جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا

برنامهٔ ملی مبارزه با بیماری هاری و کنترل آن


بيمارى‌ هارى هنوز در ۹۰ کشور منطقه بين خطرناک‌ترين ناقلان يعنى سگ‌ها شايع است. حدود ۸/۲ ميليارد نفر در اين مناطق آلوده به هارى زندگى مى‌کنند و هر سال ۳۰ ميليون واحد واکسن ضدهارى به‌عنوان درمان پس از آلودگى مصرف مى‌شود. نزديک به ۹۰% افراد آلوده به هارى که نيازمند به واکسيناسيون ضدهارى هستند، در اين کشورها زندگى مى‌کنند. به استثناء کشورهائى که مخازن حيوانى هارى را از بين برده، يا به ‌نحو شايسته‌اى تقليل داده‌اند، بيمارى هارى حتى در کشورهائى که مراکز مجهز و منظم براى درمان ضدهارى پس از مواجهه دارند، به صورت يک مسئله مهم بهداشتى وجود دارد.
امروزه واکسن‌هاى مؤثر و ايمنى‌بخش براى مصرف انسان و حيوان و همچنين فناورى و روش‌هاى مناسب براى کنترل‌ هارى مشخص شده است و تنها بايد پس از دسترسى به امکانات مذکور به‌نحو صحيح در کشورها مورد استفاده قرارگيرد. تا دههٔ ۱۹۶۰ ميلادى کشورهاى زيادى خبر کنترل و اجراى برنامه‌هاى مبارزه با هارى در کشورهاى خود را گزارش کرده‌اند، ولى در دهه ۱۹۸۰ بجز چند کشور، اجراء برنامه‌هاى ياد شده متوقف شد و از سال ۱۹۸۰ به ‌کمک سازمان جهانى بهداشت در بعضى از کشورها دوباره اجراء مبارزه با هارى و کنترل آن شروع شد. ايمن‌سازى روباه‌ها که ناقلان هارى وحشى در اروپاى غربى هستند با موفقيت انجام شده است. سازمان جهانى بهداشت در پى مطالعه‌هائى که در مورد تعداد سگ‌هاى موجود در مناطق واقع در کشورهاى آمريکاى لاتين، شمال آفريقا و آسيا نموده، امکان ايمن‌سازى ۷۰% سگ‌هاى آن مناطق را عملى دانسته و به‌نظر مى‌رسد اگر اين ايمن‌سازى با واکسن مناسب و همراه با ازبين بردن سگ‌هاى ولگرد انجام پذيرد، چرخه آلودگى و انتقال اين بيمارى به انسان قطع خواهد شد.
به ‌طور کلى عواملى که در برنامه‌هاى مبارزه و کنترل هارى بايد در نظر گرفته شوند عبارتند از:
- نظارت و بررسى همه‌گيرى شناسى و گردآورى اطلاعات
- ايمن‌سازى با واکسن‌هاى جديد و پادگنى (آنتى‌ژنيک) براى انسان و حيوان‌ها و بکاربردن واکسن‌هاى خوراکى براى ايمن نمودن حيوان‌هاى وحشي
- کنترل سگ‌ها از نظر جمعيت و کشتن سگ‌هاى ولگرد و بالاخره داير نمودن قرنطينه براى ورود حيوان‌ها به داخل کشور
- سازماندهى دقيق و اجراء برنامه مبارزه با هارى و استمرار در ادامهٔ آن در کشورهائى که با کشورهاى آلوده مرزهاى خاکى مشترک دارند.
کشورهاى زيادى در دنيا برنامه‌هاى مقطعى و کم‌وبيش ناقص مبارزه با هارى را به‌ اجراء درمى‌آورند ولى موفقيتى به ‌همراه نداشته است.
دلايل عدم موفقيت آن کشورها به شرح زير است:
- ضعف در همکارى‌هاى مسؤولان اجرائي
- ضعف در آنتى‌ژنيسيتهٔ واکسن‌هاى ضدهارى مصرفى براى انسان و حيوان
- عدم همکارى مردم در واکسيناسيون سگ‌ها
- عدم بودجهٔ کافى براى تأمين نيروى انسانى مورد نياز و تهيهٔ وسايل لازم


همچنین مشاهده کنید