منابع گردشگری طبیعی جزیره هرمز

گردشگری امروزه در ردیف موفق ترین صنایع جهان محسوب می شود، زیرا نتایج و دستاوردهای قابل توجهی مانند کسب در آمد سرشار ارزی، توسعه روابط علمی فرهنگی، ایجاد اشتغال بصورت مستقیم و غیر مستقیم و نمایش ثبات و امنیت کشور به دنبال دارد. در جهان امروز گردشگری رویکرد گسترده ای به موضوع اکوتوریسم(طبیعت گردی) دارد. انسان های خسته از زندگی شهری و ماشینی همواره فرصتهایی را جستجو می کنند که به دور از هیاهوی روزمره زندگی رو به طبیعت بیاورند.
از آنجایی که جزایر دارای کارکرد اکولوژیکی منحصر به فردی نسبت به اکوسیستم های مشابه خود در خشکی ها هستند، بسته بودن اکوسیستم های خشکی جزایر باعث شده تا در روند تکامل سیری خاص طی شود به همین جهت تمامی سطوح اکولوژیکی آن نوعی شاخص زیستی محسوب می شوند که بازتاب دهنده تحول و تکامل فرایند های اکولوژیک و سیستم های حیات بخش می باشند. از طرفی قرار گرفتن در میان دریا باعث مهیا شدن مناطقی کم عمق در سواحل آنها برای حضور بانک های زیستی همچون آبسنگ های مرجانی، بسترهای علفی، جلبکی، محل زادآوری آبزیان ومحیط های پرورشی شده است که از جمله زیستگاه های حساس ساحلی و دریایی محسوب می شوند و بالقوه جاذب طبیعت گردان هستند. از سوی دیگر منابع طبیعی، ذخایر حیات وحش و فرصت های کانی و شیلاتی، در جزایر نیز باعث حضور فعالیت های انسانی شده و در نتیجه توسعه، فشارهایی را بر محیط به دنبال دارد که می تواند بر جاذبه های طبیعی منطقه اثر گذارد.
جزیره هرمز در دهانه خلیج فارس واقع شده و از لحاظ نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی دارای ارزش و فرصت های فراوانی است. وجود معدن خاک سرخ، حضور بیش از ۵۷۰۰ نفر سکنه در جزیره، چشم انداز زیبای زمین ساختی، تنوع چشمگیر کانی ها و رخنمونرهای زمین شناسی، وجود آبسنگ های مرجانی، سواحل صخره ای، غارهای دریایی و شکل و جنس متنوع کرانه های ساحلی در کنار پوشش گیاهی بومی و حیات وحش ساکن در این جزیره و برخی یادمان های تاریخی و فرهنگی پیوند خورده با زندگی بومی از جمله ویژگی هایی است که می تواند طبیعت گردان را به خود جلب کند. تعیین توان زیست محیطی جزیره و به ویژه میزان توان منطقه برای جذب گردشگر و معرفی شیوه های ارتقآ کیفیت گردشگری جزیره هرمز با هدف جذب اکوتوریسم و معرفی جاذبه های گردشگری آن از جمله موضوعات این مطالعه است تا دستاورد های آن علاوه بر کمک به مدیریت گردشگری، راهکارهای مناسبی برای کاهش اثر گردشگران را نیز عرضه نماید و بتواند بر انزوای جغرافیایی جزایر از روند توسعه اقتصادی لگام زند.
این مطالعه با هدف شناسایی جاذبه های گردشگری جزیره هرمز و معرفی آنها جهت جذب گرشگر به منطقه و کمک به اشتغال زایی و حفاظت از مناطق حساس زیستی جزیره هرمز به انجام رسیده است. مطابق نتایج بدست آمده از ارزیابی توان اکولوژیک جزیره هرمز ۵/۵ کیلومتر مربع از مساحت جزیره(معادل ۰۹/۱۳%) توان توسعه شهری، ۸/۷ کیلومتر مربع (۵۷/۱۸%) از مساحت جزیره دارای توان توسعه معدنی، ۳/۱۱ کیلومتر مربع توان حفاظت(برابر با ۹/۲۶%) و ۴۲/۴۱% باقیمانده از سطح جزیره توان تفرج گسترده دارد(عابدینی،۱۳۸۶). بررسی های به انجام رسیده نشان داد در حال حاضر جزیره هرمز توان توسعه تفرج متمرکز را ندارد و ضروری است برنامه گردشگری با تکیه بر توسعه فیزیکی شهر بندرعباس و تنها برای اجرای بازدیدهای یک روزه مورد توجه قرار گیرد. البته با ساماندهی برخی خانه های روستایی امکان اسکان شبانه برخی از اکوتوریست ها در جزیره ممکن خواهد بود.
