حقوق کودک از زبان کودکان

ما در دنیایی زندگی می‌كنیم كه همیشه برای خود حق و حقوقی قائل می‌شویم.با توجه به گستردگی اطلاعاتی كه از شبكه‌های اینترنتی به رسانه‌ها و فیلم‌ها، ‌پیام‌هایی درباره مسائل حقوق كودكان وجود دارد، در این میان كوچكترین اعضای خانواده‌ها كه كودكان هستند نیز همه مطالب را می‌شنوند، اما با وجود سن كم این بچه‌ها تجزیه و تحلیل برنامه‌های علمی برای آنها مقدور نیست.
گاهی بسیاری از كودكان سردرگم می‌شوند و ممكن است پیش از كسب اطلاعات و آمادگی لازم به اجبار وارد دوره سنی نوجوانی شوند همچنین به دلیل ناشناخته ماندن دنیای درونی خودشان حقوق خود ناخواسته دچار عقده‌های روانی در زندگی آینده شوند.
اگر جامعه خلاق و در عین حال مهربان می‌خواهیم باید حقوق كودكان را جدی بگیریم و در جهت جلوگیری از دموكراسی و تحمل آراء و افكار دیگران این حقوق را به آنها آموزش دهیم و در رعایت كردن آن نیز كوشا باشیم.
امروز در كنار كودكی هستیم كه در سن پنج سال و نیم‌ از حقوق خود كاملاً‌ آگاه است. اسمش كیمیا موسوی شهری است. دختری كه با كمك پدر و مادر، به خوبی از حق و حقوق خود آگاه است و می‌داند اطرافیان باید با او چگونه برخوردی داشته باشند.
دكتر مهدی موسوی شهری، وكیل پایه یك دادگستری كه با قوانین آن آشنایی كامل دارد، تعلیم و تربیت كیمیا را در كنار مادرش به عهده داشته است. ماحصل گفت‌وگوی ما را با كیمیا موسوی بخوانید.
▪ به چه كسی كودك می‌گویند؟
- در كشور ما به دختر تا ۹ سالگی و پسر تا ۱۵ سالگی كودك می‌گویند.
▪ منظور از حق چیست؟
- وقتی خداوند و یا قانون، انجام كاری را اجازه داده یا منع نكرده باشند، حق داریم كه آن را انجام بدهیم. مثلاً‌‌ خداوند و یا قانون بچه‌ها را از بازی كردن منع نكرده است. پس حق داریم بازی كنیم و یا درباره حق حیات كه مهمترین حق كودكان است.
▪ می‌دانی حق حیات چیست؟
- یعنی حق زندگی كردن، هر آدمی از لحظه‌ای كه در شكم مادرش است تا وقتی كه به دنیا می‌آید و تازمانی كه می‌میرد، حق حیات و زندگی دارد و هیچ‌كس نمی‌تواند زندگی آن را به خطر بیندازد و فقط خدایی كه زندگی داده می‌تواند زندگی را هم بگیرد. خداوند در قرآن كریم فرموده هر كسی كه به یك نفر حیات بدهد مثل این است كه به تمام آدم‌ها حیات و زندگی داده و اگر كسی زندگی كسی را بگیرد مثل این است كه زندگی همه آدم‌ها را گرفته است و یا خداوند در قرآن می‌فرماید: مبادا دخترانتان را به خاطر فقر بكشید.
من به آنها روزی و غذا می‌دهم. كودك برای پدر و مادرش نیست، همه آدم‌ها و مخلوقات جهان مال خدا هستند و به همین خاطر پدر و مادر كودك هم نمی‌توانند او را اذیت كنند یا جان او را بگیرند. كودك حتی برای خودش هم نیست و نمی‌تواند خودش را بكشد و یا آزار دهد و این كار گناه بزرگی است.
▪ كودكان حقوق دیگری هم دارند؟
- حق داشتن هویت، یعنی این كه نام و فامیل كودك چیست؟ نام پدر و مادرش چیست؟ این كه در كدام كشور زندگی می‌كند؟ محل زندگی‌اش كجاست؟ اسمی كه پدر و مادر برای بچه‌هایشان انتخاب می‌كنند مهم است كه نامی از اسماء خدا و پیامبران باشد. پیامبر اسلام می‌فرمایند: برای بچه‌هایتان نام خوب انتخاب كنید.
