گشتی در دنیای نمایشگاه‌های صنعت فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات!

به‌طور مستقیم و بدون هیچ تعارفی می‌خواهم درباره نمایشگاه‌های صنعت IT صحبت کنم. اما بد نیست بگویم که برپائی نمایشگاه و اتخاذ تمهیدات هوشمندانه برای برقراری ارتباط و ایجاد تعامل میان انسان‌ها و فراهم‌ساختن شرایط برای معرفی محصول، تکنولوژی و ایده از رم باستان و جشن‌های معروفش به فکر بنی‌بشر خطور کرد. سودپرستی فرزندان انسان نیز موجب شد که این سوسول‌ بازی‌های غربی همچنان ادامه داشته باشد.
در اینکه اولین نمایشگاه مدرن در کجا یا چه زمانی برپا شده است اتفاق‌نظر قاطعی وجود ندارد، اما شواهد و مدارک نشان می‌دهد که موضوع نمایشگاه به شکل کنونی از عصر روشنگری مورد توجه سرمایه‌داران قرار گرفته است. خیالتان را راحت کنم که قرار نیست در این فرصت مختصر، تاریخچه نمایشگاه‌های جهان را شخم بزنم. می‌روم سراغ اصل ماجرائی که در ابتدای نوشتار بیان کردم!
● توئی که می‌شناسمت!
دیگر نوجوانان پدر صلواتی این روزگار نیز می‌دانند جیتکس چیست و کجا برگزار می‌شود و چه حواشی جذابی برای جماعت ایرانی دارد!
شمار نمایشگاه‌هائی که به موضوع کامپیوتر و صنعت فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) می‌پردازند بیشتر از آن است که قاطبه مخاطبان می‌دانند. راستش قصد نداریم بر این موضوع تأکید و آمار این رویدادها را برملا کنیم، بلکه می‌خواهیم به اصلی‌ترین آنها در قاره‌های مختلف توجه کنیم و کلیتی از اهداف، قوت و ضعف آنها را مدنظر قرار دهیم!
پیش از آغاز بحث بد نیست به این نکته اشاره‌ای داشته باشیم که متولیان نمایشگاه‌های بزرگ در گذر زمان دریافته‌اند که باید از عام بودن فاصله بگیرند و یکی دو رویکرد تخصصی را برای نمایشگاه خود انتخاب کنند. شاید فوت‌شدن و کاهش رونق برخی آوردگاه‌هائی که روزگاری آب از لب و لوچه مردمان آن روزگار روانه می‌کرد چنین موضوعی را در ذهن متولیان مذکور پررنگ کرده باشد.
● اروپا، اروپاست!
گفتن ندارد که معروف‌‌ترین نمایشگاه دنیا که زمانی عام‌ترین نیز بود، در هانوفر آلمان متحد و در بزرگ‌ترین شهرک نمایشگاهی دنیا برپا می‌شود. سابقه برپائی CeBIT به‌طور رسمی به اواخر دهه هشتاد میلادی و به‌طور جدی به میانه‌های دهه نود میلادی باز می‌گردد. تکنولوژی اطلاعات و سیستم‌های سازمانی به‌عنوان موضوع اصلی این آوردگاه اروپائی عنوان می‌شوند. نمایشگاه CeBIT آلمان در اسفندماه برگزار می‌شود و سه برادر ناتنی دارد. اولی CeBIT Eurasia نام دارد و مهرماه هر سال در شهر استانبول ترکیه برپا می‌شود. دومی CeBIT Australia نام دارد و در اردیبهشت‌ماه هر سال در سیدنی و سومی CeBIT Asia نام دارد و طی آبان‌ماه هر سال در شانگ‌های چین برپا می‌شود. هر یک از نمایشگاه‌های ناتنی CeBIT در اقصی نقاط عالم هستی، بر موضوعی خاص تمرکز دارند.