● محدوده مورد مطالعه
محدوده مورد مطالعه شامل جزیره هرمز و آبهای ساحلی اطراف آن تا عمق ۶ متر(محدوده تالابی) می باشد که مساحتی بالغ بر ۴۶/۷۴ کیلومتر مربع را شامل می شود. این جزیره در دهانه تنگه هرمز در مدخل ورودی خلیج فارس از دریای عمان بین مختصات جغرافیایی "۱۰ &#۰۳۹;۲۵ º۵۶ تا "۰۸ &#۰۳۹;۳۰ º۵۶ طول شرقی و"۰۷ &#۰۳۹;۰۲ º۲۷ تا "۲۵ &#۰۳۹;۰۶ º۲۷ عرض شمالی واقع شده است. مساحت گسترده خشکی جزیره ۵۵/۴۲ کیلومتر مربع و طول خط ساحلی آن ۱۵/۳۰ کیلو متر می باشد.
متوسط بارندگی سالانه ۱۰۸ میلی متر و میانگین دمای سالانه ۱۲/۲۷ درجه سانتیگراد برخوردار است، میانگین رطوبت نسبی سالانه جزیره نیز ۶/۷۰ درصد است (سالنامه آماری استان ،۱۳۸۴).
جزیره هرمز اصولاً یک گنبد نمکی است که درآن سازندهای آذرین و غالبا آتشفشانی تیپ غالب سنگ شناسی را تشکیل می دهد و مکان مشخص سازند معینی به نام سری هرمز است. سری مزبور شامل سنگ نمک و گچ همراه توده ها و قطعات سنگ های رسوبی و آذرین است و مجموعه ای از سنگ ها را تشکیل می دهد که شباهتی با هیچ یک از ردیف های سازند دوران دوم و سوم که اطراف گنبدهای نمکی را فرا گرفته است ندارند (استانداری هرمزگان، ۱۳۷۷).
● روش بررسی
این مطالعه با تکیه بر روش تجزیه و تحلیل سیستمی، از طریق شناسایی منابع گردشگری، و پهنه بندی آن با استفاده از معیار های شناسایی منابع متکی به طبیعت (دانه کار و همکاران ۱۳۸۵) به انجام رسیده است. هدف اصلی این مطالعه معرفی منابع گردشگری جزیره به عنوان ابزار اصلی تدوین برنامه جذب گردشگر است و به همین منظور با توجه به ویژگی های منطقه و با اتکا به مجموعه ای از اقدامات دفتری و میدانی تحقیق مذکور به انجام رسیده است. بخش دفتری این مطالعه مشتمل بر جمع آوری اطلاعات موجود، استخراج داده با توجه به اطلاعات مورد نیاز و همچنین فعالیت های مربوط به نقشه سازی بوده است. فعالیت های میدانی به منظور مشاهده پدیده ها، کنترل زمینی داده ها، انطباق نقشه های تولید شده با واقعیات زمینی صورت گرفت.