كودك حق داشتن خانواده و زندگی با خانواده را دارد. كسی اجازه ندارد كودك را از خانواده‌اش جدا كند. اگر بچه‌ای خانواده نداشت باید او را به بهزیستی و شیرخوارگاه‌های شهر بسپاریم تا كودكان را به خانواده‌هایی كه صلاحیت نگهداری از كودك را دارند، بسپاریم.
▪ دیگر كودكان چه حقی دارند؟
- تا سن ۷ سالگی حق بازی كردن دارند. با بازی، ما بچه‌ها شاد می‌شویم، آموزش می‌بینیم، فكرمان باز می‌شود. حتی پیامبر اسلام سر نماز حق بازی را از بچه‌ها نمی‌گرفت.
حق داشتن دوست و رفیق. چون از دوستان می‌توانیم خیلی چیزها را یاد بگیریم و یا به آنها یاد بدهیم و انتخاب درست هم خیلی مهم است كه پدر و مادر برای ما بچه‌ها بهترین دوستان هستند و بدی ما را نمی‌خواهند و آسیبی به ما نمی‌رسانند.
▪ مثلاً‌ چه آسیبی؟
- آسیب عاطفی، آسیب جسمی، روحی و اخلاقی. اگر بچه‌ها را در رعایت نكردن از بدنشان سفارش نكنند و یا وسایل بهداشتی را برای سلامت آنها تهیه نكنند دچار آسیب جسمی می‌شوند و همه آدم‌ها احتیاج به مهر و محبت دارند. وقتی به بچه‌ای محبت شود، آدم از لحاظ عاطفی آسیب می‌بیند. پیامبر(ص) می‌فرمودند كه به بچه‌ها مبحت كنید و آنها را نوازش كنید و ببوسید. اولیاء نباید كاری كنند كه كودك بترسد یا افسرده شود یا مراقب آنها باشند كه دچار آسیب اخلاقی نشود.
▪ كودكان باز هم حقوقی دارند؟
- حق فكر كردن و آزادی تفكر، حق آزادی بیان، بچه‌ها مثل بزرگترها باید بتوانند فكر كنند و در میان خود آزادی داشته باشند. اما برای خوب فكر كردن و خوب تصمیم گرفتن باید اول به او اجازه بدهیم تا به اطلاعات دسترسی داشته باشد اگر به اطلاعات مانند كتاب، ‌رادیو، تلویزیون، روزنامه، اینترنت و ‌مدرسه دسترسی نداشته باشد نمی‌تواند خوب فكر كند. هیچ كس حق ندارد جلوی كسب اطلاعات بچه‌ها را بگیرد و یا مانع تحصیل آنها بشود و یا حق این را ندارد كه بچه‌ها را به كار كردن و پول در آوردن اجبار كنند.
□□□
گفت‌وگویی كوتاه با دكتر مهدی موسوی شهری وكیل پایه یك دادگستری و عضو هیأت علمی دانشگاه
▪ چرا حقوق كودك را به كیمیا آموزش می‌دهید؟
- اگر حقوق كودكان به درستی رعایت شود و آنها بتوانند به درستی از حق خودشان استفاده كنند، از حق داشتن دوست و از هر نوع آزادی فكر و بیان اطلاع داشته باشند، انسان‌هایی خواهند بود با روح و روان سالم و كسی كه روح و روان سالم داشته باشد، موجبات آزار دیگران فراهم نمی‌كند و همیشه در جهانی زندگی خواهیم كرد كه صلح در آن برقرار است و از جنگ‌های بیهوده اجتناب می‌كنیم.
این آموزش‌ها از كودكی از تعداد بیماران روحی و روانی می‌كاهد و این وظیفه ما بزرگترهاست كه آنها را با حقوقشان آشنا كنیم.
▪چند وقت است كه در مورد حق و حقوق كودك با كیمیا كار كرده‌ای؟
- از ۱۰ ماه پیش شروع كردیم و با همان زبان كودكانه با صبر و حوصله و بازی‌های كودكانه موفق به تفهیم همه اطلاعات شده‌ام و این كار را تا زمانی ادامه خواهم داد كه او دیگر تسلط كامل به حقوق خود داشته باشد و بتواند دوستان خود را راهنمایی كند.
▪ خودتان تا چه حد این حقوق را رعایت می‌كنید؟
- سعی می‌كنیم كه همه قوانین را با توجه به گفته‌های خداوند و ائمه رعایت كنیم و تا جایی كه به خودش و دیگران آسیب نرساند، مراقب او باشیم.

زهرا كریمی

منبع : روزنامه همشهری