دو سه رویداد جالب دیگر نیز در اروپا برگزار می‌شوند. یکی نشست بزرگان فناوری اطلاعات و ارتباطات دنیا در دانشگاه هایدلبرگ آلمان است که فقط از ما بهتران می‌توانند در آن محل زیبا و تاریخی حضور داشته باشند. دیگری نمایشگاه اسپانیائی TCI SIMO که آبان و آذر هر سال در مادرید برپا می‌شود و برای اطلاع عرض کنم که قدمت آن به اوایل دهه ۶۰ میلادی می‌رسد. در آن روزگار بر تکنولوژی ارتباطی تأکید بیشتری داشت و هم‌اکنون بر مالتی‌مدیا، مخابرات و لوازم مصرفی دیجیتال تمرکز دارد. نمایشگاه مهم دیگری نیز در میلان ایتالیا با نام SMAU برگزار می‌شود که قدری تخصصی‌تر از همزادهای اروپائی خود است.
تا یادم نرفته بگویم که بزرگ‌ترین نمایشگاه صنعت عکس و تصویربرداری جهان در کلن آلمان با نام Photokina برپا می‌شود. نمایشگاه Photokina در شهریور برگزار و اصلی‌ترین رقیب نمایشگاه آمریکائی PMA به شمار می‌رود که در انتهای زمستان در لاس‌وگاس برگزار می‌شود.
حدود پنجاه شصت نمایشگاه کوچک و متوسط دیگر که به شکلی تخصصی یا منطقه‌ای فعالیت می‌کنند در کشورهای انگلستان، فرانسه، سوئد، بلژیک، هلند، ایتالیا و آلمان برپا می‌شوند. نمایشگاه و نشست معروف LinuxTag با موضوع نرم‌افزارهای رایگان و متن باز هر تابستان در یکی از شهرهای آلمان برگزار می‌شود.
● و اما آمریکا
زمانی نمایشگاه COMDEX آتلانتای آمریکا را پس از CeBIT آلمان بزرگ‌ترین رویداد نمایشگاهی حوزه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات می‌شناختند. از سال ۲ هزار میلادی و پس از قطع حمایت‌های شرکت‌های بزرگی مانند IBM ، Apple و Compaq رو به افول نهاد و آخرین آن در سال ۲۰۰۳ در شیکاگو برگزار شد. البته این نمایشگاه دو فرزندخوانده دیگر را پرورش داده است. اولی Interop نام دارد که به نوعی جایگزین بخش نشست‌ها و تکنولوژی‌های روز COMDEX شد و دیگری CES نام دارد که همزمان با سال جدید میلادی در لاس‌وگاس برپا می‌شود و به‌طور خاص روی معرفی محصولات مصرفی تمرکز کرده است و بین خودمان باشد که خیلی کشته مرده دارد.
نمایشگاه تخصصی Interop که بیشتر مورد توجه دولت‌ها، شرکت‌ها و صاحب‌نظران این حوزه قرار دارد از سبک و سیاق CeBIT ارث برده و شعبه‌هائی در چهارگوشه عالم برپا ساخته است. هم‌اکنون فرزندان Interop آمریکائی، شهریورماه در سائوپائولوی برزیل، بهمن‌ماه در بمبئی هند، خردادماه در توکیو ژاپن، اردیبهشت‌ماه در لاس‌وگاس آمریکا و آبان‌ماه در نیویورک برپا می‌شوند.
در حال حاضر نمایشگاه CES لاس‌وگاس از لحاظ هزینه و موضوعاتی که ارائه می‌کند بهترین گزینه برای مخاطب عام است. البته نمایشگاه MacWorld نیز که به‌طور اختصاصی با محوریت محصولات و ایده‌های Apple برگزار می‌شود برای مخاطبان عام جذاب و دیدنی است. این رویداد از لحاظ زمانی همپوشانی مختصری با CES دارد. اما علاوه بر PMA ـ که بزرگ‌ترین رقیب Photokina در صنعت عکاسی و تصویربرداری است ـ نمایشگاه دیگری نیز با موضوع وب‌هاستینگ (HostingCon) در واشنگتن برپا می‌شود که در نوع خود بزرگ‌ترین است.