برای اجرای این مطالعه در وهله نخست تمام اطلاعات مربوط به جزیره هرمز در نهادهای دولتی (استانداری، ادارات کل حفاظت محیط زیست، شیلات، بنادر و کشتیرانی، جهاد کشاورزی، آب منطقه ای)، مراکز آموزشی و پژوهشی (دانشگاه ها، مراکز تحقیقات منابع طبیعی، امور دام، کشاورزی و شیلات) و به ویژه در مرکز اسناد و مدارک علمی کشور شناسایی و تا حد امکان جمع آوری گردید. این تلاش به تهیه بانک اطلاعات جزیره هرمز انجامید. سپس تقسیم بندی جاذبه های توریستی جزیره بر حسب منابع تفرجی با توجه به معیارهای گردشگری متکی به طبیعت انجام شد. عملیات نقشه سازی و تلفیق آن نیز با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی در محیط نرم افزار Arc view انجام شده است. تمام نقشه ها پس از تهیه با کنترل زمینی و ثبت نقاط مکانی توسط موقعیت یاب جغرافیایی نهایی شد.
● یافته ها
چشم انداز ها و منابع تفرجی طبیعی جزیره هرمز شامل آبسنگ های مرجانی در آبهای ساحلی، جنگلهای مانگرو، لاک پشتان دریایی، پرندگان آبزی، غارهای دریایی و کرانه های سنگی، پهنه های جزر ومدی، سواحل شنی ـ ماسه ای و ناهمواری های زمین شناختی است که به اختصار معرفی می شوند.
▪ آبسنگهای مرجانی
آبسنگهای مرجانی از زیر سیستم های دریایی هستند که در آبهای کم عمق گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می شوند این اکوسیستم ها به طور عمده شامل بستر سخت و مشخصاٌ با صخره های آهکی می باشند که در آنها مرجانها به همراه خرده سنگها و ماسه های پراکنده غالب هستند. آبسنگهای مرجانی پس از جنگلهای گرمسیری دومین بیوم غنی دنیا را تشکیل می دهند. آبسنگ های مرجانی هرمز با ۱۲۵ هکتار در جنوب شرقی جزیره در موقعیت جغرافیایی ۱۷ ۰۳ ۲۷ عرض شمالی و ۰۳ ۳۰ ۵۶ طول شرقی قرار دارند این زیستگاه، مکان مناسبی برای تغذیه و فعالیت لاک پشتان دریایی است و تنوع آبزیان در آن بالاست. این مرجانها در زمان جزر از آب خارج می شوند و یکی از جاذبه های جزیره هرمز برای طبیعت گردان محسوب می شوند.
▪ جنگلهای مانگرو
اجتماعات حرای جزیره هرمز، اجتماعی دست کاشت است که با وسعت ۱۶هکتار در موقعیت ۲۲ ۰۵ ۲۷ عرض شمالی و ۴۸ ۲۸ ۵۶ طول شرقی بر یک پهنه گلی قرار دارد و این محدوده زیستگاه حدود ۱۰۰۰ قطعه از ۲۰ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی از قبیل اگرت ها، پرستوهای دریایی و کاکایی ها می باشد.
این اجتماعات گیاهی تنها رویش های چوبی ناحیه جزر و مدی سواحل گرمسیری ونیمه گرمسیری می باشند که توانایی مقابله با شوری آبهای دریایی به واسطه مکانیزم های مختلف از ویژگیهای انحصاری این گیاهان به شمار می رود. این مانگرو ها از شرایط زیستگاهی مطلوب برای شمار بسیاری از آبزیان دریایی و پرندگان آبزی بر خوردار می باشد. آبراهه های اجتماعات مانگرو به واسطه غنی بودن از پوده های گیاهی آلی و دریافت مواد مغذی، ارزش پرورشگاهی بالایی برای گونه های آبزی دارا می باشند و از این جهت نقش غیر قابل جانشینی در زنجیره غذایی دریا عهده دار هستند.
