بار دیگر؛ بحران در روابط ایران - انگلیس

سه ماه پس از دستگیری ۱۵ ملوان و تفنگدار نیروی دریایی انگلیس در آب های ایران، طیفی از تحولات بار دیگر روابط تهران- لندن را به اوج تنش ها نزدیک کرده است. در نخستین روز های سال جاری تعدادی از افراد نیروی دریایی انگلیس به اتهام تجاوز به آب های ایران دستگیر شدند و این اقدام واکنش جوامع جهانی را به دنبال داشت.
سرانجام پس از دو هفته کشمکش و همزمان با اولین کنفرانس خبری سال ۸۶ محمود احمدی نژاد، ملوانان نیروی دریایی انگلیس رهسپار انگلیس شدند. اما مدت کوتاهی پس از این اتفاق و در حالی که موضوع فروش داستان بازداشت سربازان انگلیسی و حراج کت و شلوارهای ایرانی آنها در اینترنت افکار عمومی انگلیس را به خود مشغول کرد تنش های تازه ای شامل اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی، مخالفت با حضور مدعوین ایرانی در جشن تولد ملکه انگلیس در تهران و بحث مالکیت باغ قلهک روابط فی مابین را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
این در حالی است که انگلیس به عنوان نزدیک ترین متحد امریکا اخیراً تهران را به دخالت در امور افغانستان و عراق متهم می کند. نشریه آسیاتایمز با اشاره به بحران های اخیر در روابط تهران- لندن می نویسد؛ اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی نویسنده کتاب آیات شیطانی واکنش تند مقامات تهران و همچنین گروه هایی در پاکستان و مالزی را به همراه داشت.
در تاریخ ۱۸ ژوئن ۲۰۱ تن از نمایندگان مجلس ایران ضمن صدور بیانیه ای این اقدام انگلیس را ناشی از خصومت این کشور با اسلام و مسلمین توصیف و درخواست کمرنگ شدن روابط جمهوری اسلامی ایران با لندن را مطرح کردند.
از سویی دیگر رسول موحدیان سفیر ایران در انگلیس نیز به طور جدی به اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی اعتراض کرد و جفری آدامز همتای انگلیسی وی در تهران برای دریافت اعتراض رسمی ایران به محل وزارت امور خارجه فراخوانده شد. اما سفیر انگلیس در پاکستان در واکنش به اعتراض ها گفت؛ این شوالیه قصد توهین به اسلام را نداشته است و ملکه انگلیس به دو مسلمان دیگر نیز این لقب را اعطا کرده است. این در حالی است که در سال ۱۹۸۹ فتوای قتل سلمان رشدی از سوی رهبر فقید انقلاب صادر شد. اما در همان زمان دولت ایران اعلام کرد که این فتوا جنبه مذهبی دارد.
با این وجود برخی گروه ها در ایران خواستار اجرایی شدن این فتوا هستند و به گزارش خبرگزاری آفتاب ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار جایزه برای سر سلمان رشدی تعیین کرده اند. آسیاتایمز به نقل از یک تحلیلگر ناشناس در تهران می نویسد، اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی یک اقدام نسنجیده از جانب انگلیس بود که روابط نه چندان دوستانه تهران- لندن را سردتر کرد. وی می افزاید؛ «انگلیس به لحاظ تاریخی دارای وجهه مطلوبی در ایران نیست و برخی این کشور را به دخالت ریشه دار در امور ایران متهم می کنند، این در حالی است که دو روز قبل از تقدیر ملکه انگلیس از سلمان رشدی (۱۶ ژوئن) جشن تولد ملکه در محل سفارت انگلیس در تهران با وجود تجمع گروهی از بسیجیان معترض برگزار شد.
جشن تولد ملکه انگلیس هر سال در سفارت انگلیس برگزار می شود و از برخی مهمانان ایرانی نیز برای شرکت در این مراسم دعوت به عمل می آید اما جشن اخیر واکنش تند برخی گروه ها را به همراه داشت و آنها از ورود مدعوین ایرانی به ساختمان سفارت جلوگیری کردند. همزمان با این تنش ها مجادله تهران و لندن بر سر باغ قلهک نیز تشدید شده است و محافظه کاران ایرانی برای بازپس گرفتن این عمارت از انگلیسی ها موضع گیری های تندی انجام داده اند.
این در حالی است که محمود احمدی نژاد پس از تصدی پست ریاست جمهوری دستور تشکیل کمیته ای را برای پس گرفتن باغ قلهک صادر کرد. در حال حاضر از باغ قلهک برای اقامت تعدادی از دیپلمات های انگلیسی استفاده می شود و در آن چند تن از سربازان انگلیسی کشته شده در جنگ جهانی اول و دوم به خاک سپرده شده اند.
از سوی دیگر مدارس فرانسوی و آلمانی و شورای انگلیس در این باغ که در زمان ناصرالدین شاه به نام انگلیسی ها شد، قرار دارد. برخی تحلیلگران بر این عقیده اند که مجموعه عملکرد انگلیس در سیاست های خود در قبال ایران نظیر محدودیت روابط تجاری، حمایت از رویکرد امریکا در قبال ایران، موضع گیری های شدیداللحن و اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی بستر مناسب برای تندروی در سیاست خارجی را فراهم کرده است.

منبع : روزنامه شرق