ماجرای عصای سفید

تاریخ انسانهای بزرگ را سراغ دارد که با وجودمحروم بودن از نعمت بینایی ، به مدارج عالی علمی و اخلاقی رسیده اند.عصای هور یا عصای بلند بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان یک وسیله کمک حرکتی برای نابینایان ابداع شد.
فرد نابینا یا کم بینا عصا را بصورت قوس مانند حرکتمی دهد، به طوری که آهسته با نوک آن ضرباتی بر زمینی که روی آن راه می رود وارد می کند. عصای بلند به فرد این امکان را می دهد تا موانع و تغییرات موجود بر سر راه خود را تشخیص دهد.
روز ۲۳ مهرماه برابر با ۱۵ اکتبر، روز بزرگداشت عصایسفید و شأن و منزلت اجتماعی نابینایان است. عصای سفید نشانه ای بین المللی برای شناخت نابینایان است.در سال ۱۹۳۷ دو تن از نیک اندیشان امریکایی به نامهایدکتر ناول پری ریاضیدان و دکتر جاکوپس تن بروک حقوقدان،بیانیه ای در حمایت از حقوق نابینایان ارائه کردند و مواردی از حقوق اجتماعی آنان را با ضرورت رعایت فرصتهای برابربرای افراد بینا و نابینا مورد بحث و گفتگو قرار دادند .این برداشتها بتدریج به تدوین قانون عصای سفید یا روز جهانی ایمنی نابینایان منجر شد که در سال ۱۹۵۰ در نشست مشترک سازمان فرهنگی یونسکو و شورای جهانی نابینایان به کشورهایجهان ابلاغ شد.
امروزه بسیاری از کشورها مفاد این بیانیه را پذیرفته و تمام یابخشی از آن را به صورت قانون اجرا می کنند.
موارد مهم قانون عصای سفید بدین شرح است:
۱) دولت موظف است نابینایان و دیگر معلولان جسمی را برایشرکت در امور اجتماعی و اقتصادی تشویق کند و زمینه اشتغالآنان را فراهم آورد.
۲) نابینایان حق دارند آزادانه از خیابانها، پیاده روها و سایر اماکنعمومی و وسایل حمل و نقل استفاده نمایند و اگر در بعضی موارد،محدودیتی وجود داشته باشد باید این محدودیت قابل اجرا برایهمگان باشد .
۳) راننده ها موظف هستند که در صورت نزدیک شدن به نابینایی که از عصا استفاده می کند یا سگ راهنما به همراه دارد، احتیاطلازم را بکنند تا صدمه ای به فرد نابینا وارد نشود.
۴) هرگاه شخص یا سازمانی بخواهد محدودیتی غیرمجاز در استفاده فرد نابینا از تسهیلات همگانی ایجاد کند یا حقوق نابینایان را نادیدهبگیرد باید مجرم شناخته شود.
۵) همه ساله، مسئولان دولت باید روز ۱۵ اکتبر را به عنوانبزرگداشت عصای سفید به نحو شایسته ای ارج نهند و اهمیت قانون عصای سفید را مورد بحث قرار دهند و قدمهای مؤثریبرای آنها بردارند.
۶) دولت موظف است افراد نابینا را در بخشهای دولتی و مدارسبا شرایط مساوی همانند دیگر افراد جامعه بپذیرد. مگر اینکه معلولیتخاص آنها مانع انجام دادن کار در آن مرکز شود.
۷) افراد نابینا همچون دیگر افراد جامعه حق دارند که در کشور خود طبق شرایط و مقررات قابل اجرا برای همه، از خانه های مسکونیاستفاده کنند.
۸) نابینایان حق دارند که از امکانات و تسهیلات وسایل حمل و نقلهمگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، کشتی و مکانهای عمومی، هتلها و مراکز تفریحی و مذهبی استفاده کنند.
۹) افراد نابینا و کم بینا حق دارند که سگ راهنمای خود را بدون پرداخت وجه اضافی به اماکن عمومی و وسایل حمل و نقل همگانیببرنند.
قانون عصای سفید ، تصویری جدید از نابینایان را در جامعه ترسیممی کند و از افراد نابینا می خواهد که به منظور حمایت از منافعخود ، از تمام مفاد این قانون مطلع باشند.در میان وسایل کمک حرکتی نابینایان ، می توان عصای سفیدرا به عنوان پرچم استقلال آنان قلمداد کرد.البته این ابزار حرکتی سودمند ، در صورتی از کارایی برخوردارخواهد بود که نارساییهای فیزیکی محیط زندگی افراد نابینا تقلیل یابد یا به طور کلی حذف شود ، بنابراین علاوه برتوجه به مسائل عاطفی و احساسی ، کمترین هزینه و لحاظ کردن عوامل لازم ، ضروری است زمینه ای را برای تردد آسان آنان فراهم سازیم و کمک شایانی به استقلال حرکتی نابینایان بکنیم.
نگرش جامعه نسبت به روشندلان و همچنین برداشت آنها نسبت به خود که طبعا متاثر از برخورد جامعه و فرهنگ حاکم است، نقش بسیار مهمی در چگونگی تشکیل انگیزه ها ، توسعه و رشد استعدادهای نابینایان دارد. بنابراین ، جامعه، مدرسه وخانواده مسئولیت خطیری را درزمینه ایجاد و تقویت انگیزه های بالنده درنابینایان برعهده دارند.
وجود الگوهای رفتاری سازنده درمقابل نابینایان ، نقش بسزایی در آگاهی آنان و جهت دار شدن و تحقق یافتن انگیزه های ایشان دارد. نابینایی هرگز مانع رشد و ترقی نمی شود ، اگر فرد نابینا خود را باور داشته باشد و بداند که می تواند با وجود نابینایی به موفقیتهای فراوانی نائل شود.
تاریخ انسانهای بزرگ را سراغ دارد که با وجود محروم بودن از نعمت بینایی ، به مدارج عالی علمی و اخلاقی رسیده اند ؛ ابوالعلاءمعری، طه حسین، آیة الله حاج سید عبدالهادی شیرازی( از مراجع تقلید در نجف ) و مرحوم دکترمحمد خزائلی از جملهاین انسانهای بزرگ بوده اند.

منبع : عصای سفید