▪ لاک پشتان دریایی
لاک پشتان دریایی را میتوان از مظلوم ترین آبزیان دریایی قلمداد نمود که به سبب بی مهری انسان تنوع و جمعیت گونه و زیستگاه های بسیار محدودی یافته اند. از میان ۵ گونه لاک پشت دریایی شناسایی شده در آبهای خلیج فارس، دو گونه شامل لاک پشت دریایی سبز(mydas chlonia) و لاک پشت منقار عقابی(Eretmuchelys imdricata) بر روی سواحل شنی و ماسه های نرم با شیب ملایم در جزیره هرمز تخم گذاری نموده و درمناطق مرجانی و مناطق واجد علفهای دریایی و جنگلهای مانگرو به تغذیه می پردازند(دانه کار ،۱۳۷۷). زیستگاه های شنی مکان مناسبی برای تخم گذاری لاک پشتان دریایی محسوب می شوند که در کرانه ساحلی شرق هرمز با طول ۲۵۰۰ متر قرار دارد و بررسی های اخیر تراکم آنها را در این محدوده ۶۰ قطعه لاک پشت (لقمانی،۱۳۸۵) نشان داده است. این لاک پشتان از اواخر زمستان تا اوایل بهار هر سال به این سواحل برای تخمگذاری می آیند و حدود ۵۰ روز بعد بیرون آمدن بچه لاک پشت ها از تخم و حرکت آنها به سمت دریا از جمله جاذبه های است که بسیار از گردشگران علاقه مند به مشاهده آن هستند.
▪ پرندگان آبزی
مناسب ترین مکان های زیستی پرندگان آبزی و کنار آبزی در جزیره هرمز، جنگلهای مانگرو و پهنه های گلی شمال شرق جزیره، زیستگاه جلبک های دریایی درسمت شرق و جنوب شرق جزیره و همچنین بسترهای صخره ای بیرون زده از آب و سواحل صخره ای غرب و شمال غرب جزیره می باشد که به علت وفور مواد غذایی، امنیت و آرامش پناهگاه مورد توجه قرار می گیرد.
▪ جوامع جلبکی
زیستگاه اصلی جلبکهای دریایی نواحی صخره ای و سنگی است که دلیل آن لزوم وجود تکیه گاه ثابت برای رشد است. عمده ترین زیستگاه های جلبکها در محدوده بین جزر و مدی قرار دارد. بسیاری از موجودات دریایی و آبزیان نظیر نرمتنان، سخت پوستان، ماهیها، لاک پشت های دریایی و پستانداران دریایی از جلبکها به طور مستقیم تغذیه می کنند. فرش های جلبکی در کرانه های سنگی بویژه در هنگام جزر یکی از چشم اندازهای طبیعی و جاذب در جزیره هرمز محسوب می شوند که می توان این جلوه های طبیعی را در جنوب جزیره مشاهده نمود.
▪ جاذبه های زمین شناسی
جزیره هرمز به عنوان نگین زمین شناسی خلیج فارس به دلیل تنوع بالای سنگ و کانی در آن معرفی شده است که یکی دیگر از جاذبه های این جزیره به خصوص برای علاقمندان به علوم ژئومورفولوژی می باشد. قسمت اعظم جزیره گنبد نمکی بوده و واحد فوق حدود ۶۹ درصد از مساحت کل جزیره را شامل شده و بخشهای جنوبی (نیمه جنوبی) جزیره را در برمی گیرد. سنگ نمک به همراه سنگ های دیگر به شدت متبلور و همچنین متحمل دگرگونی نیز شده است به طوریکه در بخش های جنوبی جزیره شبکه بلورهای عظیم نمک قابل رویت است. حلالیت و فرسایش پذیری شدید سنگ نمک و بر عکس مقاومت بلوک های سنگی همراه آن مثل ریولیتها، تراکیتها و بازالتها باعث ایجاد پستی و بلندی فراوان و فرسایش خشن سطحی در گنبد نمکی هرمز شده و یک توپوگرافی با بریدگیهای زیاد و یالهای تیز و غارهای نمکی به خصوص در بخش مرکزی و غرب را به وجود آورده است.