در آمریکای جنوبی و کانادا نیز نمایشگاه‌های متعددی برپا می‌شوند که کارکرد منطقه‌ای دارند.
● و آن‌گاه آسیا
به‌دلیل تمرکز تولید قطعات سخت‌افزاری، طبیعی است که بزرگ‌ترین رویداد سخت‌افزاری جهان را در تایوان شاهد باشیم. نمایشگاه خوش آب و هوای Computex تاپیه نزد سخت‌افزاریون عالم محبوبیت بسیاری دارد!
این رویداد در پایان بهار هر سال با حضور قدر قدرتان عالم برگزار می‌شود و علاوه بر نمایش و معرفی دستاوردهای سخت‌افزاری، محملی برای آشنائی و بازاریابی تولید قطعات فراهم آورده است.
نمایشگاه Gitex دبی نیز ـ که معرف حضور است ـ در ابتدای پائیز هر سال در دبی امارات عربی متحده در حاشیه جنوبی خلیج‌فارس برگزار می‌شود.
نمایشگاه Computex هیچ رویداد مشابهی در اندازه و تخصص در عالم ندارد، اما Gitex دو خواهرخوانده در ریاض عربستان و احمدآباد هند دارد که کارکرد آن منطقه‌ای است و جامعیت و مقبولیت Gitex دبی را ندارند. نمایشگاه‌های Gitex و Computex تنها رویدادهای تمام آسیائی هستند. علاوه بر این دو مورد، رویدادهای معتبر دیگری نیز در این قاره به‌طور خاص در منطقه سند و آسیای دور برپا می‌شوند، که متولیان اصلی آن اروپائی یا آمریکائی هستند!
مانند الکامپ وطنی، نمایشگاه‌های متعددی در سطح آسیا تشکیل می‌شوند که بیشتر رویکرد محلی دارند. البته چندی است که خاورمیانه، منطقه قفقاز و منطقه سند مورد توجه قرار گرفته‌اند. جمهوری آذربایجان تلاش فراوانی دارد تا شعبه‌ای کوچک از CeBIT را در باکو برپا کند و ما همچنان اندرخم یک کوچه‌ایم!
● استرالیا و آفریقا
مصر، تونس و مراکش تلاش‌هائی را در زمینه برپائی نمایشگاه مدرن تجربه کرده‌اند که با موفقیت توام نبوده است و به همین دلیل به مرزهای خود قناعت کرده و بی‌خیال برپائی نمایشگاه با ابعاد منطقه شده‌اند. هر چند آفریقای جنوبی به‌دلیل ارتباطات ویژه‌ای که با اروپا و آمریکا دارد در این زمینه توفیقات بیشتری کسب کرده است.
وضعیت استرالیا قدری متفاوت است. موقعیت سوق‌الجیشی این کشور و نزدیکی استراتژیک با آسیای دور و دسترسی به منطقه سند و آفریقا مورد توجه خویشاوندان اروپائی و پسرعموهای آمریکائی قرار گرفته است. نمایشگاه CeBIT Australia بزرگ‌ترین رویداد آن‌سوی دنیا است و تلاش شده که از لحاظ موضوعی، با نمایشگاه CeBIT Asia همپوشانی کمتری داشته باشد. ناگفته نماند که در داخل استرالیا و طی همین دو ماه پایان سال، حدود یازده نمایشگاه تخصصی در بخش‌های مختلف این کشور برپا می‌شوند. گفتم که ابعاد کار مشخص شود!
● و آخر اینکه!
اگر شیوه برپائی و برنامه‌ریزی چند نمایشگاه متوسط را مورد توجه قرار دهیم، حتم دارم تحولات بزرگی در شیوه برگزاری نمایشگاه‌های داخلی کشور پدید خواهد آمد. در مطالبی دیگر، به این موضوع اشاراتی خواهیم داشت.

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری