اولین سفر پوتین به ایران

"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه برای انجام دیداری کاری به تهران سفر می کند. این اولین سفر رئیس جمهور روسیه به ایران است و همانطور که مورد موافقیت طرفین قرار گرفته بود، دیدار همزمان با نشست پنج کشور حاشیه دریای خزر خواهد بود که روز ۲۴ مهر در پایتخت ایران برگزار می شود.
اولین دیدار کشورهای حاشیه خزر (روسیه، ایران، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان) در ماه آپریل سال ۲۰۰۲ در عشق آباد برگزار شده بود که عملاً هیچ نتیجه ای نداشت. این بار چگونه خواهد بود؟
امروز ایران بلطف برنامه هسته ای خود، مورد توجه ویژه جامعه جهانی و در درجه اول آمریکا و اروپا است. بی دلیل نبود که "نیکلا سارکوزی" رئیس جمهور فرانسه که چندی پیش در مسکو بود، به کرات اهمیت سفر آتی رئیس جمهور روسیه به تهران را خاطر نشان ساخت.
مسلم است که موضع "ویژه" روسیه در رابطه با ایران از بسیاری لحاظ بواسطه ماهیت روابط دوجانبه است. ایران امروز در سیاست منطقه ای نقشی کلیدی را ایفا می کند. تاریخ نیز اوضاع را چنین رقم زد که در تمامی منطقه قفقاز، خزر و آسیای میانه، یعنی در مناطقی که بطور ناگزیر منافع روسیه و ایران وجود دارند، این منافع نه تنها با یکدیگر برخورد نداشته و بلکه مکمل نیز هستند.
از این رو نیز تهران درباره روسیه بعنوان "متفق استراتژیک" خود صحبت می کند. در عین حال در روسیه ترجیج می دهند که درباره "شراکت استراتژیک" صحبت کرده و آن را از چارچوب منطقه ای فراتر نبرند. اما همین نیز عاملی کافی برای حفظ ثبات در منطقه بوده است.
در مدت اخیر ایران بطور قابل توجهی توسعه طلبی اقتصادی خود در آسیای میانه را گسترش داده که منافع روسیه بطور مرسوم در آنجا دیده می شوند. اما مسکو در سکوت با این می سازد و چنین محاسبه می کند که هر چه حضور ایران بیشتر باشد، حضور آمریکا و ترکیه و تا حدی چین کمتر می شود.
با تمام این وجود باید گفت که ایران، شریک استراتژیکی با دشواری های خاص خود و گاهی غیر قابل پیشبینی است. هرچند که مسلماً شریک استراتژیک نمی تواند بدون دشواری باشد، اما با شرکا می توان به توافق رسید.
با در نظر داشتن این که دیدار پوتین، دیداری کوتاه خواهد بود، به احتمال زیاد مسائلی یررسی و حل خواهند شد که نیاز به دخالت سریع دارند. این پیش از هر چیز شامل نیروگاه اتمی بوشهر می شود که کار تکمیل و راه اندازی آن سال به سال به تعویق می افتد. حضور "سرگی کرینکو" رئیس آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه - "روس اتم"- در ترکیب هیئت روسیه نیز گویای همین است. حضور وی در تهران، هدیه ای برای ایرانیان است. زیرا هر آنچه را که کرینکو در حضور ولادیمیر پوتین درباره تاریخ راه اندازی نیروگاه به طرف ایرانی اعلام کند، خواه ناخواه رئیس جمهور روسیه را به ضامن اجرای این تعهدات تبدیل می کند.
ممکن است طرف روسی باری دیگر مسئله غنی سازی مشترک اورانیوم در خاک روسیه را نیز بررسی کند. در زمان خود، هنگامی که مسئله "یا تعلیق غنی سازی و یا تحریم" با سختگیری بسیار مطرح بود، ایران فعالانه مسئله ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم با روسیه را بررسی می کرد. اما موضع نامشخص ایران در این مسئله که گهگاهی برای روسیه توهین آمیز است، باید روشن شود. بویژه که ایده ایجاد مرکز بین المللی تولید سوخت هسته ای از سوی ولادیمیر پوتین زمانی مطرح شده بود که اوضاع پیرامون برنامه هسته ای ایران باری دیگر وخیم بود.
اما در این روزها مسئله اصلی در نشست تهران، مسئله دریای خزر و تعیین وضعیت حقوقی آن از سوی کشورهای حاشیه خواهد بود. در رابطه با این مشکل نیز ایران تنها کشوری است که کاملاً با موضع روسیه درباره مسئله اصلی، یعنی تعیین وضعیت بین المللی دریاچه خزر موافق است، بطوری که هیچ کشوری علاوه بر پنج کشور حاشیه خزر، در آنجا حضور نداشته باشند. باقی مشکلات از اولویت برخوردار نیستند.

منبع : خبرگزاری نووستی روسیه