▪ پهنه های گلی جزر و مدی
بخش های کم شیب سواحل جنوبی که در طول شبانه روز تحت تاثیر نظام هیدرولوژیک جزر و مد آب که حداکثر آن به بیش از ۴ متری نیز بالغ می گردد، واقع می شوند، در صورتی که از عناصر ریزدانه تشکیل یافته باشند با رخنمودن اراضی گلی دیده می شوند، این گستره ها به واسطه شیب کم ساحل و مصون ماندن از تلاطم دریا و امواج اغلب نواحی رسوبی غنی از موادآلی محسوب می شوند. لذا معمولا از پوشش گیاهی مطلوب و جمعیت بالای کف زیان برخوردارند که نه تنها حمایت کننده زنجیره غذایی دریا می باشند بلکه شرایط مطلوب زیستگاهی برای جلب پرندگان آبزی را فراهم می آورند پهنه های گلی جزیره هرمز به وسعت ۲۰۰ هکتار درشرق و شمال شرق جزیره قرار دارند.
▪ سواحل شنی و ماسه ای
این دسته از سواحل اغلب به صورت باریکه هایی با عرض حدود ۲۰ تا ۳۰ متر در سمت شرق جزیره تا جنوب دیده می شوند. که مورد توجه لاک پشتهای دریایی برای تخمگذاری می باشد لذا در ردیف مناطق حساس ساحلی جزیره قرار دارد. در سواحل شنی و ماسه ای معمولا در تمام فصول سال می توان حضور انواع پرندگان دریایی را مشاهده نمود. چنین سواحلی ازقابلیت تفریحی بالا برخوردارند. مناسب ترین دریا کنار برای شنا و تفریحات آبی محسوب شده و از این نظر قابل برنامه ریزی هستند.
▪ کرانه های سنگی
این دسته از سواحل در مناطقی دیده می شوند که کوه و ارتفاعات سنگی در کناره ساحل وجود دارد و در سواحل جنوبی تا غرب جزیره مشاهده می گردند. این کرانه ها به صورت پرتگاه هایی با یا بدون باریکه های ماسه ای که هنگام جزر از آب خارج می گردد و یا به صورت مناطق سنگی و صخره ای کم ارتفاع و آب گرفته دیده می شوند. معمولا در کرانه های سنگی سمت جنوب غربی که به واسطه نزدیکی ارتفاعات به دریا ایجاد گردیده آبهای نزدیک کرانه عمیق بوده و در این مناطق می توان در اوقاتی از سال فعالیت پستانداران دریایی بزرگ را مشاهده نمود. کرانه های سنگی از تنوع بالای کف زیان ساحلی بویژه دو کفه ای ها و خرچنگ ها برخوردارند، همچنین بیشترین پهنه های جلبک جزیره نیز در این مناطق دیده میشود .یکی از جذابیت های این سواحل وجود غارهای دریایی است که در جنوب و جنوب غرب جزیره قابل مشاهده می باشد.
▪ زیستگاه های خشکی
زیستگاه های حساس شامل شمال شرقی، جنوب و جنوب غربی جزیره به دلیل حضور پرندگان به خصوص در مناطق صخره ای به دلیل ارزش زیستگاه عقاب ماهیگیر می باشد. زیستگاه جبیر، خرگوش و جیرفتی بیشتر بخش مرکز جزیره به سمت جنوب را شامل می شود که گاه تا نزدیک منطقه شهری نیز دیده می شوند. زیستگاه لاک پشتان دریایی و محل تخم گذاری آنها در جنوب و جنوب شرقی جزیره به دلیل قرار گرفتن آنها در لیست گونه های در معرض خطر انقراض و فهرست سرخ IUCN می باشد. یکی دیگر از زیستگاه های حساس جزیره گستره آبسنگ های مرجانی در محدوده جنوب شرقی جزیره می باشد که در محدوده جزر و مدی دیده می شوند. زیستگاه کفزیان منطقه به دلیل اهمیت آنها در زنجیره غذایی نیز از زیستگاه های حساس منطقه می باشد. همچنین رویشگاه کهور ایرانی در جنوب و جنوب شرق از نواحی حساس پیکره خشکی جزیره می باشد.
