سه نسل

نسل های مختلف یك جامعه را فقط تفاوت های سنی از هم متمایز نمی كند بلكه آنچه بیشتر به این تفاوت ها دامن می زند تجربه های متفاوت است. تجربه هایی كه محصول شرایط مختلف اجتماعی و فرهنگی و نحوه انطباق و سازگاری با آنهاست. در طول سه دهه گذشته جامعه ما شرایط و تجربه های كاملاً متفاوتی را پشت سر گذاشته و هر یك از نسل های حاضر در صحنه اجتماعی محصول یكی از این شرایط است.
نسل اول محصول شرایط انقلاب و جنگ است. نسلی كه جوانی را به سرعت پشت سر گذاشت و مسئولیت های بزرگسالی را به دوش گرفت، با احساس مسئولیت نسبت به جامعه و ایثار و از خودگذشتگی بزرگ شد و با آرمان خواهی به جنگ با دشمنان، سختی ها، مشكلات و كمبودها رفت. تجربه گرم این نسل و آثار و پیامدهای آن میراث گرانبهایی است كه یاد و خاطره نسل های بعد از خود را برای سالهای سال همراهی می كند.
نسل دوم اگرچه تجربه مشاركت مستقیم در صحنه های انقلاب و جنگ را نداشتند اما در چنین فضایی تنفس كرده و حداقل خاطرات آن دوران را به یاد دارد، به ویژه خاطرات پس از جنگ و ضرورت بازسازی ساختارهای اجتماعی و فرهنگی شهری كه بار عمده اش را این نسل به دوش می كشید. برای این نسل دوران تخریب و جنگ، كمیابی، زندگی كوپنی و صرفه جویی به سر آمده و دوران كار و تلاش و سازندگی فرا رسیده بود. توسعه با هدف آبادانی كشور و رفاه بیشتر آرمان این نسل بوده است.
نسل سوم اما كه امروز دوران تحصیل را در مدارس و دانشگاه ها طی می كند فاقد هر نوع تجربه و خاطره از دوران گرم جنگ و انقلاب است. به همین دلیل نیز با نسل های پیشین بكلی متفاوت است.
برای این نسل برخلاف نسل های گذشته دوران جوانی بسیار طولانی تر شده است. جوانی زودتر شروع شده، دیرتر پایان می یابد و پذیرش مسئولیت های بزرگسالی دیر اتفاق می افتد. طولانی شدن جوانی لاجرم طولانی شدن وابستگی اقتصادی جوانان به خانواده را در پی خواهد داشت.
نسل سوم در مقابل آرمانهای جمع گرایانه گذشته بیشتر فردی شده و به خود می اندیشد. فردی شدن شاید محصول تنوع و تكثر علائق این نسل باشد. این فردگرایی و فردی شدن بیش از هر چیز نشان دهنده آن است كه نباید جوانان را یك كل دید بلكه باید به تفاوت گروه بندی های آنان در سبك های زندگی توجه كرد.
نگرانی از آینده ویژگی دیگر نسل سوم است. جوانان از غیرقابل پیش بینی شدن زندگی و كار و فرصت های آینده بشدت احساس نگرانی می كنند. وهمین مسئله آستانه ریسك پذیری آنان را بالا می برد. دامنه این ریسك پذیری و خطركردن همه عرصه های زندگی را در می نوردد، از تجربه انواع كار و تفریحات گرفته تا ازدواج و تشكیل خانواده.علیرغم این تفاوت ها و تمایزات، همه نسلها در ارزشهای بنیادین جامعه اشتراك نظر دارند. اگر چه نوع نگاه و نحوه تمسك هر نسل به این ارزشها متفاوت از نسل پیشین و متناسب با مقتضیات زمان و مكان است. این تفاوت محصول زمانه و شرایط اجتماعی است باید آنها را به رسمیت شناخت و نگاه آسیب شناسانه به تفاوت های نسلی را كنار گذاشت تا امكان درك و مدیریت بهتر آن فراهم شود. هشتم آبان روز نوجوان فرصت مغتنمی برای این شناخت و بازنگری است.

فریبرز بیات

منبع : روزنامه همشهری