیگری مربوط به به توزیع عادلانه واز مقوله اقتصادی اجتماعی است . بدیهی است این تقسیم ظاهری وفقط برای مرتب کردن زمینه بحث است . توضیح آنکه امروز کالا در مقیاس وسیع برای توزیع تولید میشود . خود مصرفی که قرنهای متمادی انگیزه تولید را تشکیل می د اد . اینکه هر روز بیشتر به تولیدات برای توزیع کشانده میشوند . تولید نه فقط در مبادلات بین المللی هر روز جای خود را بیشتر باز می کند بلکه اقتصادهای ملی راهم تحت تاثیر قرار می دهد .
به خصوص در جامعه ما که اقتصاد آن بر محوریت نفت استوار است با توجه به محدودیت منابع طبیعی لازم وضروری است این نگرش تغییر یابد وسیاست تولید به عنوان محور رشد اقتصادی در اولویت اول قرار گیرد . بی شک رونق اقتصادی ، پیشرفت علمی ، تکامل فنی وصنعتی به تولید بستگی دارد وخوشبختانه توانایی هوشی ، دانش ، کوشش ، جدیت ، خلاقیت ، ابتکار ، نوآوری ، آمادگی ذهنی ، انگیزه وتلاش جوانان این مرز وبوم این امکان را فراهم مینماید تا راهکارهای عملی برای تحقق تولید فراهم شود .......

عزیزاکبریان

منبع : صنایع نیوز