▪ فعالیتهای تفرجی
با توجه به منابع تفرجی طبیعی جزیره هرمز فعالیت های تفرجی مختلفی در حوزه گردشگری متکی به طبیعت می توان در این جزیره تدارک دید که به تفکیک در جدول(۱) درج شده است. همچنین در کنار ظرفیت های بالقوه طبیعی جزیره هرمز ویژگی های تاریخی و فرهنگی متنوعی بر غنای فعالیت گردشگری در این جزیره تاثیر گذار است و می تواند تکمیل کننده طبیعت گردی محسوب شود. از منابع گردشگری تاریخی و فرهنگی جزیره هرمز می توان به قلعه پرتغالی ها، برج ناقوس، قصر صورت، قصر بی بی گل، ویرانه های دارالعلم قدیم، خانه زعفرانی، برج تیر انداز، خرابه های شهر قدیم هرمز و زیارتخانه حضرت خضر اشاره کرد. همچنین دیدار از معدن خاک سرخ این جزیره را نیز می توان تجربه ای به یاد ماندنی توصیف کرد.
● نتیجه گیری
بر اساس نتایج بدست آمده مشخص گردید قسمت شرق جزیره به دلیل وجود آبسنگ های مرجانی، سواحل ماسه ای با قابلیت امکان تخم گذاری لاک پشتان دریایی، حضور جبیر و جمعیتی از پرندگان، بالقوه، توان حفاظت دارد. این منطقه مورد توجه اکولوژیست ها می باشد و علاوه بر حفاظت، اهمیت آموزشی و پژوهشی نیز دارد لذا صرفاً برای اکوتوریست ها قابل توصیه است. بقیه سطح جزیره دارای قابلیت تفرج گسترده و قابل پیشنهاد برای گردشگری متکی به طبیعت است.
قسمت مرکزی جزیره به دلیل وجود طبقات ارتفاعی بیشتر برای کوهنوردی و دامنه نوردی مناسب می باشد و بخش جنوبی جزیره به دلیل وجود غارهای دریایی و سواحل زیبا از نظر جذب گردشگر ساحلی اهمیت دارد. این جزیره از نظر زمین شناسی نیز مورد توجه علاقه مندان به علوم زمین شناسی می باشد. در نتیجه کاربری تفرج گسترده در جزیره بیشتر جهت بازدید گردشگرانی است که علاقه مند به علوم زمین شناسی، بوم شناسی، تاریخی، فرهنگی و برخی کاربری های انسان ساخت ( از قبیل معدن) می باشد.
در این منطقه به دلیل گرما و رطوبت بالا بهترین فصل گردشگری پاییز و زمستان می باشد. در گردشگری ملاحظات زیست محیطی با توجه به وجود زیستگاه های حساس ضروری می باشد. این ملاحظات شامل ممنوعیت شکار است و بازدید از جانداران نباید مانع فعالیت زیستی آنها شود یا در آن اختلال ایجاد کند. منطقه تفرج گسترده باید مورد توجه گروه های گردشگری متکی به طبیعت بویژه طبیعت گردان و ژئو توریست ها قرار گیرد ضروری است مسیر های دسترسی موجود برای حمل ونقل بهتر وسایل نقلیه لازم است اصلاح و بهسازی شود و سایر مسیر های دسترسی ممکن برای پیاده روی معرفی و هر دو مورد در نقشه ای برای استفاده گردشگران ترسیم شود. توصیه می شود جاذبه های گردشگری طبیعی، فرهنگی و تاریخی روی نقشه مشخص و تلاش شود گردشگران در گروه های کوچک ۱۰-۲۰ نفری از منطقه بازدید کنند تا موجبات تخریب و آسیب رسانی در زیستگاه فراهم نگردد. در آبهای ساحلی که مرجان وجود دارد باید از استفاده قایق های موتوری پرهیز شود و تنها به تعداد محدود و در گروه های ۵ نفر برای غواصی و غوص زیر آب اجازه داده شود و درخارج از زون حفاظت و توسعه شهری و معدنی در مناطقی که ساحل ماسه ای است شنا و حمام آفتاب بلا مانع است. قایق سواری در پهنه های آبی پیرامون جزیره به جز مناطق مرجانی ودر خارج از زمانهایی که پرندگان و لاک پشتان دریایی در جزیره فعال هستند بلامانع است. گردشگری در زون تفرج گسترده در زمانی که از نظر فعالیت جبیر حساس است و مکانهایی که آبشخور، کمینگاه و پناهگاه جبیر است برای گردشگران معمولی غیر مجاز و برای اکوتوریسم های متخصص زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست به تعداد محدود و با رعایت آسایش زیستگاه مجاز است. اکوتوریستی که می خواهد اقامت شبانه داشته باشد باید از امکانات موجود استفاده نماید در غیر این صورت می بایستی گردشگری چند ساعته و نیم روزه باشد.
