جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

مجدالدین فیروزآبادی


جنسیت: مرد
نام پدر: ابو طاهر محمدبن یعقوب‌بن محمد
تولد و وفات: (۷۲۹ -۸۱۷ - ۸۱۶) قمری
محل تولد: ایران - فارس - کازرون
شهرت علمی و فرهنگی: عالم لغوی ، ادیب ، مفسر ، قاضی و فقیه شافعی
نسب او به شیخ ابو اسحاق شیرازی و به روایتی به ابوبکر صدیق می‌رسید و لذا او خود را صدیقی معرفی می‌کرد. اصل وی از فیروزآباد شیراز است و در کازرون در هفت سالگی قرآن را حفظ کرد. در هشت سالگی به شیراز رفت و از محضر علماءِ آنجا استفاده نمود ، سپس به بغداد ، مصر ، شام ، روم ، حجاز ، یمن و اغلب سرزمین‌های شرقی مانند هند مسافرت کرد. فقه و تفسیر و حدیث و علوم مختلف را از اساتید مکان‌های مختلف فرا گرفت. در دمشق در محضر درس ابن قیم و تقی‌الدین سبکی و فرضی و شیخ خلیل مالکی حضور یافت. وی مورد عنایت شاه شجاع مظفری ، حکمران آذربایجان ، و امیر تیمور گورکانی و سلطان بایزید‌خان عثمانی بود ، بیشتر از همه در دربار ملک اشرف اسماعیل حکمران یمن تقرّب یافت و داماد وی شد. مدت بیست سال قاضی شهر زبید یمن بود ، تا به مقام قاضی‌القضاتی یمن و درجۀ شیخ‌الاسلامی رسید. وی در زبید یمن درگذشت و در تربت شیخ اسماعیل جبروتی دفن شد. شیخ رمضان عطیفی کتابی در شرح حال فیروز‌آبادی نگاشته است. از فیروزآبادی حدود چهل تصنیف ذکر کرده‌اند. از آثار وی: "قاموس‌المحیط و القابوس‌الوسیط‌الوسیط‌الجامع لما ذهب من کلام‌العرب شماطیط" ، که به "قاموس‌اللغهٔ" نیز معروف است ، در چهار جزء ، که مهمترین اثر وی می‌باشد؛ "اللامع‌المعلم‌العجاب‌الجحامع بین‌المحکم و العباب" ، در شصت مجلد که پس از آن آنها را در دو مجلد خلاصه کرد؛ "بصائر ذو‌ی‌التمییز فی لطائف‌الکتاب‌العزیز" ، در دو مجلد؛ "الجلیس‌الانیس فی اسماء‌الخندریس"؛ "المرقاهٔالوفیهٔ فی طبقات‌الحنیفهٔ"؛ "البلغهٔ فی تراجم ائمهٔالنحو و اللغهٔ" یا "البلغهٔ فی تاریخ ائمهٔالغهٔ"؛ "سفرالسعادهٔ" ، در حدیث و سیره نبوی؛ "نغبهٔالرشاف من خطبهٔالکشاف"؛ "نزههٔالاذهان فی تاریخ اصفهان"؛ "تحبیرالموشین فی مایقال بالسین و الشین"؛ "الاسعاد بالاصعاد الی درجهٔالاجتهاد"؛ "الدرالغالی - الدررالغوالی فی‌الاحادیث‌العوالی"؛ "الدرالنظیم‌المرشد الی مقاصدالقرآن‌العظیم" ، در تفسیر؛ "النفحهٔالعنبریهٔ فی مولد خیرالبریهٔ (ص)"؛ "زادالمعاد فی وزن بانت سعاد"؛ شرح "صحیح" بخاری.
منبع : مطالب ارسالی