توسعه ویکی‌پدیای فارسی، وظیفه ملی

▪ همه خیال می کنیم که می دانیم که اطلاعات و دانش پایه قدرت و ثروت است. ملتی که دانش بیشتری دارد، ملتی که باسوادتر است و بیشتر می خواند قدرت و نفوذ و ثروت و رفاه بیشتری دارد. (استثنائاتی هم هست: مثلا کشورهای نفتی از جمله ایران و به دلیلی که جز بخت و اقبال نیست، ثروتی در زیر خاکشان دارند که خود هم از وجودش مطلع نبوده اند و حتی برای بهره برداری از این ثروت بعضا تاحدود زیادی به دانش بیگانگان وابسته اند.)
▪ اکثر قریب به اتفاق ملت ایران به وسیله زبان فارسی می‌نویسند و می خوانند و به عبارتی اطلاعات می گیرند و اطلاعات می دهند. بنابراین این فرض که میزان اطلاعات و دانش ما به نحوی با میزان نوشته ها به زبان فارسی ربط دارد فرض درستی به نظر می رسد.
▪ پیدا کردن معیاری برای مقایسه میزان و دانش دو ملت یا دو کشور آسان نیست. بنابراین من به خود حق می دهم که معیاری را برای خود اختراع کنم. معیار مقایسه ای من، مقایسه دانشنامه ویکی پدیای فارسی و ویکی پدیای انگلیسی ا‌‌ست. قطعا این معیار معیار ایده آلی نیست. اما منظور مرا برآورده می‌کند.
● مقایسه دانشنامه ویکی پدیای فارسی و ویکی پدیای انگلیسی:
۱) از نظر حجم: دانشنامه ویکی پدیای فارسی دارای ۴۸۰۰۰ صفحه است. ویکی پدیای انگلیسی ۲۵۹۵۰۰۰ صفحه دارد که بیش از ۵۰ برابر اولی است. البته تعداد صفحات معیاری گمراه کننده است. صفحات انگلیسی معمولا طولانی‌ترند و تعداد نویسندگان‌هر صفحه بیشتر است که تاثیر مستقیمی بر کیفیت محتوای دانشنامه می گذارد.
۲) مقایسه کیفی همه صفحات دانشنامه ویکی پدیای فارسی با ویکی پدیای انگلیسی غیر ممکن است. بنابراین من تصمیم گرفتم که فقط چند صفحه از موضوعاتی را که به فارسی زبانان بسیار بیشتر مرتبط است با هم مقایسه کنم که در زیر نتیجه این مقایسه‌ها را می بینید.
▪ نام صفحه به فارسی: ایران
▪ تعداد کلمات نوشته شده درباره این صفحه در دانشنامه ویکی پدیای فارسی:۵۲۶۱
▪ نام صفحه به انگلیسی: Iran
▪ تعداد کلمات نوشته شده درباره این صفحه در دانشنامه ویکی پدیای
▪ انگلیسی:۱۴۱۳۲
▪ نام صفحه به فارسی: اسلام
▪ تعداد کلمات:۲۱۰۳
▪ نام صفحه به انگلیسی: Islam
▪ تعداد کلمات:۱۳۸۴۱
ـ توضیح: کیفیت مقاله انگلیسی درباره اسلام به مراتب بهتر از کیفیت مقاله فارسی است.
▪ نام صفحه به فارسی:تهران
▪ تعداد کلمات: ۵۰۷۱
▪ نام صفحه به انگلیسی:Tehran
▪ تعداد کلمات: ۷۲۰۴
▪ نام صفحه به فارسی:شیعه
▪ تعداد کلمات:۳۶۳۱
▪ نام صفحه به انگلیسی:Shia
▪ تعداد کلمات:۱۰۲۱۵
ـ توضیح: علما؟؟
▪ نام صفحه به فارسی: ادبیات فارسی
▪ تعداد کلمات: ۲۲۱۲
▪ نام صفحه به انگلیسی:Persian literature
▪ تعداد کلمات: ۹۳۱۴
ـ توضیح: کیفیت نوشته درباره ادبیات فارسی به انگلیسی از کیفیت نوشته ادبیات فارسی به فارسی به مراتب بهتر است! شرمی است بزرگ بر وارثان زبان سعدی و حافظ.
▪ نام صفحه به فارسی: فارسی
▪ تعداد کلمات:۲۳۰۹
▪ نام صفحه به انگلیسی: Persian Language
▪ تعداد کلمات:۴۷۶۹
ـ توضیح: تعداد کلمات نوشته شده به انگلیسی درباره فارسی از تعداد کلمات نوشته شده به فارسی درباره فارسی بیشتر است! زبان زنده فارسی کجاست؟
▪ نام صفحه به فارسی:کوه دَماوَند
▪ تعداد کلمات:۳۶۶۸
▪ نام صفحه به انگلیسی: Mount Damavand
▪ تعداد کلمات:۱۳۵۸
ـ توضیح: چه عجب!
▪ نام صفحه به فارسی:سهراب سپهری
▪ تعداد کلمات:۱۲۰۰
▪ نام صفحه به انگلیسی:Sepehri
▪ تعداد کلمات:۳۹۷۰
▪ نام صفحه به فارسی: مولانا
▪ تعداد کلمات:۸۷۰۹
▪ نام صفحه به انگلیسی:Rumi
▪ تعداد کلمات:۹۴۴۰
ـ توضیح: توصیه می کنم هر دو مقاله را بخوانید تا متوجه تفاوت نگاه فرهنگها به یک موضوع (در اینجا مولانا) بشوید. من از این مقایسه لذت بسیار بردم.
▪ نام صفحه به فارسی:محمود احمدی‌نژاد
▪ تعداد کلمات:۵۶۱۳
▪ نام صفحه به انگلیسی:Mahmoud Ahmadinejad
▪ تعداد کلمات:۹۲۹۲
۱) مشکل بزرگ آن است که منکر کمبود دانش خود هم هستیم. از این جهت در جهل مرکبیم. قدم مهم در رسیدن به مرزهای دانش دانستن فاصله‌هاست.
۲) زبان فارسی پویایی خود را از دست داده است. برای پویا کردن مجدد زبان فارسی همتی بزرگ لازم است. فرهنگ دهخدا را نگاه کنید و ببینید که چگونه فرهنگیان ما نتوانسته‌اند اثری فرهنگی به این مهمی را پویا نگه دارند.
۳) زبان انگلیسی کلید فهم دانش مدرن بشری است. هر گونه تلاشی برای این موضوع بدون آنکه میلیونها ایرانی به زبان انگلیسی مسلط شوند نه محتوم که به ‌احتمال بسیار شکست خواهد خورد.
۴) در ایران مشکلی عظیم وجود دارد به نام مشکل نوشتن. آمریکاییها بسیار خوب می نویسند. ما ایرانیها اما، در نوشتن بسیار ضعیفیم که این ضعف شامل دانشگاه‌رفته‌ها هم می شود. آموزش و پرورش و دانشگاه های ما به هیچ وجه نتوانسته‌اند در این زمینه به وظیفه خود عمل کنند.
● چند پیشنهاد
۱) توسعه ویکی پدیای فارسی را وظیفه ملی بشماریم. هر کسی که توان تولید اطلاعات دارد صفحه ای در ویکی پدیا ایجاد و یا صفحه ای را اصلاح کند. توجه داشته باشیدکه تولید اطلاعات در این مرحله از توسعه ویکی پدیا خیلی هم سخت نیست. دلیل آنهم این است که ویکی پدیای فارسی در مرحله طفولیت خود است و البته رشد سریعی ‌دارد که باید سریعتر هم بشود.
۲) استادان دانشگاه ها از دانشجویان خود بخواهند که صفحات انگلیسی ویکی پدیا در رشته ای که آنها تدریس میکنند را به زبان فارسی برگردانند.
۳) اگر اطلاعاتی در شبکه اینترنت هست که در ویکی نیست، با اجازه مولف به ویکی منتقل کنید.
۴) روزنامه ها و سایتهای اینترنتی این اجازه را به افراد بدهند که با ذکر منبع اطلاعات مندرج در روزنامه ها را به ویکی منتقل کنند. این کار در دراز مدت به خود صنعت روزنامه نگاری کمک بزرگی خواهد کرد.
ویکی پدیای فارسی بستری جدیدی برای پویا کردن و زنده نگه داشتن زبان فارسی ایجاد کرده است. وظیفه همه ماست که به گسترش اطلاعات به زبان فارسی کمک کنیم.

حجت قندی

منبع : سایت الف