پرسشهای متداول درخصوص سونامی جنوب شرق آسیا

● اندازه گسل خوردگی (شكستگی) كه باعث ایجاد این زمین لرزه شد، چقدر بوده است؟
رآورد اولیه ای كه از اندازه شكستگی عامل زمین لرزه شد، از طول منطقه، ابعاد زمین لرزه های تاریخی و مطالعه امواج الاستیك ایجاد شده توسط زمین لرزه پس لرزه بدست آمد.
پس لرزه ها اشاره به این موضوع داشتند كه شكستگی زمین لرزه دارای حداكثر طول ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ كیلومتر موازی با دراز گودال سوندا (Sunda Trench) و عرض بیش از ۱۰۰ كیلومتر ستونی از منبع زمین لرزه بود. تمام تخمین های اولیه منتج از مطالعه امواج الاستیكی، بیانگر این مطلب بودند كه لغزش اصلی در ۴۰۰ كیلومتری جنوب شكستگی متمركز شده است.
● بیشترین جابجایی کف دریا در بالای منشاء زلزله جنوب شرق آسیا چقدر بوده است؟
جابجایی سطح زمین تا حدی کمتر از جابجایی روی گسله عامل زلزله در عمق است، بلوک پوسته زیر کف دریا و یا روی گسله لرزه زا تقریبا ۱۰ متر به سمت غرب جنوب غرب حرکت داده شده و چندین متر برپایی حاصل کرده است.
● چرا بزرگای اعلام شده برای این زمین لرزه تغییر كرد؟
زمانیكه مكان وقوع زمین لرزه به سرعت مشخص می گردد، تعیین بزرگای آن كمی با مشكل روبرو می شود. دلیل امر اینست كه مكان وقوع زمین لرزه، براساس اندازه گیری زمان رسیدن امواج لرزه ای به یك ایستگاه مشخص می گردد. از طرف دیگر، بزرگا براساس دامنه این امواج اندازه گیری می شود. دامنه موج لرزه ای در ایستگاه های اندازه گیری حتی بیشتر از زمان رسیدن امواج متغیرند. بنابراین در اعلام بزرگترین بزرگای اندازه گیری شده، تاخیر وجود دارد.
برای زمین لرزه های بزرگتر بایستی چندین ساعت كار ثبت امواج ادامه داشته باشد تا بتوان بزرگای دقیق را تعیین كرد. در رابطه با زمین لرزه ۹ ریشتری سوماترا- آندامان، روشهای جدیدی تعریف و اصلاح شد. این مسئله باعث شد كه اعلام بزرگای واقعی این زمین لرزه تا روز بعد به تعویق بیفتد.
● چگونه وقوع زمین لرزه ۹/۸ ریشتری در جنوب آسیا، احتمال وقوع زمین لرزه بزرگ دیگری را بالا می برد؟
پیشامد چنین زمین لرزه ای موجبات توزیع مجدد استرس تكتونیكی را در امتداد و در نزدیكی مرز میان پلیت هند و پلیت برمه فراهم خواهد كرد. در برخی مناطق، این توزیع مجدد فشار بعنوان فاكتور كاهنده زمانی وقوع زلزله بزرگ بعدی عمل خواهد كرد.
● تا کنون چند زمین لرزه با بزرگای بزرگتر از ۸ ریشتردر ناحیه جنوب شرق آسیا اتفاق افتاده است؟
از سال ۱۹۰۰ و تا قبل از زلزله ۲۶ دسامبر ، بزرگترین زلزله اتفاق افتاده درطول زون فرورانش ،از سوماترا تا جزایر آندومان ( Andaman) در سال ۲۰۰۰ اتفاق افتاده است و دارای بزرگای ۷.۹ و همینطور زلزله ایی با بزرگای ۸.۴ در سای ۱۷۹۷ و زلزله ایی با بزرگای ۸.۵ در سال ۱۸۶۱ و زلزله ای دیگر در ۱۸۳۳ با بزرگای ۸.۷ ریشتر .