ظرفیت برد فیزیکی جزیره جهت گردشگر بر اساس قایق های مسافری موجود و۱۲ ساعت فعالیت روزانه ۶۰۰۰ نفر در روز برآورد شده است که با توجه به مساحت جزیره ظرفیت برد فیزیکی ۵/۱ نفر در هکتار می شود(عابدینی، ۱۳۸۶). از آنجایی که در گردشگری به ازای هر نفر گردشگر به صورت غیر مستقیم یک شغل ایجاد می شود(نیازمند، ۱۳۷۸)از این طریق ۶۰۰۰ شغل ایجاد می گردد. به این ترتیب با توجه به جمعیت ۴۸۰۰ نفری بیکار جزیره هرمز می توان در فصل پاییز و زمستان که با توجه به شرایط آب و هوایی زمان جذب گردشگر می باشد فرصت های شغلی مناسبی ایجاد نمود.
● پیشنهادها
با توجه به ظرفیت بالقوه گردشگری و حساسیت های محیط زیست طبیعی پیشنهادهای زیر ارائه می شود:
▪ احداث اسکله دسترسی مستقل در منتهی البه شرق بندر عباس برای دسترسی راحت تر و نزدیکتر به جزیره هرمز
▪ تهیه شناسنامه ای از جاذبه های تاریخی، فرهنگی، طبیعی منطقه و تهیه عکس و اسلاید، کارت پستال، فیلم ونقشه راهنمای جهانگردی به شکل های متفاوت برای جذب گردشگران.
▪ بهبود وضعیت وسایل نقلیه برای جابه جایی گردشگران درسطح جزیره
▪ جایگزینی اتوبوس های دریایی به جای قایق های تندرو جهت آسایش حال گردشگران.
▪ برگزاری دوره های آموزشی در زمینه آمارگیری، روانشناسی برخورد و راهنمایی جهانگردان و آموزش زبان خارجه
▪ فرصتهای شغلی گردشگری شامل ترابری دریایی، حمل و نقل داخل جزیره، به کار گیری بَلَدهای محلی، فروش صنایع دستی، فروش مواد غذایی و ... می باشد. همچنین برای مخدوش نشدن گردشگری طبیعی ضروری است از فروش و عرضه کالاهای خارجی در جزیره جلوگیری شود.

مطهره عابدینی - افشین دانه کار
منابع و ماخذ
۱- استانداری هرمزگان،۱۳۷۷، زمین شناسی و ژئومرفولوژی جزایر هرمزگان، دفتر مطالعات طرح و توسعه عمران جزایر، ویرایش اول
۲- دانه کار، افشین و همکاران ۱۳۸۵. تدوین ضوابط طراحی و توسعه فعالیت های گردشگری طبیعی. مطالعات سند ملی گردشگری، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، شرکت جهاد تحقیقات آب و انرژی، تهران، ۱۱۳ص.
۳- سازمان مدیریت و برنامه ریزی، ۱۳۸۴، سالنامه آماری استان هرمزگان
۴- عابدینی، مطهره ،۱۳۸۶مدیریت زیست محیطی جزیره هرمز، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس.
۵- لقمانی ، مهران، ۱۳۸۵، بررسی مکانهای تخم گذاری لاک پشتان دریایی در جزیره هرمز، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست ، دانشگاه خرمشهر ، دانشکده علوم و فنون.
۶- نیازمند، مازیار، ۱۳۷۸، مکانیابی و طراحی مجموعه توریستی با اهداف اکوتوریسم در جزیره کیش ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست ، دانشکده محیط زیست ، دانشگاه تهران .

منبع : مسافران