اعتیاد در همه دنیا یک شکل دارد

با نگاهی به تاریخچه مصرف مواد مخدر در هندوستان می توان شاهد بود که هندوها از دوهزار و هشتصد سال پیش، برگ ها و رزین گیاه شاهدانه را در مراسم مذهبی خود استفاده می کردند که مصرف آن هنوز هم ادامه دارد. اما افزایش اعتیاد زنان پدیده یی است که ارتباطی با سابقه تاریخی این کشور ندارد.
هندوستان به عنوان یکی از پرجمعیت ترین کشورهای جهان بعد از اصلاح اقتصادی خود از سال ۱۹۹۰ رشد چشمگیری در راه اقتصاد و توسعه داشته است و با توجه به آمار ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) این کشور در بین ۱۶۳ کشور بررسی شده در سطح جهانی، درخصوص استفاده از مواد مخدر رتبه ۱۵۱ را دارد. این آمار در مقایسه با کشورهای همسایه هند که آمار بالاتری از اعتیاد را به خود اختصاص داده اند شاید به خاطر گاندی باشد زیرا او در سال ۱۹۲۰ مبارزاتی را علیه مواد مخدر انجام داد و حتی در یکی از سخنرانی های خود گفته بود؛ «دولت ها به خاطر منافع خود مردم را به بلای خانمانسوز و نابودکننده مصرف مواد مخدر مبتلا کرده اند.»
اما این دلیل نمی شود که اعتیاد در این کشور وجود نداشته باشد. در هندوستان امروز اعتیاد به مواد مخدر یکی از بزرگ ترین مشکلات سلامتی شهروندان است. نزدیک به ۷۰ میلیون معتاد در این کشور وجود دارند که این تعداد در مناطق شهری و نیمه شهری از رشد بیشتری برخوردارند. در یکی از تحقیقات UNODC هر پنج مرد معتادی که به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کرده اند، عنوان کرده اند که همسران آنان نیز معتاد هستند. این در حالی است که دولت هند عنوان کرده است مشکل اعتیاد زنان هند همچنان در جامعه پنهان است و تنها هفته یی دو تا سه زن در برابر ده، دوازده مرد برای ترک به مراکز بازپروری می آیند.
مطابق با آخرین تخمین UNODC در هندوستان بیش از ۴۰۰ مرکز ترک اعتیاد در کل کشور وجود دارد که فقط ۱۰ الی ۱۲ مرکز آن مختص به ترک اعتیاد زنان است.
با توجه به تحقیقات به عمل آمده مشخص شده است که گروه سنی ۱۸-۱۲ سال با بیشترین آمار اعتیاد زنان روبه رو بوده اند که از میان این گروه سنی ۴/۲۱ درصد به الکل، ۳ درصد به شاهدانه، ۷/۰ درصد به دارو و ۳ درصد هم به مواد دیگر اعتیاد دارند.
تنباکوی جویدنی در هندوستان (CIT) معمول ترین نوع اعتیاد در این کشور است. بیشترین آمار اعتیاد زنان هند به هروئین و دارو بوده و عمده معتادان، جوان و از قشر کارگر هستند. اگر آنان از قشر مذهبی باشند و مورد حمایت خانواده نیز قرار بگیرند می توان امیدوار بود که وارد چرخه تجارت بدن نشوند، در غیر این صورت به وجود آمدن چنین شرایطی امری غیرطبیعی نیست.
جامعه شناسان با بررسی اعتیاد زنان در هند از سال ۱۹۰۰ به بعد، اظهارنظر می کنند؛ «حالت گذار جامعه از سنت به مدرنیته، عوض شدن نحوه زندگی، پایین آمدن تحمل احساسی و نامساعد بودن شرایط اجتماعی باعث بروز پدیده اعتیاد زنان شده است.»
جز این موارد، هندوستان به خاطر موقعیت جغرافیایی و همسایه بودن با کشورهایی چون پاکستان و نپال نمی تواند از امر قاچاق مواد مخدر و ترانزیت آن به دور باشد. شایع است که کشور پاکستان از سال ۱۹۸۰ به طور مخفیانه از شورش های جدایی طلب منطقه کشمیر جانبداری می کند و پول این حمایت ها از راه قاچاق مواد مخدر تامین می شود.
اما دلیل عمده رشد اعتیاد در میان زنان هند به چه عواملی می تواند بستگی داشته باشد؟ آیا شرایط اجتماعی و اقتصادی باعث این رشد شده است یا تعداد بیشتر زنان نسبت به مردان این آمار را بالا می برد؟ با توجه به رشد جمعیت این کشور مطابق با جدول جهانی جمعیت سال ۲۰۰۰، در مقابل تولد هر ۱۰۰ پسر، ۱۰۵ دختر به دنیا می آید.
برای یافتن پاسخ سوالات بالا می توان به تحقیقی که در میان زنان مجرد، تحصیلکرده و شاغل شهرهای دهلی، بمبئی و آیزوال هندوستان انجام شده است، اشاره کرد. در این تحقیق اولین دلیل اعتیاد زنان هند، خانواده آنان عنوان شده است. زنان به خاطر جنسیت شان از سوی جامعه هم مورد سرزنش و تحقیر قرار می گیرند و این امر بار سنگین احساسی و فیزیکی را برای آنان دربر دارد زیرا بسیاری از زنان معتاد چه به لحاظ جسمانی و چه به لحاظ آزارهای شفاهی مورد اذیت قرار می گیرند. این زنان به دلیل اعتیاد، توانایی دفاع از خود را ندارند، برای همین از پلیس و مراجع قانونی فراری هستند و از سوی خانواده یا کسانی که مواد خود را تامین می کنند مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. آنان با وجودی که شرایط روحی و روانی بسیار سختی را تحمل می کنند اما به مراکز ترک اعتیاد مراجعه نمی کنند.
در یک نگاه جامع می توان به این نتیجه رسید که زنان هند برای ترک اعتیاد خود با دو مشکل عمده روبه رو هستند؛ دلیل اصلی که موجب می شود این زنان اعتیاد خود را پنهان کنند نگاه منفی نسبت به آنان است و دلیل دیگر اینکه زنان معتاد معمولاً خانواده یی برای نگهداری دارند که مراجعه به مراکز ترک اعتیاد را برای آنان دشوار می کند.
تمامی این مشکلات چیزی است شبیه به اتفاقی که برای زنان معتاد در ایران افتاده است. هرچند بین آمار و نحوه کارکرد مراکز ترک اعتیاد ممکن است تفاوت هایی وجود داشته باشد اما مشکلات اصلی زنان معتاد گویی در هر جای دنیا که باشند شبیه به یکدیگر است.

پاکسیما مجوزی

منبع : روزنامه اعتماد