در هر سه بخش گسیخته شده زون فرو رانش که توسط زلزله های فوق ایجاد شده اند ،درجنوب زلزله کنونی اتفاق افتاده اند . و جالب اینکه اعتقاد بر اینست زلزله های سالهای ۱۷۹۷ و ۱۸۳۳ حدودا در یک محل و با فاصله زمانی فقط ۳۶ سال بوده اند . شواهد دیرین شناسی نشانگر این مطلب است که زلزله های بزرگ حدودا هر ۲۳۰ سال یکبار اتفاق می افتند.
● چه مقدار انرژی در نتیجه وقوع این زمین لرزه، آزاد شد؟
انرژی آزاد شده این زمین لرزه برابر است با ۲۰*۱۰^۱۷ ژول (۲۰ ضربدر ۱۰ به توان ۱۷( كه این میزان انرژی برابر است با انرژی آزاد شده در اثر انفجار ۴۷۵۰۰۰ كیلوتن (۴۷۵ مگاتن( TNT كه معادل انرژی آزاد شده از انفجار ۲۳۰۰۰ بمب اتمی است كه در هیروشیما منفجر شد.
● چه سونامی های مهم دیگری در این منطقه اتفاق افتاده است؟
۱) ۱۰/۲/۱۷۹۷ بخش مرکزی در سوماترای غربی. بزرگترین زلزله نزدیک پادانگ و در منطقه ای در ۲-/+ درجه ای پادانگ استوایی اتفاق افتاد و ساحل بوسیله امواج سهمگین مورد حجوم قرار گرفته و بیش از ۳۰۰ نفر کشته شدند.
۲) ۲۴/۱۱/۱۸۳۳ ساحل جنوبی سوماترای غربی. گسیختگی بزرگی از یک تا شش درجه عرض جنوبی ایجاد کرد و امواج سونامی ایجاد شده تمامی سواحل جنوبی سوماترای غربی را مورد هجوم قرار داد و تعداد کثیری را کشت.
۳) ۵/۱/۱۸۴۳ زلزله نیرومند غرب سوماترای مرکزی امواج سهمگینی را از سمت جنوب شرق ایجاد کرد که تمام سواحل جزیره نیاس را مورد حجوم قرار داده و تلفات زیادی گرفت.
۴) ۱۶/۲/۱۸۶۱ یک زلزله بزرگ و استثنایی و سونامی حاصل از آن تمامی ساحل غربی سوماترا را مورد حجوم قرار داده و چندین هزار نفر را کشت.
۵) ۱۸۸۳ در اثر فوران آتشفشان کراکاتوا و سونامی حاصل ۳۶ هزار نفر کشته شدند.
● زمین لرزه اتفاق افتاده چه تاثیری بر چرخش زمین گذاشته است؟
نتایج تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که در اثر زلزله ۶ دی ماه ۱۳۸۳ تغییراتی در که نتایج آن عبارت است از :
▪ تغییرات در طول روز : ۲.۶۷۶ - میکرو ثانیه
▪ تغییرمحور چرخش زمین : X = ۰.۶۷۰ میلی آرک ثانیه
▪ تغییر در محور چرخش زمین : Y=۰.۴۷۵ میلی آرک ثانیه
از آنجا که طول شبانه روز را می توان با دقت حداکثر ۲۰ میکروثانیه اندازه گیری نمود لذا می توان گفت تغییری که در میزان طول شبانه روز ایجاد گردیده است کوچکتر از آن است که محسوس باشد و همینطور این مطلب در مورد میزان جابجایی محور چرخش زمین نیز صادق است به این مفهوم که مقدار تغییر آن کوچکتر از ۰.۸۲ میلی آرک ثانیه است که میزان را به سختی می توان کشف نمود .

منبع : سازمان زمین شناسی امریکا

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان